Χαριστική βολή στην οικονομία τα capital control

Βομβαδισμένο τοπίο στην oικονομία με την επιβολή μόλις των προληπτικών μέτρων για την κίνηση κεφαλαίων και το κλείσιμο των τραπεζών που θα διαρκέσουν «μέχρι νεοτέρας».
 
Παρά τον αιφνιδιασμό που υπέστησαν, οι πολίτες πρέπει να επιδείξουν όση ψυχραιμία χρειάζεται, για να μάθουν να ζουν με τα capital controls. Αλλά και η κυβέρνηση αποδείχθηκε απροετοίμαστη αφού δεν έχει δώσει ακόμη λύσεις που χρειάζονται και αναμένουν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
 
Η ανακοίνωση του ΙΚΑ ότι «για πρώτη φορά» δεν πληρώθηκαν τις συντάξεις τους συνταξιούχοι του ΤΑΠ-ΟΤΕ, ξύπνησε μνήμες από το 1989-90, όταν το ΝΑΤ και άλλα Ταμεία πλήρωναν μόνο… «έναντι» ό,τι να ’ναι και όποτε να ’ναι. Από το μεσημέρι χθες η Ελλάδα «αναστενάζει» στα ΑΤΜ που άνοιξαν ξανά, καθώς εκατομμύρια συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι «πιάστηκαν στον ύπνο» και αναγκάζονται πλέον να σπαταλούν ώρες ολόκληρες για να πάρουν 60 ευρώ τη μέρα, επειδή δεν πρόλαβαν να σηκώσουν το μισθό και τη σύνταξή τους το Σαββατοκύριακο, ενώ χιλιάδες συνταξιούχοι στην επαρχία θα χρειαστεί να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα για να μπορέσουν να εισπράξουν τελικά τη σύνταξή τους.

Και αν για αυτούς όλους η κυβέρνηση προσπαθεί να βρει λύσεις, τα πραγματικά θύματα της κρίσης εντοπίζονται ως τώρα και πάλι στον ιδιωτικό τομέα. Η αγορά «πάγωσε», οι επιταγές δεν εκτελούνται, η μισθοδοσία των επιχειρήσεων είναι στον αέρα, παραγγελίες χάνονται, εισαγωγείς τρέχουν στα τελωνεία για να σώσουν το εμπόρευμα που έχουν παραγγείλει και άλλοι καταστρέφονται επειδή δεν πληρώθηκαν για να μπορέσουν να πληρώσουν. Την ίδια ώρα, «τρέχουν» οι υποχρεώσεις και η όποια αναβολή ή διευκόλυνση προσφέρει η κυβέρνηση φαντάζει «ασπιρίνη».
 
Με τα ως τώρα δεδομένα, ήδη τα συναλλακτικά ήθη στην αγορά άλλαξαν και πολλά από τα όσα περίμενε ή υποστήριζε η κυβέρνηση, έχουν στην πράξη ανατραπεί:
 
1.Τράπεζες

: τα καταστήματα θα παραμείνουν κλειστά έως την Πέμπτη. Νωρίτερα θα ανοίξουν κάποια ειδικά για τους συνταξιούχους, κυρίως στην επαρχία. Δεν έχει ξεκαθαρίσει μέχρι πόσα λεφτά θα μπορούν να παίρνουν από τη σύνταξή τους. Θα χρειαστεί όμως να διανύουν αποστάσεις για να φτάσουν στα επιλεγμένα καταστήματα που θα τους εξυπηρετήσουν. Αυτές οι πληρωμές θα είναι και οι μόνες που θα διενεργούνται έως τότε.

2.ΑΤΜ: καλώς εχόντων των πραγμάτων, τα μηχανήματα αυτόματων συναλλαγών στις τράπεζες θα δίνουν μόλις 60 ευρώ την ημέρα, μέχρι τουλάχιστον την  ερχόμενη Δευτέρα το βράδυ. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί μία εβδομάδα για να κάνει κάποιος ανάληψη πχ 420 ευρώ -και προκαλεί απορίες γιατί δεν μπορούσε να τεθεί πχ ένα εβδομαδιαίο όριο αναλήψεων, για να μην συνωστίζονται καθημερινά στους δρόμους όλοι οι Έλληνες πολίτες για παίρνουν τη δόση τους από τα ΑΤΜ. Δικαίωμα στα 60 ευρώ ένας καταθέτης για κάθε κάρτα. Αν δηλαδή πχ κάποιος έχει μία κάρτα με 5 συνδεδεμένους λογαριασμούς, δικαιούται 60 ευρώ, αν έχει μία κάρτα ο ίδιος και μία η μητέρα του δικαιούνται συνολικά 120 ευρώ την ημέρα -ενώ αν έχει μία κάρτα και ένα λογαριασμό δικό του και έναν της μητέρας του δικαιούται μόλις 60 ευρώ και για τους δύο.

3.Κάρτες: η κυβέρνηση λέει πως πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες μπορούν να χρησιμοποιούνται κανονικά για αγορές εντός Ελλάδας, μέχρι το όριο που προβλέπει η σύμβαση με την Τράπεζά τους. Ωστόσο πολλές επιχειρήσεις δεν τις δέχονται πλέον, γιατί προς το παρόν δεν εκκαθαρίζονται οι συναλλαγές αυτές και οι πληρωμές τους καθυστερούν.
 
Οι κάτοχοι καρτών που έχουν εκδοθεί από τραπεζικό ίδρυμα του εξωτερικού, είτε Έλληνες είτε αλλοδαποί (π.χ. τουρίστες), μπορούν να τις χρησιμοποιούν για ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ, μέχρι το όριο που προβλέπει η σύμβαση με την Τράπεζά τους και όχι με βάση τα 60 ευρώ.

Και αν αυτό φαντάζει σαν μία ενδιαφέρουσα λύση ανάγκης για πολλούς, ο κίνδυνος είναι να επιβαρυνθούν με υπέρογκα επιτόκια δανεισμού, αν δεν επιστρέψουν το συντομότερο τα λεφτά που πήραν από το ΑΤΜ μέσω της πιστωτικής τους. Τυπικά η επιβάρυνση αυτή ξεκινά συνήθως από την ημέρα της ανάληψης των χρημάτων και δεν φαίνεται να μπορούν να απαλλαγούν από τόκους, παρότι ισχύει πρόβλεψη της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που εξέδωσε η κυβέρνηση, ότι μέχρι τις 7 Ιουλίου οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις πληρωμής στις τράπεζες δεν επιβαρύνονται με τόκους υπερημερίας. Μέχρι να εκδοθεί κάποια άλλη οδηγία, οι αναλήψεις αυτές φαίνεται πως επιβαρύνονται με το συμβατικό επιτόκιο από την πρώτη μέρα.

4.Ηλεκτρονική τραπεζική: όλες οι πληρωμές στο εσωτερικό της χώρας, προς το δημόσιο και ιδιώτες, γίνονται χωρίς πρόβλημα μέσω του web banking  ή phone banking των τραπεζών, για όσους έχουν δηλαδή κωδικούς για να δίνουν εντολές πληρωμής μέσω ίντερνετ και τηλεφώνου από τον λογαριασμό τους -εφόσον έχουν φυσικά το αναγκαίο υπόλοιπο. Ωστόσο πληρωμές και μεταφορές σε λογαριασμούς τραπεζών του εξωτερικού δεν εκτελούνται στη φάση αυτή, αλλά θα παραμείνουν και περιορισμοί για το ύψος τέτοιων κεφαλαίων.

5.Συντάξεις: Κανονικά, όπως ανακοινώθηκε, θα γίνει η πληρωμή των συντάξεων του ΙΚΑ και του ΟΓΑ, για όσους πληρώνονταν από τα ΕΛΤΑ. Για συντάξεις που κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς, θα ισχύει το όριο αναλήψεων έως 60 ευρώ τη μέρα ανά κάρτα από τα ΑΤΜ. Για όσους δεν έχουν κάρτα θα λειτουργήσουν συγκεκριμένα υποκαταστήματα τραπεζών σε όλη τη χώρα που θα ανοίξουν μόνον για να πληρωθούν οι συντάξεις. Αναμένονται ειδικές οδηγίες σήμερα που θα επιτρέψουν αρχική ανάληψη έως ένα ύψος (πχ 240 ευρώ) ειδικά για τους συνταξιούχους, αλλά πέραν αυτού θα ακολουθείται ο κανόνας έως τα 60 ευρώ την ημέρα.

6.Μισθοδοσία: στο δημόσιο μπαίνουν κανονικά οι μισθοί ανά δεκαπενθήμερο στην τράπεζα, αλλά ισχύει όριο αναλήψεων 60 ευρώ τη μέρα. Στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα αφού, παρότι η κυβέρνηση λέει πως εκτελείται κανονικά (με όριο αναλήψεων τα 60 ευρώ φυσικά) οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητος λόγω της εφαρμογής της ΠΝΠ και πολλοί εργοδότες που έπρεπε να πληρώσουν σήμερα τους μισθούς, ενημέρωσαν ήδη τους υπαλλήλους τους πως την αναβάλουν μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Αναμένεται έτσι να δημιουργηθούν νέες «στρατιές» απλήρωτων υπαλλήλων, στα εκατομμύρια εκείνων που ήδη υπάρχουν.

7.Επιχειρήσεις: παρότι στην κυβέρνηση λένε πως οι ηλεκτρονικές πληρωμές που πραγματοποιούν επιχειρήσεις και ιδιώτες διεξάγονται κανονικά όπως πριν, στην πραγματικότητα ανακύπτουν πολλά προβλήματα, ιδίως με προκαταβολές και ακυρώσεις τουριστών σε ξενοδοχεία,  με εισαγωγικές επιχειρήσεις κλπ.

Οι πληρωμές από ιδιώτες για ποσά άνω των 1500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων για ποσά άνω των 500 ευρώ πρέπει να γίνονται υποχρεωτικό μέσω του τραπεζικού συστήματός. Ήδη οι ιδιώτες και οι επιχειρηματίες που έπρεπε να πληρώσουν σε επιχειρήσεις τέτοια ποσά, είτε δεν πληρώνουν καθόλου είτε τα δίνουν με μετρητά. Δημιουργούν έτσι όμως θέμα στις ίδιες τις επιχειρήσεις που, και αν πήραν τα λεφτά,  θα πρέπει να βρουν τρόπο να καταθέσουν τα μετρητά στην τράπεζα για να μην έχουν πρόβλημα με το νόμο αλλά και για λόγους ασφαλείας.

Οι διαμαρτυρίες προέρχονται κυρίως από μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες που πολλές φορές είναι υποχρεωμένοι να συναλλάσσονται με τους προμηθευτές τους  χωρίς να διαθέτουν τα μέσα τραπεζικής πληρωμής (κάρτες, e-banking, επιταγές). Ακόμα και όσοι διαθέτουν βρίσκονται αντιμέτωποι με δυσλειτουργίες του διατραπεζικού συστήματος Η δε μετάθεση πληρωμών την επομένη, μόνο αντιπαραθέσεις, ανασφάλεια και τελικά την ακύρωση των συναλλαγών πυροδοτεί.

Το όλο θέμα έχει δημιουργηθεί με τη διάταξη του άρθρου 23 του N.4172 / 2013, σύμφωνα με την οποία «μη εκπιπτόμενη δαπάνη» θεωρείται, «κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής».

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι όποιος δεν πληρώσει μέσω τραπεζών, τα ποσά των τιμολογίων δεν θα εκπίπτουν με αποτέλεσμα να επιβληθεί σε όλο το ποσό φόρος 26% για δηλούμενα κέρδη μέχρι 50.000 ευρώ και 33% για κέρδη πάνω από αυτά ενώ θα χάνεται και ο ΦΠΑ εφόσον είναι «μη εκπιπτόμενη δαπάνη»!

«Αν θέλεις» πληρώνεις το Δημοσίο

8.Εφορία-Ταμεία: με βάση την ΠΝΠ, όσο χρόνο διαρκεί η τραπεζική αργία, δεν θα οφείλεται τόκος εκπρόθεσμης καταβολής  και δεν θα απόλλυνται οι ρυθμίσεις για το ίδιο παραπάνω διάστημα, αν δεν πληρωθούν.

Ωστόσο όποιος θέλει μπορεί να πληρώσει χωρίς πρόβλημα μέσω του web banking  ή phone banking των τραπεζών, για όσους έχουν δηλαδή κωδικούς για να δίνουν εντολές πληρωμής μέσω ίντερνετ και τηλεφώνου από τον λογαριασμό τους.
 
Ειδικά για την εφορία, με απόφαση Σαββαΐδου μπορούν να πληρώνουν μέσω των ΕΛΤΑ ή απευθείας στο ταμείο των ΔΟΥ -και χωρίς όριο 250 ευρώ σε μετρητά ανά συναλλαγή. Εξυπηρετούνται ιδιαίτερα έτσι και επιχειρήσεις που περιμένουν εμπορεύματα στα Τελωνεία.

Η υποβολή όλων των δηλώσεων ή αιτήσεων ρύθμισης συνεχίζεται κανονικά σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και προθεσμίες. Για την καταβολή οφειλών που προκύπτουν από αυτές, ισχύουν τα προαναφερόμενα.

Ωστόσο η επιβολή της υποχρεωτικής τραπεζικής αργίας δημιουργεί φόβους σε υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών αναφορικά με την εκπλήρωση των παρακάτω φορολογικών υποχρεώσεων:
 
-την πληρωμή του ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία (Α.Ε.) για την φορολογική περίοδο του Ιουνίου. Η υποβολή της σχετικής δήλωσης και της πληρωμής του ΦΠΑ λήγει σήμερα.
 
-Σήμερα λήγει και η προθεσμία για την πληρωμή μηνιαίας δόσης από τους φορολογούμενους που έχουν ήδη ενταχθεί στη ρύθμιση των 100 δόσεων ή σε παλαιότερες ρυθμίσεις.

-Λήγει σήμερα και η προθεσμία για την καταβολή της πρώτη δόσης για την επικύρωση ένταξης στη ρύθμιση των 100 δόσεων σε όσους έκαναν αίτηση την προηγούμενη εβδομάδα.

9.Δάνεια: Αν υπάρξουν καθυστερήσεις σε πληρωμές προς το Δημόσιο ή σε τράπεζες στο πλαίσιο ρυθμισμένων δόσεων, δεν θα υπάρχει απώλεια της ρύθμισης. Οι πληρωμές αυτές πάντως θα μπορούν να γίνονται ηλεκτρονικά μέσω web banking, phone banking,  ή από τα ΑΤΜ.

Ωστόσο πληρωμές ασφαλιστήριου συμβόλαιου (ασφάλιση αυτοκινήτου, συμβόλαια υγείας) θα μπορούν να γίνονται ηλεκτρονικά μέσω web banking, phone banking,  ή από τα ΑΤΜ.

10.Οι πάγιες εντολές πληρωμής (λογαριασμούς ΔΕΚΟ, δάνειο, ενοίκιο: θα εκτελούνται κανονικά, εφόσον αφορούν πληρωμές προς λογαριασμούς στην Ελλάδα.

11.Λογαριασμοί ΔΕΚΟ: για την εβδομάδα που οι τράπεζες θα είναι κλειστές (έως 7 Ιουλίου) δεν θα κόβονται φως, νερό, τηλέφωνο και Ίντερνετ για ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Με τη συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, προβλέπεται αναστολή των πληρωμών στην ΕΥΔΑΠ και τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών (ΟΤΕ, Vodafone, Forthnet, Wind, κ.ά) ώστε να μην επιβαρύνονται με τόκους.
 
12.Δωρεάν αστικές διαδρομές: οι μετακινήσεις στην Αθήνα με τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα γίνεται δωρεάν για όσο διάστημα θα είναι κλειστές οι τράπεζες. Το μέτρο θα αφορά, το ΜΕΤΡΟ, τα λεωφορεία, τα τρόλεϊ και τον ηλεκτρικό αλλά όχι τον προαστιακό.

Σημειώνεται ότι η απόφαση δεν θα αφορά τη Θεσσαλονίκη και τις άλλες επαρχιακές πόλεις, όπου οι συγκοινωνίες εκτελούνται από ιδιωτικούς φορείς.