«Καζάνι που βράζει» οι καταναλωτές

Με καζάνι που βράζει μοιάζει ολοένα και περισσότερο η κατάσταση σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των τραπεζών με τους Ελληνες καταναλωτές. Ενα καζάνι το οποίο εάν εκραγεί κινδυνεύει να παρασύρει όχι μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας αλλά και την κυβέρνηση, η οποία έχοντας αφήσει στο έλεος των διαθέσεων των τραπεζιτών τους πολίτες σαφώς δεν νιώθει και πολύ καλά από τα ευρήματα δημοσκόπησης της εταιρείας GPO που παρουσιάστηκε χθες στο πλαίσιο ημερίδας της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, λοιπόν, το 80,2% των καταναλωτών υποστηρίζει πως ουσιαστικά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας είναι αποκομμένα από το κοινωνικό σύνολο, ενώ το 69,4% θεωρεί πως οι τράπεζες λειτουργούν ασύδοτα και χωρίς κανέναν έλεγχο από την Πολιτεία και τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα. Πρόκειται για ένα σαφές «καμπανάκι», που έκανε την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης να αισθανθεί αρκετά αμήχανα κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των αποτελεσμάτων. Τόσο αμήχανα, ώστε ακόμα και ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης Χρήστος Φώλιας να υπογραμμίσει πως οι τράπεζες «δεν έχουν μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις».

Σημαντικότερο όλων των συμπερασμάτων πάντως ήταν αυτό το οποίο ανέφερε πως σε ποσοστό 75,3% οι όροι του τραπεζικού δανεισμού δεν είναι δίκαιοι και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες του μέσου καταναλωτή. Επίσης σημαντικό είναι ότι το 84,4% των ερωτηθέντων υποστήριξε πως τα τραπεζικά προϊόντα δανεισμού δημιουργούν μακροπρόθεσμα περισσότερα προβλήματα από όσα επιλύουν, καθώς και ότι το 86,8%θεωρεί πως οι τράπεζες με τα δάνεια που χορηγούν εκμεταλλεύονται την αδυναμία του πολίτη να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ανάγκες.

Αίσθηση πάντως προκαλεί το γεγονός πως μόλις το 39,2% των καταναλωτών φέρεται να έχει λάβει δάνειο από κάποια τράπεζα, 80,2% δεν αντιμετώπισε κανενός είδους δυσκολία στη λήψή του, ενώ το 24% των δανειοληπτών αντιμετωπίζει δυσκολίες στην αποπληρωμή. Σε ποσοστό 47,2% τα δάνεια αυτά χρηματοδότησαν την αγορά κατοικίας και μόλις 19,7% αφορούσαν επαγγελματικούς λόγους.

Η κυβερνητική «παρέμβαση»
Την ίδια ώρα, στην παρέμβασή του ο υπουργός Ανάπτυξης Χρήστος Φώλιας, αναφέρθηκε στην κήρυξη ως παρανόμων και καταχρηστικών 14 όρων που εφαρμόζουν οι τράπεζες κατά τις συναλλακτικές πρακτικές τους με τους καταναλωτές. Μια καταγγελία όμως που έγινε από τη μεριά μιας ανεξάρτητης Αρχής, του Συνηγόρου του Καταναλωτή, και όχι από την επίσημη τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΝ.

Αίσθηση επίσης προκαλεί ο παραινετικός λόγος του κ. Φώλια προς τους τραπεζίτες, που απλώς τους καλεί να αναλάβουν πρωτοβουλίες, χωρίς να εκτιμά πως χρειάζεται άμεση παρέμβαση για τις παρανομίες που οι πολίτες καταγγέλλουν.

Συγκεκριμένα, ο υπουργος Ανάπτυξης τόνισε πως οι τράπεζες θα μπορούσαν να αλλάξουν πρακτικές οι οποίες δεν εντάσσονται στην κοινή λογική, όπως η αναδρομική επιβάρυνση τόκων σε χρήση πιστωτικής κάρτας με χρέωση από την ημέρα διεξαγωγής της συναλλαγής, η χρέωση προμήθειας €1,40 για κατάθεση σε λογαριασμό τρίτου προσώπου, τα επιβαλλόμενα έξοδα αδράνειας από €0,60-1 μηνιαίως για λογαριασμούς κατάθεσης που μένουν ακίνητοι για περισσότερο από 18 μήνες, η κλιμακωτή χρέωση από €3-20 σε ανάληψη μετρητών από πιστωτική κάρτα κ.ά. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν τονίστηκε από τη μεριά του πως θα υπάρξει σαφής πολιτική δέσμευση και πίεση προς τις παραπάνω κατευθύνσεις.

Σε ανάλογο μήκος κύματος και ο χαιρετισμός του υπουργού Οικονομίας κ.Γιώργου Αλογοσκούφη ο οποίος, αφού τόνισε ότι ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι ενημερωμένος και να γνωρίζει δικαιώματα και επιλογές που έχει, υποστήριξε ότι η πολιτική της κυβέρνησης ενίσχυσε τον ανταγωνισμό με αποτέλεσμα να μειωθεί τα τελευταία χρόνια η ψαλίδα μεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων.

Παραδέχθηκε πάντως ο υπουργός πως, παρά την μείωση της ψαλίδας από το 4,77% τον Δεκέμβριο του 2004 σε 4,06% τον Δεκέμβριο πέρσι, στο ζητούμενο της σύγκλισης των ελληνικών επιτοκίων προς τα ευρωπαϊκά υπάρχει ακόμη απόσταση που πρέπει να διανύσει η ελληνική αγορά…

Πάντως, χαρακτηριστικό της κυβερνητικής προσέγγισης για τα εντυπωσιακά αυτά ευρήματα της GPO είναι το γεγονός πως ο αρμόδιος για την εκπόνησή της έρευνας γενικός γραμματέας Καταναλωτή, Γιάννης Οικονόμου, στην παρέμβασή του ελάχιστα αναφέρθηκε στα αρνητικά των σχέσεων τραπεζών και καταναλωτών. Ο ίδιος αρκέστηκε να δώσει έμφαση στον αναπτυξιακό ρόλο των πρώτων και στην ανάγκη «δημιουργίας κουλτούρας υπεύθυνου δανεισμού». Κάτι δηλαδή σαν το περίφημο «ταγκό της ακρίβειας».