Επτά σενάρια για μείωση των συντάξεων

Επτά εναλλακτικά σενάρια μείωσης συντάξεων και παροχών εξετάζονται στο υπουργείο Εργασίας προκειμένου να πειστεί το κουαρτέτο να επιστρέψει στην Αθήνα.


Οι δανειστές έχουν διαμηνύσει, σύμφωνα με πληροφορίες από τα τεχνικά κλιμάκια που έχουν πιάσει πάλι δουλειά, ότι «παρά τις επισημάνσεις μας, οι ελληνικές προτάσεις στο Ασφαλιστικό εξακολουθούν να είναι εμπροσθοβαρείς, χωρίς μετρήσιμες αποδόσεις». Κυβερνητικές πηγές παραδέχονται ότι υπάρχει απόκλιση στο δημοσιονομικό κενό, κυρίως με το ΔΝΤ, αλλά αισιοδοξούν ότι θα επιτευχθεί συμφωνία αν η Ελλάδα εφαρμόσει περικοπές στις επικουρικές και στο πλαφόν των υψηλών κύριων συντάξεων.  Οι εναλλακτικές προτάσεις που έχουν συζητηθεί είναι:

1 Μειώσεις στις κύριες συντάξεις, που ενδεχομένως να βαπτιστούν «αύξηση της εισφοράς υπέρ του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών». Σήμερα η εισφορά ανέρχεται σε 3%-14% για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ (Ν.3865/10) - ξεκινά από το 3% και σταδιακά αυξάνεται ανάλογα με το ύψος της σύνταξης. Το σενάριο που εξετάζεται είναι η εισφορά να αυξηθεί ή να παρακρατείται από χαμηλότερο ύψος συντάξεων, και συγκεκριμένα από το υπερβάλλον ποσό, με στόχο την εξοικονόμηση περίπου 250 εκατ. ευρώ ετησίως. Με ανάλογο τρικ, δηλαδή αύξηση της παρακράτησης υπέρ ΕΟΠΥΥ, μειώθηκαν το καλοκαίρι κύριες και επικουρικές συντάξεις. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις οι δανειστές επισημαίνουν ότι πρόκειται για ανακατανομή εσόδων στο πλαίσιο της γενικής κυβέρνησης και όχι για εξοικονόμηση συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,25% του ΑΕΠ το 2015-16 όπως έχει συμφωνηθεί. 

2 Σχεδιάζονται περικοπές στις νέες αλλά και στις καταβαλλόμενες συντάξεις μέσω του επανυπολογισμού τους. Οπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, «σε περίπτωση κατά την οποία το ποσό της εκδιδομένης σύνταξης υπολείπεται του ποσού της σύνταξης που θα εκδιδόταν κατά το προϊσχύσαν καθεστώς κατά ποσοστό άνω του 20%, το ήμισυ της υπό κρίση διαφοράς καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά». Αυτό σημαίνει ότι ήμισυ της διαφοράς κινδυνεύει να περικοπεί μετά το 2018. Για παράδειγμα, αν η σύνταξη υπολογίζεται στα 1.200 ευρώ με το ισχύον καθεστώς και στα 1.000 με το νέο (διαφορά 20%), τα 100 ευρώ που αποτελούν το ήμισυ της προσωπικής διαφοράς θα βρεθούν στο στόχαστρο. Ωστόσο ο επανυπολογισμός τεχνικά, όπως εκτιμούν οι αρμόδιοι, μπορεί να διαρκέσει ένα έτος, ενώ οι δανειστές επιμένουν σε άμεσες περικοπές. 

3 Δραστική μείωση του ανώτατου πλαφόν για το άθροισμα των συντάξεων (των διπλών κύριων συντάξεων + χηρείας + επικουρική) στο επίπεδο των 2.300-2.500 ευρώ από 3.000 που προβλέπει το σχέδιο νόμου Κατρούγκαλου. Σύμφωνα με στελέχη του οικονομικού επιτελείου, αυτό το μέτρο θα ισχύσει κατά προτεραιότητα με δεδομένη την κόκκινη γραμμή για την προστασία των κύριων συντάξεων. Αν υπάρχει ακόμα απόκλιση στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού, για να μην τιναχτεί η συμφωνία στον αέρα δεν θα αποφευχθεί η παρέμβαση στις κύριες συντάξεις. Σε αυτή την περίπτωση το πλέγμα προστασίας θα αφορά τις κύριες συντάξεις έως 1.300 ή έως 1.500 ευρώ.




Επισπεύδονται οι αποφάσεις για μείωση του εφάπαξ έως 20%. Το μέσο εφάπαξ του Δημοσίου που σήμερα ανέρχεται στις 25.000 ευρώ θα μειωθεί στις 20.000. Αν η μείωση υπερβεί το 20%, οι δικαιούχοι δεν θα πάρουν πίσω ούτε τις εισφορές που κατέβαλλαν στη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου 



4 Μείωση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ. Οι δανειστές θεωρούν το ποσό υψηλό για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας και ζητούν να κατέβει για όλους στα 320 ευρώ. Περαιτέρω μείωση -στα 300 ευρώ-  ζητούν για όσους συνταξιοδοτούνται με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης.

5 Μειώσεις στις επικουρικές με τρεις εναλλακτικούς τρόπους: 

α) Μέσω της εφαρμογής της ρήτρας βιωσιμότητας. Οπως υπολογίζουν παράγοντες της ασφάλισης, με την περικοπή κατά 6,6 % μεσοσταθμικά των επικουρικών που εισπράττουν 1,2 εκατομμύριο συνταξιούχοι, εξασφαλίζονται 330 εκατ. ευρώ ετησίως. Αν η μείωση γίνει κλιμακωτά από 2% έως 20% για συντάξεις άνω των 170 ευρώ στο υπερβάλλον ποσό, η απόδοση ανέρχεται σε 300 εκατ. ευρώ. Αν εξοικονομηθούν επιπλέον 250 εκατ. ευρώ από την αύξηση της εισφοράς 1%, τότε θα καλυφθεί το έλλειμμα του Ταμείου, που ανέρχεται σε 600 εκατ. ευρώ.

β) Μέσω του επανυπολογισμού τους. Οι απώλειες θα είναι μεγαλύτερες (πάνω από 10%) για τις υψηλές επικουρικές - κυρίως σε ΔΕΚΟ, ΤΑΝΠΥ, Ταμείο Μηχανικών κ.λπ., για τις οποίες θα προκύψει μεγάλη προσωπική διαφορά. Ο νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων προβλέπει ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% επί των συντάξιμων αποδοχών. Μειώσεις θα υποστούν και οι περίπου 50.000 εκκρεμείς συντάξεις που έχουν καθυστερήσει 2 έτη κατά μέσο όρο. 

γ) Μέσω της διεύρυνσης της παρακράτησης της εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ. Σήμερα παρακρατείται ποσοστό 3%-10% από τις συντάξεις άνω των 300 ευρώ. Ωστόσο, ο αριθμός των συντάξεων που υπερβαίνει τα 300 ευρώ είναι μόλις 30.000 και το δημοσιονομικό όφελος είναι μικρό. Ετσι, εξετάζεται το χαράτσι να ξεκινήσει από χαμηλότερο ύψος, ακόμα και από τα 150 ευρώ.

6 Επισπεύδονται οι αποφάσεις για μείωση του εφάπαξ έως 20%. Δηλαδή, για παράδειγμα, το μέσο εφάπαξ του Δημοσίου που σήμερα ανέρχεται στις 25.000 ευρώ θα μειωθεί στις 20.000. Αν η μείωση υπερβεί το 20%, οι δικαιούχοι δεν θα πάρουν πίσω ούτε τις εισφορές που κατέβαλλαν στη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου. Ο υπουργός Εργασίας ήδη ζήτησε με έγγραφο προς τα Ταμεία Πρόνοιας να εκπονήσουν αναλογιστικές μελέτες βάσει των οποίων θα υπολογιστεί το ποσοστό μείωσης της παροχής για όσους αποχώρησαν από τον Σεπτέμβριο του 2013. Το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) αποφάσισε να μην πειθαρχήσει στην εντολή, καθώς οι εκπρόσωποι των εργαζομένων που πλειοψήφησαν σημείωσαν ότι «αν θέλει αναλογιστικές μελέτες το υπουργείο, ας τις κάνει μόνο του. Υπάρχει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή την οποία πληρώνουν τα Ταμεία για επιστημονική υποστήριξη». Στο ίδιο μήκος κύματος αναμένεται να κινηθούν το Ταμείο Πρόνοιας του Δημοσίου και του κλάδου ΔΕΚΟ - τραπεζών.  Βάσει των σεναρίων που προτείνει το υπουργείο Εργασίας, το τμήμα του εφάπαξ από το 2014 και μετά θα υπολογίζεται με συσσώρευση εισφορών με τις αποδόσεις του Κοινού Κεφαλαίου της Τράπεζας της Ελλάδος. Δηλαδή όσοι αποχώρησαν από το 2014 και μετά θα πάρουν ένα ποσό εφάπαξ για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2013 με τις μειώσεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί, ενώ για τον χρόνο ασφάλισης που έχουν από το 2014 και μετά θα πάρουν στην ουσία την έντοκη επιστροφή των εισφορών τους. 

7 Κλείδωσε η μείωση των μερισμάτων του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ) που εισπράττουν 280.000 δικαιούχοι. Η μείωση ορίζεται σε 32% μεσοσταθμικά, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού του Ταμείου. Δηλαδή το μέρισμα που ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 192 ευρώ θα μειωθεί στα 129,2 ευρώ. Υπενθυμίζουμε ότι το Μετοχικό Ταμείο βρίσκεται σε δεινή κατάσταση τους τελευταίους μήνες μετά την κατάργηση των κοινωνικών πόρων που εισέπραττε, καθώς χρειάζεται 42 εκατ. ευρώ κάθε μήνα και συγκεντρώνει μόνο 22 εκατ. ευρώ από εισφορές. Ετσι μοιραία καταφεύγει κάθε μήνα σε δανεισμό, με αποτέλεσμα οι λογαριασμοί να πιστώνονται με μία - δύο μέρες καθυστέρηση. Το μέρισμα του Μαρτίου θα πιστωθεί την Τρίτη 1η Μαρτίου αντί της Δευτέρας, ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο στο μέλλον η παροχή να καταβάλλεται ανά δίμηνο.