Στ. Παπαϊωάννου: Η ελληνική πολυεθνική του Mr. Lapin House

Στράφηκε στις επιχειρήσεις από ανάγκη, τα χρόνια που ήταν ακόμη φοιτητής. Μετά τις δύσκολες μέρες της χούντας και τη φυλάκιση του πατέρα του βρέθηκε να κάνει business στα 18 χρόνια του. Σήμερα ηγείται ενός ελληνικού κολοσσού που από το 1976 ντύνει τα παιδιά μας και έχει κατακτήσει την Ευρώπη, τους Αραβες και τη Λατινική Αμερική. Οι πιτσιρικάδες που φορούν Prada και πώς ο Βλαδίμηρος Πούτιν άλλαξε τα δεδομένα στο παιδικό ρούχο...

Υπάρχει μια γενιά επιχειρηματιών που οδηγήθηκε στη δημιουργία όχι από χόμπι αλλά από ανάγκη, που κάτω από αντίξοες οικονομικά συνθήκες πέρασε από το τίποτα, στην επιτυχία. Απόλυτο παράδειγμα αυτής της κούρσας προς την επιτυχία είναι ο δημιουργός της εταιρείας «Lapin House» κ. Σταύρος Παπαϊωάννου, ένας άνθρωπος που ξεκινώντας κυριολεκτικά από το μηδέν κατάφερε να δημιουργήσει μια κορυφαία εταιρεία στον κλάδο των παιδικών και βρεφικών ειδών μόδας. Εχοντας αποφύγει επί μακρόν τα φώτα της δημοσιότητας και επιζητώντας την προβολή μονάχα της δουλειάς του -είναι αλήθεια- έχει για πολλά χρόνια καταφέρει να περνά απαρατήρητος. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που τον έχουν δει να «συχνάζει» στις κοσμικές στήλες των περιοδικών. Ενδεχομένως να είναι πιο διάσημος στους ψαράδες των Κυθήρων ή των Κυκλάδων, όπου τα καλοκαίρια του αρέσει να ρίχνει την πετονιά του. Πώς θα μπορούσε, όμως, ένας άνθρωπος έντονα πολιτικοποιημένος και προερχόμενος από μια οικογένεια με κοινωνικούς αγώνες να συμπράξει με το μοντέρνο ψευτογκλαμουρέ lifestyle και την επιδειξιομανία του Νεοέλληνα; Ετσι κι αλλιώς, έχει διαφορετική κουλτούρα κι ένα όραμα ζωής που λίγοι θα επέλεγαν.

Ο Γιάννης Αλευράς και ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ πατέρας Παπαϊωάννου

Ο κ. Παπαϊωάννου δεν τα βρήκε όλα έτοιμα στη ζωή του - το αντίθετο μάλιστα. Ο πατέρας του, συνδικαλιστής, φυλακίστηκε λόγω της πρώτης (και μοναδικής) απεργίας που διοργάνωσε εις βάρος του καθεστώτος των συνταγματαρχών το 1967. Μάλιστα, η φυλάκισή του λειτούργησε ως παραδειγματισμός από τη μεριά της χούντας, ώστε να αποτραπούν αντίστοιχες εργατοϋπαλληλικές διεκδικήσεις στη διάρκεια της επταετίας στην Ελλάδα. 

Δημοκράτης τραπεζικός, ο «πατριάρχης» Παπαϊωάννου διετέλεσε πρόεδρος της ΟΤΟΕ στο διάστημα της δικτατορίας, όντας ο αντικαταστάτης του Γιάννη Αλευρά, του παλιού τραπεζικού που από βουλευτής της Ενωσης Κέντρου πέρασε στο ΠΑΣΟΚ, διατελώντας στη δεκαετία του ’80 και πρόεδρος της Βουλής. Μάλιστα, οι δύο άντρες διατήρησαν φιλία στα επόμενα χρόνια, αν και ο περήφανος τραπεζικός δεν δέχτηκε ποτέ να χρησιμοποιήσει τον πολιτικό ώστε να διορίσει τον γιο του σε κάποιο τραπεζικό γκισέ. Εξάλλου, ο ίδιος ο Σταύρος γνώριζε τον τρόπο με τον οποίο θα καθόριζε από μόνος τη μοίρα του.

Παραγωγός διαφήμισης στους «4 Τροχούς»

Με την πτώση της χούντας ο επιχειρηματίας βρέθηκε να φοιτά στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή. Παλεύοντας για την επιβίωσή του, αποφάσισε να ξεκινήσει παράλληλα με τις σπουδές και τη δουλειά. Ηδη από το Γυμνάσιο είχε αρχίζει να εργάζεται ως παραγωγός διαφήμισης στο περιοδικό του Κώστα Καββαθά «4 Τροχοί», ενώ το 1976 στράφηκε στον κλάδο των βρεφικών. Η αγάπη του για το επιχειρείν και η διάθεσή του να ξεφύγει από τη μοίρα μιας ολόκληρης γενιάς που έψαχνε εναγωνίως μια θέση στο Δημόσιο τον οδήγησαν στη δημιουργία της «Lapin».

H σύντροφος Πέλλη στη ζωή και στις μπίζνες

Σε εξομολογήσεις του ο γνωστός businessman έχει πει: «Η ζεστή οικογένεια που είχα μου έδωσε την ώθηση να τολμήσω». Κι αυτό επειδή γνώριζε ότι ενδεχόμενη αποτυχία δεν θα του κόστιζε, αφού πάντοτε θα είχε μια αγκαλιά να τον περιμένει. Και ο ίδιος σήμερα έχει με τη σειρά του δημιουργήσει μια επίσης ζεστή οικογένεια με τη σύζυγο του Πέλλη. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο το γεγονός πως η ίδια τον συντροφεύει όχι μόνο στη ζωή αλλά και στις επιχειρήσεις, καθώς αποτελεί τη δημόσια εικόνα της «Lapin» προς τα έξω, λόγω της άρνησης του κ. Παπαϊωάννου να συμμετάσχει στο κοσμικό και επιχειρηματικό γίγνεσθαι.

Η κυρία Πέλλη Παπαϊωάννου βρίσκεται πίσω από εκδηλώσεις και χορηγίες υπέρ των παιδιών, ενώ έχει μερίδιο και στην επικοινωνία του ομίλου σε Ελλάδα και το εξωτερικό.

Αποψη του ίδιου του κ. Παπαϊωάννου είναι ότι «ο επιχειρηματίας δεν είναι κατ’ ανάγκην ο πιο έξυπνος και ικανός άνθρωπος. Είναι ο έχων το εγχείρημα. Αυτός δηλαδή που παίρνει το ρίσκο». Γι’ αυτό σπάνια θα παινεύει τον εαυτό του, ενώ πάντοτε έχει έναν καλό λόγο για τη σύζυγό του και τους συνεργάτες τους, τους οποίους θεωρεί παραπάνω από «συνυπεύθυνους» για τη θετική διαδρομή της εταιρείας του.

Κανόνας πρώτος: όχι στον δανεισμό

Η αρχική προσπάθεια της «Lapin» ήταν δύσκολη μα συνάμα ρομαντική. Χωρίς δανεισμό (σ.σ.: αρχή απαράβατη ακόμα και σήμερα για τον κ. Παπαϊωάννου), η εταιρεία κατόρθωσε να πάει σύντομα μπροστά, ξεκινώντας με χονδρεμπορικές, αυτοχρηματοδοτούμενες πάντοτε, δραστηριότητες. Η αιτία που ο επιχειρηματίας επιθυμεί μέχρι και σήμερα να μη δανείζεται έχει να κάνει με μια παλιά τραυματική εμπειρία: ήταν στα τέλη του 1978 όταν ο πρόεδρος της «Lapin» προσέφυγε στις τράπεζες για να προωθήσει τη δουλειά του. Εκείνη την εποχή, όμως, το επιτόκιο έφτανε στο 33%, με αποτέλεσμα να χαθούν πολλά χρήματα. Γι’ αυτόν τον λόγο έθεσε ως απαράβατο όρο για το υπόλοιπο της πορείας του πως ό,τι κάνει θα το βασίζει στα ίδια κεφάλαιά του.

Παρά ταύτα, στη δεκαετία του ’70 τα πράγματα ήταν πολύ πιο εύκολα. Μια ιδέα ήταν αρκετή για να πας μπροστά. Ανθρωποι που συνεργάστηκαν με τον κ. Παπαϊωάννου θυμούνται πως η τότε αγορά ήταν μια παρέα που είχε μεγάλη αλληλεγγύη κι ας ήταν ανταγωνιστές ο ένας με τον άλλον. Ο ίδιος εκτιμά ότι «κατά 99% η αγορά των βρεφικών και παιδικών ενδυμάτων αποτελείται από σωστούς επαγγελματίες».

Βέβαια, στην αρχή ο επιχειρηματίας αντιμετώπισε πολλά και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις «χαριτωμένα» προβλήματα. Οταν ξεκίνησε την εταιρεία στα 18 του χρόνια, πολλοί υπήρξαν οι εμπορικοί συνεργάτες που βλέποντάς τον δεν πίστευαν ότι είναι ο ίδιος ο επιχειρηματίας και του ζητούσαν να τους οδηγήσει στον πατέρα του. «Ε, τι να κάνω κι εγώ; Τους έλεγα ότι λείπει και ότι με είχε αφήσει στο πόδι του για να μην με πάρουν χαμπάρι και δεν κλείσουν οι συμφωνίες», θυμάται γελώντας.

Από τα κομβικά σημεία στην πορεία της εταιρείας του υπήρξε και η είσοδός της στη λιανική με τα σήματα Frattina και Lapin House. Ενα μεγάλο επίσης τόλμημα ήταν η μεταφορά πριν από 25 χρόνια της παραγωγής της εταιρείας εκτός Ελλάδος.

Επέλαση σε Ρωσία, αραβικές χώρες, Βραζιλία και Μεξικό

Ενας από τους λόγους για τους οποίους προόδευσε η «Lapin House» ήταν το γεγονός ότι η παιδική ένδυση δεν είχε αναπτυχθεί καθόλου μέχρι και τη δεκαετία του ’80. Ναι μεν η ανδρική και γυναικεία ένδυση πραγματοποιούσαν άλματα, αλλά η μεταπολιτευτική ελληνική οικογένεια δεν ένιωθε την ανάγκη να «ντύσει» τα παιδιά της.

Η οικονομική πρόοδος της δεκαετίας του ’70 και κατόπιν του ’80, σε συνδυασμό με την αστικοποίηση των πληθυσμών, άλλαξαν τα δεδομένα. «Εμείς εμπορευτήκαμε το συναίσθημα. Τα παιδιά και οι γονείς έχουν συναίσθημα. Αυτό είναι και το γοητευτικό πράγμα στη δουλειά μας», συνηθίζει να λέει ο κ. Παπαϊωάννου. Ο ίδιος πιστεύει πως πολλοί μεγάλοι οίκοι της επώνυμης ένδυσης απέτυχαν στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς αντιμετώπισαν το παιδικό ρούχο σαν να επρόκειτο για ένδυση ενηλίκων. Παράλληλη πεποίθηση του Mr Lapin είναι ότι η πρόοδος των εργασιών της εταιρείας του είναι απολύτως συνυφασμένη με την άνοδο της μεσαίας τάξης. Αυτό δηλαδή που στις δεκαετίες του ’70 και ’80 έγινε στην Ελλάδα τώρα προσπαθεί να το αξιοποιήσει η «Lapin» στα Βαλκάνια και στη Ρωσία.

Η τελευταία μάλιστα είναι από τις αγορές-στοίχημα για τη «Lapin House». Οπως αναφέρουν στελέχη της εταιρείας, πριν από 10 χρόνια οι Ρώσοι έμπαιναν στα καταστήματα δίχως να έχουν τη δυνατότητα αγορών εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων της μεγάλης αγοράς. Ωστόσο, η δημιουργία μεσαίας τάξης μετά τη διακυβέρνηση Πούτιν δημιούργησε νέα δεδομένα. Ηδη σε επίπεδο εξαγωγών η ρωσική αγορά είναι η πρώτη σε αξία για την ελληνική εταιρεία, ενώ ακολουθούν τα αραβικά κράτη. Είναι, εξάλλου, γνωστό πως σε εμπορικά κέντρα μεγάλου μεγέθους, όπως το «Emirates Mall», μπορεί κανείς να δει την εταιρεία από τη χώρα μας να μεγαλουργεί.

Βέβαια παρουσία έχει και σε Αγγλία, Καναδά, Κίνα και Ιταλία. Πολύ σύντομα, η εταιρεία θα ξεκινήσει επενδύσεις και σε Βραζιλία και Μεξικό, με σκοπό την εξάπλωση στη Λατινική Αμερική. Ας μην ξεχνάμε πως το 10% του πληθυσμού στις χώρες εκείνης της περιοχής είναι οικονομικοί κροίσοι, επομένως να η πελατεία για την ελληνική επιχείρηση. Φιλοσοφία αυτών των επενδύσεων για τη διοίκηση της «Lapin» είναι η επένδυση σε προϊόντα που απευθύνονται στη μεσαία τάξη. «Λέμε όχι στο φθηνό. Κι αυτό διότι φθηνό δεν υπάρχει», τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου. Παράλληλα, όμως, και το ακριβό διέρχεται περίοδο πολύ μεγάλης κρίσης, καθώς το κραχ στην οικονομία έχει χτυπήσει για τα καλά τα πολυτελή brands.

Γιατί δεν θέλει Trussardi made in China…

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η «Lapin House» στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια αντιπροσωπεύει στα βρεφικά και παιδικά μερικές από τις μεγαλύτερες φίρμες, όπως Trussardi ή Prada. «Ζούμε τη δικτατορία των αντικειμένων. Ο καταναλωτής δηλαδή θέλει τα μεγάλα ονόματα, αν και αυτή η τάση φαίνεται πως σταδιακά αλλάζει», συνηθίζει να τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου.

Ο παραγωγικός κορμός της εταιρείας, παρά τη μόδα των ασιατικών αγορών, εξακολουθεί να παραμένει στα Βαλκάνια. «Η δουλειά μας είναι μέτοικος. Πηγαίνουμε αναγκαστικά όπου χαμηλώνει το κόστος», τονίζει ο Ελληνας businessman που δεν διστάζει να ρίξει το... ανάθεμα σε όσους παράγουν στην Κίνα, καθώς είναι κατά της ιδέας ότι «στην Κίνα τα κάνεις όλα». Εξάλλου, το πλεονέκτημα που δίνουν τα Βαλκάνια είναι πως πλέον φέρουν στην ταμπέλα το περίφημο «Made in Europe». Κάπως έτσι η «Lapin» είναι ο μόνος κατασκευαστής που πραγματοποιεί το 95% της παραγωγής του αποκλειστικά στην Ευρώπη.

Κανόνας δεύτερος: έξω από το ταμπλό

Στα σχέδια της διοίκησης της εταιρείας είναι οι εξαγωγές να φτάσουν στο 60%, από 30% του συνολικού τζίρου. «Στην Ελλάδα, όπως καταλαβαίνετε, κάνουμε το κέφι μας. Ας μην ξεχνάμε πως το 1976, που ιδρυθήκαμε, οι γεννήσεις στη χώρα μας ήταν 170.000, ενώ πέρυσι με δυσκολία ξεπέρασαν τις 80.000», συνηθίζουν να λένε οι άνθρωποι της εταιρείας. Αυτός είναι και ο λόγος που η εταιρεία δεν έχει κάνει αίτηση εισαγωγής στο Χρηματιστήριο, καθώς όλη η ανάπτυξή της έχει βασιστεί σε ίδια κεφάλαια και ποτέ σε τραπεζικό δανεισμό. Μάλιστα, είναι γνωστό στην αγορά ότι οι τράπεζες πιέζουν τον κ. Παπαϊωάννου να πάρει χρήμα λόγω της υψηλής πιστοληπτικής του ικανότητας, όμως ο ίδιος είναι συνήθως διστακτικός. Είπαμε, το επιτόκιο 33% του 1978 το θυμάται ακόμα!

To project «Lapin Magicland» που εντυπωσίασε τη Ralph Lauren

Πόσο εύκολο όμως είναι για μια τόσο «ανοιγμένη» στις διεθνείς αγορές εταιρεία, όπως η Lapin, να επιβιώσει κάτω από συνθήκες οικονομικής κρίσης; Αυτή τη στιγμή η εταιρεία είναι μακράν η μεγαλύτερη εταιρεία πώλησης βρεφικών και παιδικών ενδυμάτων στην Ελλάδα, με τη δεύτερη εταιρεία του κλάδου να πραγματοποιεί το 1/5 του τζίρου της. Παρά ταύτα, σε τόσο δύσκολους καιρούς ο τζίρος θα πρέπει να αναθεωρηθεί ως προς τα χαρακτηριστικά του. Στόχος λοιπόν της διοίκησης της «Lapin» δεν είναι η προσέλκυση νέων πελατών, αλλά η ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων. Κι αυτό γίνεται με τον περιορισμό του κέρδους, γεγονός που ήδη επιβραβεύτηκε με άνοδο των πωλήσεων της εταιρείας κατά 15,6% στο α’ εξάμηνο του 2009.

Ωστόσο, ο κ. Παπαϊωάννου δεν μένει εκεί. Αντί να «κλειστεί στο καβούκι του», με τη διοικητική ομάδα της εταιρείας αποφάσισαν τη δημιουργία ενός νέου concept πολυκαταστήματος: του «Lapin Magicland». Πρόκειται για σημεία πώλησης 1.500-2.500 τ.μ. και ο στόχος του management είναι να δημιουργηθούν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια 10 τέτοια σημεία σε όλη την Ελλάδα, καθώς και να μεταφερθεί το μοντέλο και στο εξωτερικό. Ηδη μεγάλοι οίκοι του εξωτερικού όπως η Ralph Lauren και Burberry είδαν την προσπάθεια που ξεκίνησε και έχουν ενθουσιαστεί, με αποτέλεσμα να επίκεινται εξελίξεις.

Άλλο το ναυάγιο με Elmec και άλλο οι σχέσεις με Κουτσολιούτσο

 Πολλές υπήρξαν και οι φήμες αναφορικά με το deal που τελικά δεν ευοδώθηκε με την «Elmec» του κ. Δημήτρη Κουτσολιούτσου. Φήμες μιλούσαν για «άδοξο τέλος», για «σκληρό αποχωρισμό» κι άλλα. Οσοι όμως γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις τονίζουν πως οι σχέσεις των οικογενειών Κουτσολιούτσου και Παπαϊωάννου παραμένουν εξαιρετικές, ενώ εκατέρωθεν υπάρχει σεβασμός και επιχειρηματική κατανόηση.

«Ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος είναι ένας εξαιρετικός επιχειρηματίας και άνθρωπος. Τις δουλειές, βλέπεις, δεν τις κάνουν τα λεφτά. Οι άνθρωποι τις κάνουν. Ποιος, αλήθεια, δεν έχει ψηλώσει εθνικά βλέποντας τη “Folli Follie” να είναι ένα από τα διασημότερα brands σε Κίνα, Ιαπωνία και Χονγκ Κονγκ; Μοιράστηκα λοιπόν το όραμα του Δημήτρη Κουτσολιούτσου και κάναμε μια δοκιμαστική δουλειά στην Κίνα. Η οικονομική κρίση τράβηξε πίσω τη δουλειά. Κάτω από αυτές τις συνθήκες και την πίεση του καταναλωτή θα ήταν λάθος να γίνει. Ωστόσο, η αλληλοεκτίμηση με τον Δημήτρη Κουτσολιούτσο παραμένει. Η ανακοίνωση που η “Elmec” εξέδωσε με καλύπτει απόλυτα», μας είπε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Lapin House».