Υπόθεση ΟΛΠ: Πώς από το «όχι» φτάσαμε στην πώληση με υπογραφή Τσίπρα

Υστερα από χίλια «συριζαϊκά» κύματα και ενδοκυβερνητικές κόντρες η μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση επί εποχής Αλέξη Τσίπρα είναι γεγονός.

Η σύμβαση πώλησης του 67% του ΟΛΠ στην Cosco Group, η οποία «πολεμήθηκε» όσο καμία άλλη από τα στελέχη της Κουμουνδούρου,  θα επισφραγιστεί την Παρασκευή με όλες τις τιμές στο Μέγαρο Μαξίμου.

Τόσο η  παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού στις υπογραφές, όσο και η εκδήλωση που θα ακολουθήσει στο Ζάππειο, είναι ενδεικτικές ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εγκαταλείπει οριστικά τα παλιά αφηγήματα κατά των ξένων επενδύσεων και “ξεπουλήματος” δημόσιας περιουσίας. Ελπίζει παράλληλα να στείλει μήνυμα στις διεθνείς αγορές για την πλήρη μετάλλαξή της, με σκοπό την εισροή κεφαλαίων και επενδυτών για τις επικείμενες αποκρατικοποιήσεις.

Αλλά τι ήταν αυτό που έφερε τη στροφή; Η “πρώτη φορά Αριστερά” βάζει τέλος σε ένα σίριαλ που ξεκίνησε ουσιαστικά από το 2008 - επί Κώστα Καραμανλή - και καταλυτικό ρόλο στην επίσπευση του διαγωνισμού διαδραμάτισε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, πάλαι ποτέ υπερασπιστής της δημόσιας περουσίας. Σκοπός του να  τηρήσει την υπόσχεσή του, κυρίως, προς τον Κινέζο ομόλογό του, αλλά και στους δανειστές. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός πήρε την υπόθεση στα χέρια του και με τη βοήθεια του πρόεδρου του ΤΑΙΠΕΔ κ. Στέργιο Πιτσιόρλα έδωσαν τη λύση όταν η κατάσταση είχε φτάσει σε οριακό σημείο. Ο πρωθυπουργός “πάτησε” πόδι και συνέβαλε στο να καμφθούν οι αντιδράσεις από τοπικούς φορείς, ενώ με παρέμβαση του εξαιρέθηκε από την πώληση του ΟΛΠ μεγάλη έκταση στη Δραπετσώνα,  ελήφθη πρόβλεψη ώστε μέρος από το αντάλλαγμα παραχώρησης του λιμανιού να αποδίδεται στους τέσσερις παραλιμένιους δήμους.

Βέβαια, οι τόνοι είχαν ήδη χαμηλώσει από τη συμφωνία με τους Θεσμούς, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν συναντήσεις με τον Κινέζο πρέσβη στην Αθήνα και η τηλεφωνική παρέμβαση του Κινέζου πρωθυπουργού Λι Κεκιάνγκ στον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος του μετέφερε τις ανησυχίες του. Η αλλαγή πλεύσης, όμως, επισφραγίστηκε με την επίσκεψη του αντιπροέδρου της κυβέρνησης στην Κίνα πέρσι τον Μάρτιο, όπου οι Κινέζοι έλαβαν τη διαβεβαίωση πως η διαγωνιστική διαδικασία θα ολοκληρωθεί άμεσα. 

Η κυβέρνηση έχει “ποντάρει” στις καλές σχέσεις με το Πεκίνο, εκτιμώντας ότι ενεργοποιήσει νέα κεφάλαια προς τη χώρα μας και θα σηματοδοτήσει νέες επιχειρηματικές συνεργασίες. Να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει προγραμματίσει να μεταβεί στην Κίνα τον Ιούνιο.

Να σημειωθεί ότι  μετά την υπογραφή της συμφωνίας θα γίνει η μεταβίβαση του 51% του μετοχικού κεφαλαίου στην Cosco, ενώ το υπόλοιπο 16% θα μεταβιβαστεί στην 5ετία, μετά την ολοκλήρωση των επενδύσεων ύψους 300 εκατ. ευρώ. Το  δημόσιο διατηρεί το 23% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ και 3 θέσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο μέχρι την μεταβίβαση του 16% ενώ μετά την μεταβίβαση του 16%, το Δημόσιο παραμένει με 7% και μία θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Η “σφαγή” των συντρόφων για τον ΟΛΠ

Ποιος φανταζόταν ότι οι ίδιοι που έκλειναν δρόμους και κουνούσαν τα σημαιάκια κατά των “αποικιοκρατικών συμβάσεων παράδοσης του λιμανιού” όταν ήταν αντιπολίτευση, τώρα θα υπέγραφαν το “ξεπούλημα”, όπως έλεγαν, στο Μέγαρο Μαξίμου.  Ενδεικτικό της πλήρης αντίφασης ο υπουργός κ. Δρίτσας, ο οποίος το 2014  σε δηλώσεις επεσήμανε, μεταξύ άλλων ότι  «η επιλογή της κυβέρνησης να φέρει προς συζήτηση στη Βουλή την Τετάρτη το θέμα της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ είναι ενδεικτική της επιλογής της να προχωρήσει χωρίς την κοινωνία. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει αποξένωση των κατοίκων από το λιμάνι. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει απώλεια θέσεων απασχόλησης και χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας σε μια πόλη που μαστίζεται από τη φτώχεια και την ανεργία. Το λιμάνι ανήκει στους πολίτες, το λιμάνι είναι περιουσία του ελληνικού λαού».

Επίσης, δεν έχουν περάσει πολλοί μήνες από τότε που κορυφαία στελέχη και υπουργοί, εξαπέλυαν μύδρους κατά του ΤΑΙΠΕΔ  και ανακοίνωναν ακυρώσεις διαγωνισμών, όπως  του ΟΛΠ. Ήταν τέλη Ιανουαρίου του 2015, λίγες ημέρες μετά τις εκλογές όταν οι υπουργοί Οικονομικών και Ναυτιλίας, Γιώργος Σταθάκης και Θεοδωρής Δρίτσας διαχώρισαν πλήρως τη θέση τους από το… μνημονιακό σκεπτικό της προηγούμενης κυβέρνησης. Μάλιστα, ο κ. Δρίτσας ανακοίνωσε την ακύρωση του διαγωνισμού και διαμήνυε ότι η νέα κυβέρνηση θα υπηρετήσει την επιθυμία του λάου. Ό,τι δηλαδή πρέπει να διατηρήσουν ο ΟΛΠ και ο ΟΛΘ το δημόσιο χαρακτήρα τους.  

Στις 12 Φεβρουαρίου το  2015 εκδηλώνεται η πρώτη σοβαρή ενδοκυβερνητική «κόντρα», με αφορμή το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης των δύο μεγάλων λιμανιών του ΟΛΠ και του ΟΛΘ. Τότε,  κύκλοι  του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν ότι «είμαστε υπέρ της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ», ενώ την προηγούμενη ημέρα,  κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων ο τότε αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας Θοδωρής Δρίτσας, ανέφερε από το βήμα της Βουλής πως «ήδη εξαγγείλαμε τη δέσμευσή μας για το σταμάτημα της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ και του ΟΛΘ και την κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα των λιμανιών της χώρας».

Ενα ακόμα παράδειγμα της σύγχυσης εντός του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί η δήλωση του  αντιπροέδρου της κυβέρνησης  κ. Γιάννη Δραγασάκη τον Μάρτιο του 2015. Απαντώντας στην ερώτηση του επικεφαλής του «Ποταμιού» Σταύρου Θεοδωράκη  στη Βουλή σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ και τις αντίθετες απόψεις στο εσωτερικό του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. (-άρνηση του αναπληρωτή υπουργού Ναυτιλίας Θοδωρή Δρίτσα σε ενδεχόμενη πώληση του πλειοψηφικού πακέτου του ΟΛΠ) είχε τονίσει “στην πρόσφατη επίσκεψή μου στην Κίνα, μιλήσαμε για ένα κοινοπρακτικό σχήμα με τη συμμετοχή του Δημοσίου και όχι ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ»! 

Τρεις ημέρες πριν, όμως, ο κ. Δραγασάκης δήλωνε από το Πεκίνο ότι η διαγωνιστική διαδικασία για την ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς θα ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Προσέθεσε μάλιστα πως η Cosco, η οποία συμμετέχει στον διαγωνισμό και θεωρείται από πολλές πλευρές το φαβορί, «μπορεί να καταθέσει μια πολύ ανταγωνιστική προσφορά».

Το σίριαλ από το 2008 και το χρονικό “αντίστασης¨ του ΣΥΡΙΖΑ  που τώρα υπογράφει 

-Με το Νόμο 2688/1.3. 1999 της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ως προετοιμασία για την ιδιωτικοποίησή τους,  ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς και ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης μετατρέπονται σε ανώνυμες εταιρείες για «να λειτουργούν κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και να απολαμβάνουν «διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας».  Το άρθρο 12 αναφέρει ότι στις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΛΠ ΑΕ και του ΟΛΘ ΑΕ, μεταξύ άλλων, είναι να:
«Αποφασίζει για την ανάθεση σε ημεδαπά ή αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα, μελετών, κατασκευών έργων, καθώς και παροχής υπηρεσιών».
«Διαμορφώνει τη στρατηγική της Εταιρείας σε σχέση με τον ανταγωνισμό και εγκρίνει τις διεπιχειρησιακές συνεργασίες ή την κατάρτιση ειδικών συμφωνιών με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικής της θέσης στην ελληνική και τη διεθνή αγορά».

Πάνω σ' αυτό το πλαίσιο που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ τα ΔΣ του ΟΛΠ και του ΟΛΘ αποφάσισαν και προκήρυξαν διεθνή δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό για την παραχώρηση των λιμενικών υπηρεσιών στους Σταθμούς Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ).

-Στις 25 Νοεμβρίου 2008, επί κυβερνήσεως του Κώστα Καραμανλή,  υπεγράφη η σύμβαση  παραχώρησης του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) από τον ΟΛΠ στην Cosco  Pacific. ενώ γινόταν χαλασμός από τις αντιδράσεις (απεργίες) των λιμενεργατών επί μήνες (όλο το 2008) και όλων των κομμάτων της τότε αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΟΣ, ΚΚΕ). 

Μάλιστα, η τότε πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ για θέματα Εμπορικής Ναυτιλίας Ελπίδα Τσουρή  την προηγούμενη ημέρα (24 Νοεμβρίου 2008) δήλωσε μεταξύ άλλων τα εξής:   «Θα πρέπει να καταστήσουμε, για μία ακόμη φορά, σαφές ότι το “καινοτόμο”, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σχέδιο της κυβέρνησης, εκποίησης δημόσιας περιουσίας, με τη μετατροπή ενός δημόσιου και μάλιστα κερδοφόρου, κρατικού μονοπωλίου σε ιδιωτικό, δεν αποτελεί λόγο γιορτής και πανηγυρισμών», προσθέτοντας ακόμα τα εξής:  «Είναι αυτονόητο ότι είμαστε αντίθετοι σε οποιαδήποτε προσπάθεια της κυβέρνησης, να προχωρήσει στην υπογραφή της σύμβασης, ενόσω εκκρεμεί η εξέταση της αίτησης ανάκλησης, που έχουν καταθέσει οι εργαζόμενοι, προς στο Ελεγκτικό Συνέδριο». 

-Στις 13 Οκτωβρίου 2009, λίγο μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρής Δρίτσας και Παναγιώτης Λαφαζάνης δήλωσαν τα εξής για τη γρήγορη «κωλοτούμπα» του ΠΑΣΟΚ στο θέμα αυτό:  «Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αντί να καταγγείλει και να ακυρώσει την αποικιοκρατική σύμβαση παράδοσης του λιμανιού του Πειραιά στην COSCO, υπαναχωρεί και αναδιπλώνεται σε ανούσιες διαπραγματεύσεις που δεν θα θίγουν την ιδιωτικοποίηση του Λιμανιού». Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επαναλαμβάνουν τη θέση του πολιτικού σχηματισμού υπέρ της ακύρωσης της σύμβασης με την Cosco προσθέτοντας τα ακόλουθα:  «Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ σύρεται και μάλιστα πολύ γρήγορα πίσω από τα δήθεν τετελεσμένα του κ. Κ. Καραμανλή, αλλά και τις μετεκλογικές πιέσεις της κας Ντ. Μπακογιάννη, η οποία, "βασιλικότερη του βασιλέως", εμφανίστηκε με δηλώσεις της ως εκπρόσωπος των κινέζικων συμφερόντων».

-Πράγματι, η νέα τότε κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου ανακοίνωσε την πλήρη αποκρατικοποίηση του ΟΤΕ εντός του Ιουνίου και την πλήρη ιδιωτικοποίηση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (Τ. Τ.) εντός του 2010  σε μία προσπάθεια να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα που υπήρχε στις αγορές. Ταυτόχρονα, ανακοινώθηκε ότι θα επισπευσθεί και θα ενταχθεί στο πρόγραμμα η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ (με το Δημόσιο να διακρατεί το 34%) και των λιμανιών της Πειραιά (ΟΛΠ) και της Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ), με προσδοκίες και υποσχέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έσοδα  15 δις. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις έως το 2012! 

-Μάλιστα, για την ταχύτερη προώθηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων αποφασίστηκε  στο υπουργικό συμβούλιο και η δημιουργία ενός ειδικού φορέα (του Ταμείου Δημόσιας Περιουσίας) που θα περιλαμβάνει χαρτοφυλάκια κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Η κυβέρνηση επιχείρησε  να αλλάξει το κλίμα, ανακοινώνοντας τότε μεταξύ άλλων και την ιδιωτικοποίηση  εντός του 2011 των ΟΛΠ και ΟΛΘ. Στις δύο τελευταίες εταιρείες το Δημόσιο κατέχει το 75%, αφού πρώτα γίνει  ο «Λιμενικός Καλλικράτης». Σημειώνεται ότι την περίοδο 1991- 2008 από τις αποκρατικοποιήσεις οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ μέσα σε έξι χρόνια εξασφάλισαν έσοδα 13,7 δισ. ευρώ και της Νέας Δημοκρατίας σε τέσσερα χρόνια έσοδα 7,6 δις. ευρώ, αλλά αντί να πάνε στη μείωση του δημόσιου χρέους, εκείνο κάλπαζε και καλπάζει συνεχώς σε δυσθεώρητα ύψη.

-Το θέμα της ιδιωτικοποίησης ή του φιλικού διακανονισμού για τον ΟΛΠ  κορυφώθηκε, με έντονες αντιδράσεις των λιμενεργατών και των κομμάτων της εκάστοτε αντιπολίτευσης από το 2010 έως το 2014. Οι αντιδράσεις μάλιστα κορυφώθηκαν στις 24 Φεβρουαρίου 2014, όταν λιμενεργάτες συγκεντρώθηκαν έξω από το κτίριο της διοίκησης του ΟΛΠ και διαμαρτύρήθηκαν για την κατάθεση προς έγκριση στη Βουλή  της πρόσκλησης εκδήλωσης επενδυτικού ενδιαφέροντος για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του οργανισμού. Ακολούθησε 24ωρη απεργία της Ομοσονδίας Υπαλλήλων Λιμανιών Ελλάδος (ΟΜΥΛΕ) στις 26 Φεβρουαρίου 2014, συγκέντρωση στην Πλατεία Κλαυθμώνος το πρωί και πορεία στη Βουλή. 

Τότε, ο  βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος δήμαρχος Πειραιά Θεόδωρος Δρίτσας σε δηλώσεις επεσήμανε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:  «Η επιλογή της κυβέρνησης να φέρει προς συζήτηση στη Βουλή την Τετάρτη το θέμα της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ είναι ενδεικτική της επιλογής της να προχωρήσει χωρίς την κοινωνία. Επιλέγουν οι κυβερνώντες να προχωρήσουν στην πώληση του λιμανιού αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις του συνόλου σχεδόν των παραγωγικών φορέων, των συνδικάτων, των φορέων της αυτοδιοίκησης. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει αποξένωση των κατοίκων από το λιμάνι. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει απώλεια θέσεων απασχόλησης και χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας σε μια πόλη που μαστίζεται από τη φτώχεια και την ανεργία. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει αποκλεισμός μεγάλου αριθμού μικρομεσαίων επιχειρήσεων της πόλης, που ήδη στενάζουν κάτω από το βάρος των πολιτικών του μνημονίου, από τη δραστηριότητα του λιμανιού. Ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ σημαίνει καταδυνάστευση της πόλης. Το λιμάνι ανήκει στους πολίτες, το λιμάνι είναι περιουσία του ελληνικού λαού».

-Στις 8 Μαρτίου 2014 ανακοίνωσε η ΟΜΥΛΕ νέα 24ωρη απεργία για τις 11 Μαρτίου 2014, ενώ ο κ. Δρίτσας με δήλωσή του κατήγγειλε  τις "διαδικασίες - εξπρές" για τον ΟΛΠ,  αναφέροντας ότι "το ΤΑΙΠΕΔ μέσα στη νύχτα δημοσίευσε στη σελίδα του στο Διαδίκτυο την πρόσκληση ενδιαφέροντος". Παράλληλα σημειώνει πως στη συζήτηση που έγινε στην επιτροπή της Βουλής αγνοήθηκε από την κυβέρνηση "επιδεικτικά" η κοινή θέση όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης για την πρόσκληση φορέων, ενω καλεί τη δημοτική αρχή να πάρει ξεκάθαρη θέση.Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ με ανακοίνωσή του κατήγγειλε "φωτογραφικές διατάξεις" στην πρόσκληση ". "Δηλαδή, το Ταμείο (ΤΑΙΠΕΔ) αναγνωρίζει ότι κάποιοι μπορούν ήδη να έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία έκδοσης δικαιολογητικών;" σημειώνει το Τμήμα Ναυτιλίας του ΣΥΡΙΖΑ. Επίσης, η τομεάρχης  Ναυτιλίας των ΑΝΕΛ Μίκα Ιατρίδη επεσήμανε τη δημιουργία ιδιωτικού μονοπωλίου στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ενώ το ΠΑΣΟΚ με ανακοίνωση του Τομέα Ναυτιλίας στις 27 Φεβρουαρίου 2014 αφήνει «ανοιχτό» το ενδεχόμενο να καταψηφίσει την παραχώρηση της πλειοψηφίας των μετοχών του ΟΛΠ.