Μισθοί, απολύσεις, απεργίες το «μενού» των εργασιακών με τους δανειστές

Την «επιτυχημένη» διαπραγματευτική τακτική που υιοθετήθηκε στο ασφαλιστικό και είχε ως αποτέλεσμα να συρρικνωθούν τα εισοδήματα των μισών ελλήνων συνταξιούχων σκοπεύει να ακολουθήσει ο υπουργός εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος και στη διαπραγμάτευση του Σεπτεμβρίου για τα εργασιακά.

Τουλάχιστον αυτούς τους στόχους έθεσε τη Δευτέρα στη Βουλή ο κ. Κατρούγκαλος τονίζοντας «θα επαναλάβουμε την απομόνωση του ΔΝΤ όπως με επιτυχία κάναμε και στο παρελθόν. Θα απομονώσουμε τις ακραίες θέσεις του για τις ομαδικές απολύσεις». Ωστόσο ο υπουργός Εργασίας έχει παραδεχτεί σε πρόσφατες δηλώσεις του ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο το Ταμείο να θέσει και θέματα εκτός ατζέντας. Προς το παρόν πάντως δεν υπάρχει απαίτηση για μείωση μισθών.

Η διεθνής επιστημονική επιτροπή (στην οποία συμμετέχει μόνο ένας Έλληνας) θα παραδώσει το προσχέδιο του πορίσματός της μετά τις 18 Ιουλίου, το οποίο δε θα είναι δεσμευτικό για την κυβέρνηση ενώ  στις αρχές του Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει τη διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου με θέμα το εργασιακό, όπου θα κληθούν ευρωπαϊκά συνδικάτα, υπουργοί εργασίας χωρών μελών της ΕΕ, οι κοινωνικοί εταίροι της χώρας και η ΟΚΕ προκειμένου να καταγραφούν όλες οι απόψεις. 

Η ελληνική πλευρά θα αντιμετωπίσει με plan A και B τις αξιώσεις των δανειστών για ομαδικές απολύσεις, κατώτατο μισθό και συνδικαλιστικό νόμο.

Κατώτατος μισθός και τριετίες:  Στόχος του υπουργείου είναι να «ξεπεράσει» το σκόπελο της κατάργησης των τριετιών ή της περαιτέρω μείωσης του μισθού με την επαναφορά των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, κάτι που επιθυμούν και οι εργοδότες, όπου οι κοινωνικοί εταίροι θα συμφωνούν το ύψος του μισθού. Εμπόδια ωστόσο θέτει το συμπληρωματικό μνημόνιο που προβλέπει ότι «Καμία αλλαγή στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων δε θα λάβει χώρα προτού ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης. Οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο δε θα πρέπει να περιλαμβάνουν επιστροφή σε ρυθμίσεις του παρελθόντος που δε συμβαδίζουν με το στόχο προώθησης βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς».
 

Πάντως η κατάσταση στην αγορά εργασίας δύσκολα θα βελτιωθεί καθώς σήμερα είναι σε ισχύ μόνο 10 κλαδικές συμβάσεις από τις 300 που ήταν πριν από τα μνημόνια. Το υπουργείο σχεδιάζει να ενισχύσει την υπογραφή κλαδικών συμβάσεων ασκώντας πίεση στους εργοδοτικούς φορείς υπό την απειλή της μονομερούς προσφυγής στον ΟΜΕΔ (οργανισμός διαμεσολάβησης) δυνατότητα  η οποία επίσης έχει καταργηθεί από τα μνημόνια.
Σε κάθε περίπτωση, αν οι ελληνικές θέσεις δε γίνουν δεκτές, για δυόμισι χρόνια οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό δε θα μετρήσουν νέες απώλειες καθώς  η διαδικασία διαμόρφωσης νομοθετικώς καθορισμένου κατώτατου μισθού τίθεται σε ισχύ μετά τα προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, δηλαδή στο τέλος του 2018.

Ομαδικές απολύσεις: το  ΔΝΤ αναμένεται να επαναφέρει την πάγια αξίωσή του για απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων με νόμο, ενώ οι εκπρόσωποι της Ε.Ε. θα ζητήσουν την ευθυγράμμιση με τις βέλτιστες πρακτικές, οι οποίες, ωστόσο, διευκολύνουν τις απολύσεις.  Η ελληνική πλευρά επιβεβαιώνει ότι η στάση των δανειστών εν πολλοίς θα κριθεί από την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για την υπόθεση της ΑΓΕΤ που αναμένεται να εκδοθεί το Σεπτέμβριο. Εύφορο έδαφος για να ενταθεί η πίεση για την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων με νόμο καλλιέργησε ο Γενικός Εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου ο οποίος στην υπόθεση της ΑΓΕΤ Ηρακλής υποστήριξε ότι δε μπορεί να ανεβαίνει πολύ ο πήχης στον όρο «αιτιολογημένη» απόλυση γιατί θα εμποδίζεται διαρκώς η αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης.  
Βάσει του νόμου που ισχύει σήμερα, ομαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόμενους, για λόγους που δεν αφορούν το πρόσωπο των απολυομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 74 του Ν.3863/2010, με το οποίο τροποποιήθηκαν οι προβλέψεις του νόμου 1387/1983, το όριο που οι απολύσεις θεωρούνται ομαδικές είναι:

α) Μέχρι 6 εργαζόμενους, προκειμένου για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που στην αρχή του μήνα απασχολούν από 20 έως 150 εργαζόμενους.

β) Σε ποσοστό 5% του προσωπικού και μέχρι 30 εργαζόμενους 
για τις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 150 εργαζόμενους.

Πριν τις ανατροπές των μνημονίων , όταν μια επιχείρηση ήθελε να υπερβεί τα παραπάνω νόμιμα όρια των απολύσεων, κατέθετε σχετικό αίτημα στο υπουργείο Εργασίας και υπεύθυνος να αποφασίσει ήταν ο ίδιος ο υπουργός.  Με μια συμβιβαστική πρόταση που έγινε προσωρινά δεκτή από τους δανειστές το 2014 την έγκριση η την απόρριψη των αιτημάτων ανέλαβε  το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), το οποίο  επανακαθόρισε το περιεχόμενο του φακέλου που πρέπει να υποβάλλουν οι επιχειρήσεις, ώστε να διαμορφώνεται «ασφαλής και τεκμηριωμένη γνώμη κατά τη διαδικασία εξέτασης αιτημάτων για ομαδικές απολύσεις».

Εν όψει της νέας διαπραγμάτευσης  το υπουργείο Εργασίας αναζητεί  νέα συμβιβαστική λύση ώστε η έγκριση ή η απόρριψη των αιτημάτων για ομαδικές απολύσεις να ανατεθεί σε έναν δημόσιο φορέα  χωρίς όμως να αποφευχθεί η ανάμιξη του υπουργείου εργασίας, όπως αξιώνει το ΔΝΤ.

Για τον συνδικαλιστικό νόμο: Το υπουργείο πιστεύει ότι ο συνδικαλιστικός νόμος χρειάζεται βελτιώσεις όχι όμως δραστικές αλλαγές που να θέτουν σε κίνδυνο τις συνδικαλιστικές ελευθερίες. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κατρούγκαλος «δεν θα δεχθούμε κανένα μέτρο που οδηγεί σε περιορισμό του δικαιώματος των απεργιών» ενώ επανέλαβε το στόχο για  επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. 

Ενδεχομένως να γίνουν αλλαγές στο τρόπο λήψης της απόφασης για απεργία ώστε να είναι αντιπροσωπευτικότερη (απόφαση γενικής συνέλευσης αντί διοικητικού συμβουλίου) στους χρόνους προειδοποίησης και στη χρηματοδότηση των συνδικάτων ώστε να διατηρείται η αυτονομία των συνδικάτων αλλά να μην «εκμαυλίζονται» με την παροχή δημοσίου χρήματος.