Τέσσερα γκρίζα σημεία στη συμφωνία για τη δόση

Μπορεί η κυβέρνηση αμέσως μετά τη λήξη του χθεσινού Eurogroup να έσπευσε να πανηγυρίσει ότι η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε και ότι θα δοθεί η δόση ύψους 10,3 δισ., η προσεκτικότερη, όμως, ανάγνωση τόσο του ανακοινωθέντος όσο και των δηλώσεων των ισχυρών της Ευρώπης κάθε άλλο παρά επιβεβαίωνουν την εικόνα αυτή.

Τόσο από τις δηλώσεις των κ.κ. Ντάισελμπλουμ, Μοσκοβισί και (κυρίως) Ρέγκλινγκ όσο και από το επίσημο κείμενο που εκδόθηκε μετά το Eurogroup προκύπτουν «γκρίζα» και αδιευκρίνιστα σημεία με άγνωστες συνέπειες για τους Έλληνες πολίτες.

Πρώτα και κύρια η κυβέρνηση αποσιωπά τεχνηέντως την αναφορά στο κείμενο των αποφάσεων ότι για να δοθεί η πρώτη δόση θα πρέπει να υπάρξει ένα συμπληρωματικό Μνημόνιο που θα πρέπει να εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια («Μετά την ολοκλήρωση της υιοθέτησης όλων των προαπαιτούμενων και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθούν από τα εθνικά κοινοβούλια, τα διοικητικά όργανα του ESM αναμένεται να αποδεχθούν το συμπληρωματικό Μνημόνιο και να εγκρίνουν την εκταμίευση της δεύτερης δόσης, βάσει του προγράμματος»).

Ένα δεύτερο στοιχείο έχει να κάνει με την αινιγματική αναφορά του επικεφαλής του ESM στο θέμα των δανείων. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ στην παρέμβασή του κατά τη συνέντευξ τύπου έκανε λόγο για «πώληση όλων των δανείων ​στα ξένα funds» ως μια από τις αλλαγές που θα πρέπει να υπάρξουν προκειμένου να προχωρήσει η εκταμίευση της δόσης. Η γενικόλογη αναφορά του προκαλεί προβληματισμό καθώς με το πολυνομοσχέδιο ήδη η κυβέρνηση έχει ανοίξει την πόρτα στα funds όλων των δανείων («κόκκινων» και «πράσινων») προστατεύοντας την πρώτη κατοικία μόνο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2017 και μόνο αν η αντικειμενική της αξία δεν ξεπερνά τις 140.000 ευρώ.

Τρίτο στοιχείο η αναφορά στη λίστα των προαπαιτουμένων για τα οποία οι δανειστές ζητούν αλλαγές προκειμένου να δώσουν το «πράσινο» φως για το θέμα της δόσης, του θέματος του ασφαλιστικού. Στη συνέντευξη τύπου μετά τη λήξη του Eurogroup έγινε αναφορά σε ανάγκη αλλαγών στο ασφαλιστικό στη σκιά του τηλεγραφήματος του ΜΝΙ - πριν τη λήξη της συνεδρίασης των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών - για ενστάσεις των δανειστών σχετικά με την εξαγγελία Τσίπρα για το Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης μέσω του οποίου θα επιχειρηθεί η αντικατάσταση του ΕΚΑΣ.

Δεν θα πρέπει επίσης να περάσει απαρατήρητη η αναφορά του Γερούν Ντάισελμπλουμ ότι «η Ελλάδα θα παραμείνει υπό εποπτεία και μετά το τέλος του προγράμματος» (2018) με δεδομένες τις εξελίξεις που θα υπάρξουν για το χρέος, αφού η όποια ελάφρυνση θα γίνει μετά το 2018, όπως συναίνεσε και το ΔΝΤ χθες.

Σε κάθε περίπτωση οι δανειστές πέταξαν και πάλι το μπαλάκι στην ελληνική πλευρά, αφού πριν από όλα θα πρέπει να κάνει εκείνη πάντα το πρώτο βήμα για όσα ζητάει, παίρνοντας μέτρα και προχωρώντας σε αποκρατικοποιήσεις και είσπραξη των φόρων. 

Όσο αυτό θα γίνεται, οι δανειστές θα αξιολογούν και θα αποφασίζουν τόσο για την εκταμίευση των δόσεων, όσο και για «πιθανή ελάφρυνση», που ήταν ο όρος τον οποίο επαναλαμβάνανε επί ​​σχεδόν ​μία ώρα ο πρόεδρος  Ντάισελμπλουμ, ο Επίτροπος Μοσκοβισί και επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, όσο διαρκούσε η συνέντευξη Τύπου που έδιναν στις 3 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) μετά τη λήξη του Eurogroup.

Παράλληλα με τη συμφωνία η κυβέρνηση δέχθηκε ότι θα πρέπει να πετύχει πλεόνασμα 3,5% το 2018 με κάθε κόστος ενώ στην πραγματικότητα με τα 7,5 δισ. της πρώτης «εύκολης» δόσης το μόνο που διασφαλίστηκε είναι η αποπληρωμή των δανειστών και όχι η ανακούφιση ή η ενίσχυση της ελληνικης οικονομίας.

Το μόνο για το οποίο υπήρξε απόλυτη συμφωνία τελικά ήταν το θέμα του «κόφτη» μισθών και συντάξεων καθώς, όπως φαίνεται στην ανακοίνωση του Eurogroup οι δανειστές το θεωρούν «εγγύηση» για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.

Η απόφαση του Eurogroup

Το Eurogroup καλωσορίζει την πλήρη συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων που επετεύχθη μεταξύ Ελλάδας και θεσμών. Επίσης το Eurogroup υπογραμμίζει με ικανοποίηση το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έφθασαν σε συμφωνία και για τον προληπτικό δημοσιονομικό μηχανισμό, ο οποίος είναι σε πλήρη συμμόρφωση με όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της 9ης Μαΐου αναφορικά με την πιθανή υιοθέτηση μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων, στα οποία θα περιλαμβάνονται και μέτρα που αφορούν τα έσοδα και θα συμφωνηθούν με τους θεσμούς.

Αυτός προσφέρει περαιτέρω διαβεβαίωση ότι η Ελλάδα θα επιτύχει το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει τεθεί ως στόχος στο πρόγραμμα του ESM (3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα), χωρίς παράβλεψη των υποχρεώσεων της Ελλάδας βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και του Δημοσιονομικού Συμφώνου.

Το Eurogroup καλωσορίζει, επίσης, την υιοθέτηση από το ελληνικό Κοινοβούλιο των περισσότερων εκ των συμφωνηθέντων προαπαιτούμενων για την πρώτη αξιολόγηση, κυρίως την υιοθέτηση της νομοθεσίας για εφαρμογή δημοσιονομικών παραμετρικών μέτρων που αντιστοιχούν στο 3% του ΑΕΠ και θα επιτρέψουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2018, θα ανοίξουν την αγορά πώλησης δανείων και θα οδηγήσουν στη δημιουργία του Ελληνικού Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων, το οποίο θα λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία.

Το Eurogroup δίνει την εντολή στο EWG να επιβεβαιώσει, εντός των επόμενων ημερών, την πλήρη υιοθέτηση των προαπαιτούμενων βάσει της αξιολόγησης των θεσμών και κυρίως της βελτίωσης της νομοθεσίας που ανοίγει την αγορά πώλησης δανείων και τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, καθώς και την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση και αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις.

Μετά την ολοκλήρωση της υιοθέτησης όλων των προαπαιτούμενων και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθούν από τα εθνικά κοινοβούλια, τα διοικητικά όργανα του ESM αναμένεται να αποδεχθούν το συμπληρωματικό Μνημόνιο και να εγκρίνουν την εκταμίευση της δεύτερης δόσης, βάσει του προγράμματος. Η δεύτερη δόση του προγράμματος του ESM θα γίνει τον Ιούνιο (7,5 δισ. ευρώ) ώστε να καλύψει την εξυπηρέτηση του χρέους και να επιτρέψει μία αρχική κάλυψη των χρεών του δημοσίου προς την πραγματική οικονομία.

Οι επόμενες εκταμιεύσεις θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη χρεών του δημοσίου και την κάλυψη επιπλέον εξυπηρέτησης του χρέους και θα δοθούν μετά το καλοκαίρι. Αυτές οι εκταμιεύσεις θα δοθούν εφόσον υπάρχουν θετικές αξιολογήσεις από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Οι εκταμιεύσεις που αφορούν την εξυπηρέτηση του χρέους θα συνδεθούν με τα προαπαιτούμενα που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων της δημιουργίας του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων και Επενδύσεων, της διακυβέρνησης των τραπεζών, της Υπηρεσίας Εσόδων και του ενεργειακού τομέα και θα εγκριθούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, από το EWG και από τη διοίκηση του ESM.

Σε πλήρη συμμόρφωση με την ανακοίνωση του Eurogroup της 9ης Μαΐου, και υπό την προϋπόθεση της πλήρους συμμόρφωσης όλων των προαπαιτούμενων από την Ελλάδα και κατόπιν της ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης το Eurogroup εξέτασε σήμερα τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Το Eurogroup συμφώνησε να αξιολογήσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους βάσει των ακόλουθων βασικών σημείων (benchmarks) για το όριο κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών χρηματοδοτικές ανάγκες (GFN): σύμφωνα με το βασικό σενάριο, αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί χαμηλότερα από το 15% του ΑΕΠ και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και για μεσοπρόθεσμο διάστημα και κατόπιν χαμηλότερα του 20% του ΑΕΠ.

Το Eurogroup επαναλαμβάνει τις ακόλουθες γενικές αρχές που συμφωνήθηκαν στις 9 Μαίου για πιθανά πρόσθετα μέτρα αναφορικά με το χρέος: α. Πρόσβαση στις αγορές προκειμένου το καλυπτόμενο με δημόσιο χρήμα χρέος να καλυφθεί με ιδιωτικό χρήμα, β. Χαλάρωση του επιπέδου αποπληρωμής του χρέους, γ. Παροχή κινήτρων για συνέχιση της προσαρμογής της χώρας ακόμη και μετά το πέρας του προγράμματος και δ. Ευελιξία για κάλυψη της αβεβαιότητας αναφορικά με την πορεία του ΑΕΠ και των επιτοκίων στο μέλλον. Στις 9 Μαίου το Eurogroup επιβεβαίωσε, επίσης, ότι αποκλείεται το «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας και ότι όλα τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα με τους νόμους της Ευρωζώνης και με τους νομικούς κανόνες λειτουργίας των ESM και EFSF.

Βασιζόμενοι σε αυτές τις αρχές και υπό την προϋπόθεση ολοκλήρωσης του τεχνικού μέρους της όλης εργασίας από το EWG, το Eurogroup συμφώνησε σήμερα σε ένα πακέτο μέτρων για το χρέος, τα οποία θα εφαρμοστούν σταδιακά, ούτως ώστε να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες και θα είναι εκ των προτέρων και πλήρως ευθυγραμμισμένο με το πρόγραμμα του ESM.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup συμφωνεί σε ένα πρώτο «πακέτο» μέτρων, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης έως και το τέλος του προγράμματος και θα περιλαμβάνει:

- Χαλάρωση του «προφίλ» αποπληρωμών των δανείων του EFSF βάσει του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα αποπληρωμής,
- Χρήση της διευρυμένης στρατηγικής χρηματοδότησης των ESM/EFSF ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αναφορικά με τα επιτόκια, χωρίς, όμως, να επιβαρύνει οικονομικά τις άλλες χώρες,
- Επιβολή ορίου (waiver) του περιθωρίου των step-up επιτοκίων που αφορούν τη δόση αποπληρωμής του χρέους που συνδέεται με το ελληνικό πρόγραμμα για το έτος 2017.

Το Eurogroup ζήτησε από τις διοικήσεις ESM και EFSF να θέσουν σε εφαρμογή αυτά τα μέτρα βάσει των κανονισμών τους, αφού έχει γίνει πρώτα προπαρασκευαστική εργασία από το EWG και, όπου είναι απαραίτητο, να προετοιμαστεί η λήψη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα των ESM και EFSF. Η απόφαση της χαλάρωσης του «προφίλ» πληρωμών των δανείων του EFSF και της μείωσης του κινδύνου των επιτοκίων είναι δράσεις που πρέπει να έχουν προτεραιότητα.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup αναμένει την εφαρμογή του δεύτερου μέρους των προαπαιτούμενων μέτρων, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. Αυτά τα μέτρα θα τεθούν σε εφαρμογή εάν η επικυρωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους την οποία θα συντάξουν οι θεσμοί στο τέλος του προγράμματος δείξει ότι είναι απαραίτητα ώστε να επιτευχθεί το όριο των χρηματοδοτικών αναγκών. Θα υπόκεινται στη θετική αξιολόγηση των θεσμών και του Eurogroup για την εφαρμογή του προγράμματος.

Το κείμενο στα αγγλικά

The Eurogroup welcomes that a full staff-level agreement has been reached between Greece and the institutions. Also, the Eurogroup notes with satisfaction that the Greek authorities and the European institutions have reached an agreement on the contingency fiscal mechanism, which is in line with the Eurogroup statement adopted on 9 May in particular as regard the possible adoption of permanent structural measures, including revenue measures, to be agreed with the institutions. It therefore provides further reassurances that Greece will meet the primary surplus targets of the ESM programme (3.5% of GDP in the medium-term), without prejudice to the obligations of Greece under the SGP and the Fiscal Compact. 

The Eurogroup also welcomes the adoption by the Greek parliament of most of the agreed prior actions for the first review, notably the adoption of legislation to deliver fiscal parametric measures amounting to 3% of GDP that should allow to meet the fiscal targets in 2018, to open up the market for the sale of loans and to establish the agreed Greek Privatisation and Investment Fund that should operate in full independence. The Eurogroup mandates the EWG to verify in the next few days the full implementation of the outstanding prior actions on the basis of an assessment by the institutions, in particular the corrections to the legislation on the opening up of the market for the sale of loans, and on the pension reform, as well as the completion of all prior actions related to the government pending actions in the field of privatization. 

Following the full implementation of all prior actions and subject to the completion of national procedures, the ESM governing bodies are expected to endorse the supplemental MoU and approve the disbursement of the second tranche of the ESM programme. The second tranche under the ESM programme amounting to EUR 10.3 bn will be disbursed to Greece in several disbursements, starting with a first disbursement in June (EUR 7.5 bn) to cover debt servicing needs and to allow a clearance of an initial part of arrears as a means to support the real economy. The subsequent disbursements to be used for arrears clearance and further debt servicing needs will be made after the summer. The disbursements for arrears clearance will be subject to a positive reporting by the European Institutions on the clearance of net arrears. The additional disbursement for debt servicing needs will be subject to milestones related to privatization, including the new Privatization and Investment Fund, bank governance, revenue agency and energy sector to be assessed by the European institutions and verified by the EWG and the ESM Board of Directors. 

In line with the 9 May Eurogroup statement, and in view of the forthcoming full implementation of all the prior actions by Greece and completion of the first review, the Eurogroup considered today the sustainability of Greek public debt. 

The Eurogroup agrees to assess debt sustainability with reference to the following benchmark for gross financing needs (GFN): under the baseline scenario, GFN should remain below 15% of GDP during the post programme period for the medium term, and below 20% of GDP thereafter. 

The Eurogroup recalls the medium-term primary surplus target of 3.5% of GDP as of 2018 and underlines the importance of a fiscal trajectory consistent with the fiscal commitments under the EU framework. 

The Eurogroup recalls the following general guiding principles agreed on 9 May for possible additional debt measures: (i) facilitating market access in order to replace over time public financed debt with privately financed debt; (ii) smoothening the repayment profile; (iii) incentivising the country's adjustment process even after the programme ends; and (iv) flexibility to accommodate uncertain GDP growth and interest rate developments in the future. On 9 May the Eurogroup also reconfirmed that nominal haircuts are excluded, and that all measures taken will be in line with existing EU law and the ESM and EFSF legal frameworks. 

Guided by these principles and on the basis of technical work carried out by the EWG, the Eurogroup agreed today on a package of debt measures which will be phased in progressively, as necessary to meet the agreed benchmark on gross financing needs and will be subject to the pre-defined conditionality of the ESM programme. 

For the short-term, the Eurogroup agrees on a first set of measures which will be implemented after the closure of the first review up to the end of the programme and which includes: 

    Smoothening the EFSF repayment profile under the current weighted average maturity
    Use EFSF/ESM diversified funding strategy to reduce interest rate risk without incurring any additional costs for former programme countries
    Waiver of the step-up interest rate margin related to the debt buy-back tranche of the 2nd Greek programme for the year 2017

The Eurogroup asks the EFSF and ESM management to take these measures forward within their mandate, on the basis of preparatory work by the EWG, and where needed to prepare formal decision making by the relevant EFSF and ESM decision-making bodies. The decision on the smoothening of the EFSF repayment profile and the reduction of interest rate risks should be taken as a matter of priority. 

For the medium term, the Eurogroup expects to implement a possible second set of measures following the successful implementation of the ESM programme. These measures will be implemented if an update of the debt sustainability analysis produced by the institutions at the end of the programme shows they are needed to meet the agreed GFN benchmark, subject to a positive assessment from the institutions and the Eurogroup on programme implementation. 

    Abolish the step-up interest rate margin related to the debt buy-back tranche of the 2nd Greek programme as of 2018
    Use of 2014 SMP profits from the ESM segregated account and the restoration of the transfer of ANFA and SMP profits to Greece (as of budget year 2017) to the ESM segregated account as an ESM internal buffer to reduce future gross financing needs.  
    Liability management - early partial repayment of existing official loans to Greece by utilizing unused resources within the ESM programme to reduce interest rate costs and to extend maturities.
    If necessary, some targeted EFSF reprofiling (e.g. extension of the weighted average maturities, re-profiling of the EFSF amortization as well as capping and deferral of interest payments) to the extent needed to keep GFN under the agreed benchmark in order to give comfort to the IMF and without incurring any additional costs for former programme countries or to the EFSF.

For the long-term, the Eurogroup is confident that the implementation of this agreement on the main features for debt measures, together with a successful implementation of the Greek ESM programme and the fulfilment of the primary surplus targets as mentioned above, will bring Greece's public debt back on a sustainable path over the medium to long run and will facilitate a gradual return to market financing. At the same time, the Eurogroup agrees on a contingency mechanism on debt which would be activated after the ESM programme to ensure debt sustainability in the long run in case a more adverse scenario were to materialize. The Eurogroup would consider the activation of the mechanism provided additional debt measures are needed to meet the GFN benchmark defined above and would be subject to a decision by the Eurogroup confirming that Greece complies with the requirements under the SGP. Such mechanism could entail measures such as a further EFSF reprofiling and capping and deferral of interest payments. Also, the Eurogroup commits to long-term technical assistance to boost Greek growth. 

The Eurogroup recognises that over the exceptionally long time horizon of assessing debt sustainability there can be no forecasts, only assumptions, given the sizable degree of uncertainty over macroeconomic developments. 

Against the background of the forthcoming successful completion of the first review and the agreement on debt relief, the Eurogroup welcomes the intention of the IMF management to recommend to the Fund's Executive Board to approve a financial arrangement before the end of 2016 that will support the implementation of the agreed fiscal and structural reforms. It is recognised that, consistent with IMF policies, approval of this arrangement will also be based on a new DSA and the assessment of possible debt relief measures mentioned above. The possible debt relief will be delivered at the end of the programme in mid-2018 and the scope will be determined by the Eurogroup on the basis of a revised DSA in cooperation with the European Institutions for purposes of taking into account the European policy framework, subject to full implementation of the programme. 

The Eurogroup stands ready, in line with usual practice, to support the completion of future reviews provided that the policy package considered today, including the contingency mechanism, is implemented as planned.  The Eurogroup confirms that programme implementation, as well as policy conditionality and targets, will be reviewed regularly based on input from the institutions.