ΣτΕ: Το τέλος ρύπων είναι παράνομο για τους αυτοπαραγωγούς και νόμιμο για τους καταναλωτές!

Η επιβολή του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΑΕΑΡ) που εισπράχθηκε το 2013 μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, είναι μη νόμιμη για τις εταιρείες αυτοπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ αντίθετα είναι συνταγματική και νόμιμη η επιβολή του επίμαχου τέλους για τους απλούς καταναλωτές οικιακής χρήσης! Αυτό έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με δύο αποφάσεις της (3366 και 3367/2015) που κατέληξαν σε αντίθετο αποτέλεσμα.

Όπως είναι γνωστό, το ΕΤΜΕΑΡ προορίζεται για την αποζημίωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Δηλαδή, αποτελεί τη συνεισφορά όλων των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων μέσω προώθησης των ΑΠΕ.

Το ύψος του επίμαχου ειδικού τέλους καθορίζεται ανά εξάμηνο με αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Η τιμή μονάδας του επίμαχου ειδικού τέλους καθορίζεται ανά κατηγορία καταναλωτών ρεύματος. Δηλαδή, το τιμολόγιο του ΕΤΜΕΑΡ είναι διαφορετικό για κάθε κατηγορία πελατών της ΔΕΗ. Άλλο τιμολόγιο ισχύει για τους καταναλωτές υψηλής τάσης, διαφορετικό για τους χρήστες μέσης τάσης, χαμηλότερο για τους πελάτες οικιακής χαμηλής τάσης και πολύ φθηνότερο για τους πελάτες αγροτικής χρήσης. Επί του ποσού του ΕΤΜΕΑΡ που αναγράφεται σε κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ, προστίθεται και ο ΦΠΑ, τον οποίο πληρώνει και πάλι ο καταναλωτής.

Τον περασμένο έτος, το Β΄ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου  είχε κρίνει με δύο αποφάσεις του ότι  το επίμαχο ειδικό τέλος (ΕΤΜΕΑΡ) αποτελεί φόρο, καθώς δεν έχει το χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους και   παρέπεμψε για οριστική κρίση το επίμαχο ζήτημα στην Ολομέλεια του ΣτΕ.

Υπενθυμίζεται ότι το Β΄ Τμήμα του ΣτΕ  έχει κρίνει ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί φόρο και όχι ειδικό τέλος όπως το «βαπτίζει» ο σχετικός νόμος. 

Έτσι, σύμφωνα με την περσυνή απόφαση του Β΄ Τμήματος, ο νόμος 4001/2011 ο οποίος αφενός, αναθέτει στον υπουργό ΠΕΚΑ να ορίσει τη μεθοδολογία διαμόρφωσης του ύψους του ΕΤΜΕΑΡ και αφετέρου, παρέχει εξουσιοδότηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) να καθορίσει το συντελεστή χρέωσης ανά κατηγορία καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ευθέως αντίθετος στο άρθρο 78 παράγραφος 4 του Συντάγματος.

Τώρα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκανε δεκτή την αίτηση της εταιρείας «Μotor Oil Eλλάς» που ζητούσε να ακυρωθεί η από 9.7.2013 απόφαση της ΡΑΕ με την οποία καθορίστηκαν οι τιμές του ΕΤΜΕΑΡ για το β΄ εξάμηνο του 2013.

Οι σύμβουλοι επικρατείας έκριναν ότι οι αυτοπαραγωγοί ενέργειας από ΑΠΕ και από μονάδες Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας και μονάδες Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘ/ΣΗΘΥΑ) όπως αυτή προβλέπεται από το νόμο 4011/2011 (τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με το νόμο 4315/2014) «δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των υποκειμένων στο ΕΤΜΕΑΡ».

Κατά συνέπεια, καταλήγει η Ολομέλεια του ΣτΕ, η επίμαχη προσβαλλόμενη απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας κατά το μέρος όπου «δι΄ αυτής οι αυτοπαραγωγοί καθαρής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘ/ΣΗΘΥΑ επιβαρύνονται με το ένδικο τέλος (ΕΤΜΕΑΡ) για την αυτοπαραγόμενη από αυτούς καθαρή ενέργεια, είναι μη νόμιμη».

Οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι «η ενέργεια που παράγεται από ΣΗΘ/ΣΗΘΥΑ, οι οποίες εξομοιώνονται με μονάδες παραγωγής από ΑΠΕ, αποτελεί καθαρή ενέργεια και συνεπώς είτε αυτή εγχέεται στο σύστημα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε αυτοκαταναλώνεται από τον παραγωγό της, συμβάλλει αποτελεσματικά στην εκπλήρωση του εθνικού στόχου διείσδυσης καθαρής ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, χάριν της προστασίας του περιβάλλοντος μέσω χρήσεως φιλικών προς αυτό πηγών ενέργειας, σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία και το κυρωθέν με το νόμο 3017/2002 Πρωτόκολλο του Κιότο».

Αντίθετα, η Ολομέλεια του ΣτΕ απέρριψε την προσφυγή κατοίκων του Λεκανοπεδίου της Αττικής που ζητούσαν να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας που καθόριζε τις τιμές του ΕΤΜΕΑΡ για τους πελάτες οικιακής χρήσης χαμηλής τάσης.

Με τη δεύτερη αυτή απόφασή της η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου που αφορά στους πελάτες οικιακής χρήσης αποφάνθηκε ότι το ΕΤΜΕΑΡ «συνιστά φόρο υπέρ τρίτων επί της ηλεκτρικής ενέργειας για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και δεν έχει το χαρακτήρα τμήματος/ανταλλάγματος καταβαλλόμενου για τη χρήση συγκεκριμένου δημοσίου αγαθού ή συγκεκριμένης δημόσιας υπηρεσίας».

Τέλος, απέρριψε ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς των καταναλωτών περί αντισυνταγματικότητας τους ΕΤΜΕΑΡ.