Θα φτάσουν τα 25 δισ. τα προβληματικά δάνεια

Υπέρ των ρυθμίσεων οφειλών με τραπεζικά κριτήρια αλλά όχι σε γενικευμένες πρακτικές που μπορεί να οδηγήσουν σε στρεβλώσεις και νέο κύκλο θαλασσοδανείων τάσσονται οι τραπεζίτες σχολιάζοντας τις προόσφατες εξαγγελίες της κ. Λούκας Κατσέλη κατά την πρόσφατη παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή.

Γνωρίζοντας εκ των έσω τη ραγδαία αύξηση των επισφαλειών που επιβάλλουν στις τράπεζες το σχηματισμό υψηλών προβλέψεων καθώς και τη διατήρηση της αναιμικής ανάπτυξης του τομέα χορηγήσεων, οι τραπεζίτες, αντιδρούν σε ρυθμίσεις που θα προβλέπουν πάγωμα των οφειλών ή διαγραφές δανείων χωρίς αυστηρά και συγκεκριμένα κριτήρια.

Η ενδιάμεση έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος την οποία παρέδωσε την Τρίτη ο κ. Γ. Προβόπουλος στη Βουλή, περιγράφει το πρόβλημα των επισφαλειών οι οποίες τον περασμένο Ιούνιο προσέγγισαν το 7% ενώ σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των τραπεζών μέσα σε ένα τρίμηνο στο τέλος Σεπτεμβρίου είχαν αυξηθεί κατά 1,5% φθάνοντας στο 8,5% του συνόλου χορηγήσεεων.

Οι εκτιμήσεις είναι ακόμη πιο δυσοίωνες για τους επόμενους μήνες καθώς υπολογίζεται οτι στο πρώτο τρίμηνο του 2010 θα φθάσουν στο 10%, ποσοστό που μεταφράζεται σε περίπου 25 δισ. ευρώ για το σύνολο της αγοράς.

Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, μόνο οι επισφάλειες του τομέα καταναλωτικής πίστης που περιλαμβάνουν και τις πιστωτικές κάρτες εκτιμώνται στο τέλος του καλοκαιριού οτι έφθασαν τα 5 δισ. ευρώ περίπου και βαίνουν αυξανόμενες.

Μιλώντας στο περιθώριο του 8^ου Συνεδρίου του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων, οι κ.κ. Νίκος Καραμούζης Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, Θεόδωρος Πανταλάκης Αντιπρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς και Αλέξανδρος Τουρκολιάς Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας, εξέφρασαν αρκετές επιφυλάξεις τονίζοντας οτι όπως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, το θέμα των ρυθμίσεων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αφενός την προστασία του καταναλωτή και αφετέρου την εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, ώστε να μην επαναληφθούν πρακτικές του παρελθόντος με θαλασσοδάνεια που εν τέλει επιβαρύνουν τους συνεπείς οφειλέτες και τους χιλιάδες μετόχους των τραπεζών.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζιτών οι πρόσθετες προβλέψεις που θα σχηματίσουν οι τράπεζες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 4,5 δισ. ευρώ και είναι ενδειτικές του διογκούμενου προβλήματος. Τα στοιχεία αυτά προκαλούν έντονες ανησυχίες και συνηγορούν, όπως υποστηρίζουν οι τραπεζίτες, στον πολύ προσεκτικό χειρισμό των ρυθμίσεων ώστε να μη δημιουργηθεί χαλαρότητα όσον αφορά τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι δανειολήπτες.

«Δεν υπάρχει πρόβλημα στο να έχουμε νόμους για την προστασία του καταναλωτή, ανέφερε ο κ. Καραμούζης, «όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες» τόνισε προσθέτοντας οτι οι τράπεζες δεν μπορεί να βρίσκονται απέναντι από την κοινωνία, αλλά αυτό δε σημαίνει οτι μπορούν να συνεναίσουν στην καλλιέργεια της ανευθυνότητας και της λογικής «δεν πληρώνω-δεν πληρώνω». Η τραπεζική χρηματοδότηση, πρέπει να γίνεται με κριτήρια φερεγγυότητας, πιστοληπτικής ικανότητας, βιωσιμότητας των επενδύσεων και των δανειζόμενων. Πρέπει να γίνεται με αντίστοιχη ανάληψη κινδύνων και ευθυνών από τους δανειζόμενους, πρέπει να γίνεται σ’ ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού, διαφάνειας και σύγχρονων κανόνων λειτουργίας της αγοράς» επεσήμανε στην ομιλία του ο κ. Καραμούζης.

Η γενικευμένη χρήση μη τραπεζικών κριτηρίων στη χρηματοδότηση και η συντήρηση μη βιώσιμων επιχειρήσεων δεν συμβάλλει, τελικά, στην ανάπτυξη της χώρας, ούτε διευκολύνει τον ανταγωνισμό και καταλήγει, τελικά, το λογαριασμό να τον πληρώνουν οι συνεπείς φορολογούμενοι, υπογράμμιζοντας οτι οι τράπεζες ειδικά στην περίοδο της κρίσης έχουν δείξει μεγάλη ευελιξία σε αυτά τα θέματα -η Eurobank έχει ρυθμίσει χρέη 300 εκατ. ευρώ από τουριστικές επιχειρήσεις- όμως και η επιχείρηση πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της», προσέθεσε.

«Χρειάζεται ολοκληρωμένη πολιτική»

Ο κ. Πανταλάκης επεσήμανε την ανάγκη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της οτι οι τράπεζες δανείζουν κατά βάση τα χρήματα  των καταθετών τους και η λειτουργία τους στηρίζεται στην αρχή πως αυτά τα χρήματα θα επιστραφούν. Συνεπώς οι όποιες ρυθμίσεις εκτός από την ευνοϊκή μεταχείριση ανθρώπων που πραγματικά αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις υποχρεώσεις τους, θα πρέπει να λάβουν υπόψη και τυχόν παρενέργειες 

«Όποιος παρεμβαίνει με ρυθμίσεις πρέπει επίσης να σκεφτεί και πως θα ομαλοποιηθεί μετά η αγορά», προσέθεσε τονίζοντας ότι «η ρύθμιση συνεπάγεται στρέβλωση και κανείς δε μπορεί να παρεμβαίνει παρά μόνο η τράπεζα».

Στο ίδιο πνεύμα και ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Τράπεζα  κ. Αλ. Τουρκολιάς είπε από ότι η λέξη «πάγωμα» παγώνει και τις αγορές και ότι η χρήση τόσο φορτισμένων λέξεων δεν κάνει καλό αυτή την περίοδο.

Οι τραπεζίτες εκτός από το φόβο των επισφαλειών βλέπουν επίσης οτι η αγορά παρά τις τάσεις σταθεροποίησης, επί της ουσίας δεν ανακάμπτει σε ικανοποιητικό βαθμό. Πιο χαρακτηριστική ένδειξη είναι η διατήρηση της στασιμότητας στη ζήτηση δανείων.

Οπως αναφέρει η ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ, οι μηνιαίες καθαρές ροές νέας χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά παρέμειναν εξαιρετικά χαμηλές την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2009 σε σύγκριση με εκείνες που καταγράφονταν πριν από την κλιμάκωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η εξασθένηση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα οφείλεται ―από την πλευρά της ζήτησης δανείων― στη στασιμότητα ή και μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και στην επιφυλακτικότητα των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών να λάβουν νέα δάνεια, λόγω της αβεβαιότητας που δημιούργησε η διεθνής χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση. Παράλληλα, από την πλευρά της προσφοράς δανείων, οι τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρότερα κριτήρια και όρους χρηματοδότησης, ενόψει της αύξησης του πιστωτικού κινδύνου και της προσπάθειάς τους να περιορίσουν τα ανερχόμενα ποσοστά επισφαλειών τους.

Είναι σημαντικό ότι επισημαίνεται στην έκθεση πως η επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, καθώς η ζήτηση δανείων εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από την εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ οι όροι και τα κριτήρια χρηματοδότησης από τις τράπεζες αναμένεται να παραμείνουν στο διάστημα αυτό αυστηρά.

Ωστόσο, στη στήριξη της προσφοράς δανείων εκ μέρους των τραπεζών θα συνεχίσουν να συμβάλλουν τα μέτρα της ΕΚΤ για την ενίσχυση της χρηματοδότησης. Στη ζήτηση δανείων θα έχουν θετική επίδραση τα παρατηρούμενα σχετικώς χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων των τραπεζικών δανείων, τα οποία συνεχίζουν να υποχωρούν. Ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα ενδεχομένως θα πλησιάσει το 4% στο τέλος του 2009.