«Εύθραυστος» ο πρώτος «αξιόπιστος» προϋπολογισμός

Το μισό προϋπολογισμό  την Παρασκευή  και τον άλλο μισό … τον Δεκέμβρη καταθέτει η κυβέρνηση, καθώς ο υπουργός Οικονομικών κρατάει σαν «άσο στο μανίκι του» το πρόγραμμα των διαρθρωτικών αλλαγών, το οποίο θα παρουσιάσει το Δεκέμβριο. 

Αυτό προκύπτει  από το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού που κατέθεσε την Παρασκευή στη Βουλή ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, τον πρώτο προϋπολογισμό που κατατίθεται σε ψηφιακή μορφή σε memory stick.

Σε σχέση με το αρχικό προσχέδιο οι αλλαγές είναι πολλές. Υπό το βλέμμα των Βρυξελλών «κόβονται μαχαίρι» άλλα 600 εκατ. ευρώ στις κρατικές δαπάνες που θα ανέλθουν σε 56,8 δισ. αντί για 57,4 που ήταν ο στόχος του προσχεδίου.  

Το ελληνικό κράτος το 2010 θα εισπράξει συνολικά 53 δισ. ευρώ, θα δανειστεί και θα ξοδέψει 69,8 δισ. ευρώ (τα υπόλοιπα 17 δισ. ευρώ πάνε για τόκους και χρεολύσια από παλαιά και νέα δάνεια). Η προσπάθεια πάντως για ακόμα μεγαλύτερες περικοπές φαίνεται να σκοντάφτει στο γεγονός ότι τα 42,3 από τα 69,8 δισ. ευρώ που θα ξοδέψει το 2010 το κράτος, πάνε για μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές. 

Σε σχέση με φέτος, το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει 3,5 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα από φόρους και 2,5 δισ. λιγότερες πρωτογενείς δαπάνες.  Για το 2010 προβλέπεται συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας σε ποσοστό 1,2% (έναντι πρόβλεψης για -1,5% στο προσχέδιο). Το δημοσιονομικό έλλειμμα υπολογίζεται να μειωθεί κατά 3,6 μονάδες, από 12,7% φέτος σε 9,1% του ΑΕΠ (και έναντι πρόβλεψης 9,4% στο προσχέδιο).

Πού θα γίνουν περικοπές 

Από τα περίπου 600 εκατ. ευρώ επιπλέον μέσα σε δυο εβδομάδες από την κατάθεση του προσχεδίου, τα 166 εκατ. ευρώ αφορούν σε δαπάνες αποδοχών και συντάξεων, τα 223 εκατ. ευρώ σε επιχορηγήσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία, και άλλα 250 εκατ. ευρώ περικοπές σε λειτουργικές και καταναλωτικές δαπάνες.  

Για το 2010 η κυβέρνηση  προβλέπει μέσο ετήσιο πληθωρισμό 1,4%, μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας (στο 9,7% από 9 % φέτος) και μεγάλη συγκράτηση του ρυθμού πτώσης  των επενδύσεων (από -19,8% το 2009 σε -1,9% το  2010). 

Με τον προϋπολογισμό, η κυβέρνηση ανακοινώνει τις προθέσεις της για καθολικούς  ελέγχους του πόθεν έσχες και των δαπανών διαβίωσης , εφαρμογή του ηλεκτρονικού τιμολογίου , επαναφορά του Point System για τους ελέγχους και κατάργηση όλης της «χαρτούρας» των πιστοποιητικών με καθιέρωση ως μοναδικών πιστοποιητικών τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος και το εκκαθαριστικό.  

Πού θα βρει 3,6 δισ. ευρώ

Σύμφωνα με την  εισηγητική έκθεση του νέου προϋπολογισμού, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να εμφανίσουν αύξηση της τάξης του 5,3% και να ανέλθουν σε 17,315 δις ευρώ, κυρίως λόγω της περαιτέρω ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας των ελεγκτικών υπηρεσιών και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής κατά 500 εκατ. ευρώ.

Τα επιπλέον 3,6 δισ. ευρώ που ψάχνει η κυβέρνηση θα προέλθουν: 

• από έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις και τους μεγαλοϊδιοκτήτες ακινήτων που θα αποφέρει 840 εκατ. ευρώ - τα περισσότερα από τα πρόσθετα έσοδα το 2010.
• από άμεσους φόρους , με αλλαγή της φορολογικής κλίμακας και πάταξη της φοροδιαφυγής. Υπολογίζεται να εισπραχθούν 17,38 δις ευρώ ή 585 εκατ. ευρώ περισσότερα, με τα φυσικά πρόσωπα να καταβάλλουν 480 εκατ. ευρώ περισσότερους φόρους σε σχέση με φέτος και τις επιχειρήσεις να καλούνται να πληρώσουν 3,525 δις ευρώ ή 275 εκατ. ευρώ λιγότερα εξαιτίας της μείωσης της κερδοφορίας τους.

Στο μέτωπο των  έμμεσων φόρων και με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης σε τσιγάρα και ποτά να αυξάνονται κατά 10% και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να προσδοκά επιπλέον 500 εκατ. ευρώ από την πάταξη της φοροδιαφυγής στο σκέλος του ΦΠΑ, οι εισπράξεις προβλέπονται αυξημένες κατά 1,635 δις ευρώ ( στα 30,420 δις ευρώ).  

Πέραν των αποφάσεων της κυβέρνησης να προχωρήσει σε εφαρμογή ενιαίας τιμαριθμοποιημένης φορολογικής, φορολόγηση των μερισμάτων με βάση την κλίμακα , έλεγχοι σε off shore κλπ, ο υπουργός Οικονομικών συνοδεύει τον νέο προϋπολογισμό με μέτρα όπως:  

1. Εφαρμογή ενός αντικειμενικού  συστήματος επιλογής των ελεγκτέων  υποθέσεων ( point system) ώστε να εντοπίζονται και να ελέγχονται τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα υψηλού κινδύνου ως προς τη φοροδιαφυγή. Άμεση επιβολή αυστηρών διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων .  

2. Καθιέρωση καθολικού ελέγχου  του πόθεν έσχες και των  δαπανών διαβίωσης  

3. Υποχρέωση διατήρησης επαγγελματικών λογαριασμών στις τράπεζες , διασύνδεση με τα πληροφοριακά συστήματα του υπουργείου Οικονομικών και πρόσβαση των φορολογικών υπηρεσιών  

4. Κατάργηση όλων των περιττών πιστοποιητικών, με καθιέρωση της  δήλωσης και του εκκαθαριστικού ως μόνα πιστοποιητικά.

 Πιθανές οι τροποποιήσεις

Σε τροποποιήσεις και συμπληρώσεις του νέου προϋπολογισμού που μόλις κατέθεσε, προϊδέασε πως ενδέχεται να προχωρήσει ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Σε δηλώσεις του, παρουσιάζοντας στους δημοσιογράφους τον κρατικό προϋπολογισμό του 2010, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου προανήγγειλε αυξήσεις εμμέσων φόρων σε ποτά και τσιγάρα, αν και έσπευσε να αποκλείσει αύξηση ΦΠΑ.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι να εισαχθούν σε μεγαλύτερο αριθμό επαγγελματιών οι ταμειακές μηχανές. Άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο και για νέα αύξηση των αντικειμενικών τιμών στα ακίνητα το 2010.

Στροφή έκανε πάντως ο υπουργός και για την πολύκροτη απόφαση για την επιβολή πλαφόν στις αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις στο δημόσιο. Ο κ. Παπακωνσταντίνου τόνισε ότι «προχωρήσαμε σε ένα βήμα διαφάνειας και ανακοινώσαμε νωρίτερα ότι η δημοσιονομική πολιτική προβλέπει αυξήσεις 1,5% στο δημόσιο. Αποφασίσαμε ότι θα υπάρξει ένα πλαφόν για τις αμοιβές πάνω από 2.000 ευρώ. Τώρα, ποια επιδόματα πιάνει και ποια όχι, αλλά και το πόσοι θα είναι τελικά οι δικαιούχοι θα προσδιοριστεί με το σχέδιο που θα παρουσιάσουμε τον Ιανουάριο».