Στα 4 δισ. τα μέτρα για το 2019-2020 που ομολόγησε ο Τσακαλώτος

Στην πιο κρίσιμη φάση της μπαίνει η διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση, ​χωρίς να φαίνεται "λευκός καπνός" στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, ​με τους δανειστές να αναζητούν τρόπους κάλυψης μιας «τρύπας» 4 δισεκατομμυρίων ευρώ και την κυβέρνηση να απειλεί τους δανειστές ακόμα και με πρόωρες εκλογές, χωρίς να κλείσει η αξιολόγηση, καθώς διαπιστώνει πως κινδυνεύει να μείνει με τον «μουτζούρη», αν δεν λάβει κάποια ελάφρυνση χρέους και μείωση στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. 
 
Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος  χαρακτήρισε τον Δεκέμβριο σαν τον «πιο κρίσιμο μήνα μετά από τον Ιούλιο-Αύγουστο του 2015» (όπου αμέσως μετά προκηρύχθηκαν εκλογές). Βλέπει αδιέξοδο στην διαπραγμάτευση, λέγοντας ανοικτά πως επειδή διαφωνούν ΔΝΤ και κάποιες χώρες της ΕΕ (όπως η Γερμανία) για την ελάφρυνση μετά το 2018, «εάν δεν μειωθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχτεί ο συμβιβασμός να γίνει στην πλάτη μας».  

«Κάντε μεταρρυθμίσεις, όχι εκλογές»

Σε ρόλο «πυροσβέστη» όμως παρενέβη ο Επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, που υπερτόνισε στην ομιλία του στο συνέδριο για την Ελληνική Οικονομία, την ανάγκη «σταθερότητος» (άρα «όχι εκλογές») και πλήρους εφαρμογής των μέτρων για να κλείσει η αξιολόγηση, αλλά παίρνοντας θέση ένθερμα υπέρ της ελάφρυνσης των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Το πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι πως, ακόμα και αν εφαρμόσει πλήρως τα μέτρα για να κλείσει η αξιολόγηση, η Κομισιόν δεν δίνει χρήματα ούτε αποφασίζει για τα χρέη, ώστε να χαλαρώσει η λιτότητα στη χώρα μας.

Ως Γάλλος σοσιαλιστής και ο ίδιος, που ανησυχεί για την άνοδο της Δεξιάς και ακραίων τάσεων στη χώρα του, τόνισε ότι πρέπει να τελειώσει η λιτότητα και να βγει η Ελλάδα από τα Μνημόνια, καλώντας όμως την ελληνική κυβέρνηση να βιαστεί να κλείσει την τεχνική συμφωνία με τους θεσμούς. 

Αυτό μπορεί να φανεί σήμερα, μετά και τις πιέσεις που αντιμετώπισε στο Euro Working Group χθες βράδυ ο αναπληρωτής υπουργός κύριος Γιώργος Χουλιαράκης. Όπως έλεγε άλλωστε το Σάββατο ανώτατος αξιωματούχος της κυβέρνησης «από την Τρίτη και μετά θα κλείσουν αρκετά θέματα πριν το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου».

«Zorba the Greek»

Το σχέδιο Τσακαλώτου προέβλεπε εξ αρχής εδώ και ένα χρόνο ότι το ΔΝΤ θα εκβιάσει τους Ευρωπαίους να δώσουν γενναία ελάφρυνση 2%-2,5% του ΑΕΠ (3,5-4,5 δισ. ευρώ), με το βασικό επιχείρημα ότι τα μέτρα του Μνημονίου δεν βγάζουν πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% αλλά... με το ζόρι 1,5%.

Το στοίχημα όμως φαίνεται πως χάθηκε όταν, στις 10 Οκτωβρίου,  μπαίνοντας στο Eurogroup, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έλεγε πως «ένα μέρος της ελάφρυνσης θα προέλθει από μεταρρυθμίσεις που θα κάνει η Αθήνα». Πριν μία εβδομάδα ο κύριος Τσακαλώτος, με συνέντευξή του στην WSJ  τα έβαλε με το ΔΝΤ γιατί «δεν πιέζει όσο θα έπρεπε τους Ευρωπαίους». 

Και χθες ο κύριος Τσακαλώτος «απασφάλισε» και... το έριξε στο «συρτάκι» λέγοντας χαρακτηριστικά στην ομιλία του: «το ΔΝΤ λέει ότι εάν εσείς οι Έλληνες συμφωνήσετε με τους Ευρωπαίους για υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, τότε -τι να κάνουμε εμείς- θα πρέπει να σας αναγκάσουμε να πάρετε και περισσότερα μέτρα για να φτάσετε σε αυτό το 3,5%»! 

Διέβλεψε έτσι τον κίνδυνο να μοιράσουν οι δανειστές την διαφορά σε μέτρα ελάφρυνσης και μέτρα λιτότητας (ή και μόνον με μέτρα λιτότητας!) λέγοντας πως «αν δεν μπορούν να τα βρουν στις εκτιμήσεις τους, τότε να έρθει το Εurogroup και να πει: "νομοθετήστε τώρα περισσότερα μέτρα για να εφαρμοστούν το 2019 και το 2020».   

Σε μια κίνηση μάλιστα που σε πολλούς θύμισε την πρόσφατη αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας, κυρίου Προκόπη Παυλόπουλου, στον Οδυσσέα Ελύτη και στο «μη λησμονάτε τη χώρα μου», ο κύριος Τσακαλώτος επικαλέστηκε τον Καζαντζάκη για να πει προς το ΔΝΤ: «Δεν είναι μία θέση που ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη θα την αποκαλούσε "θαρραλέα και με φιλότιμο". Γιατί, αντί να τα βάλουν με τους μεγάλους της Ευρώπης που αντιστέκονται στο να δώσουν μέτρα για το χρέος, τα βάζουν με μια χώρα, την Ελλάδα, που είναι σε αδύναμη θέση».
 

Ομολογία αποτυχίας

Πέραν από αυτό το ηθικοπλαστικό επιχείρημα, ο κύριος Τσακαλώτος επέλεξε –αλλά δεν τόνισε για να μην θεωρηθεί ίσως «υπουργός χρεωκοπημένης χώρας» όπως ο προκάτοχός του κ.Βαρουφάκης- το οικονομικό επιχείρημα ότι υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα πέτυχαν μόνον χώρες «όπως η Νορβηγία που έχει πετρέλαιο», για να δείξει πως το πρόγραμμα δεν βγαίνει. Αυτό ίσως μπορούσε να τρομάξει το ΔΝΤ πως αν δεχθεί να μπει με τον όρο για πρόσθετα μέτρα λιτότητας αντί ελάφρυνση στόχων για τα πλεονάσματα, τότε το πρόγραμμα αυτό θα αποτύχει λόγω αδυναμίας των πολιτών και ίσως το Ταμείο δεν πάρει τα λεφτά του.  

Αλλά ο κύριος Τσακαλώτος το προσπέρασε, σαν να υπάρχει περιθώριο για νέα μέτρα 2,5%-3% του ΑΕΠ, ενώ χαμήλωσε τον πήχη των προσδοκιών για «εκπτώσεις», προτείνοντας ο ίδιος να μειωθεί ο στόχος μόλις 1% (από 3,5% σε 2,5%) και να πάνε τα λεφτά αυτά (περίπου 180 εκατ. ευρώ) σε φοροελαφρύνσεις υπέρ των επιχειρήσεων και της ανταγωνιστικότητας, χωρίς να εξηγεί αν θα χρειαστεί (και με τι μέτρα) να καλυφθεί η διαφορά στο πλεόνασμα ως το 2,5%, από το μόλις 1,5% που το υπολογίζει (για το 2018 τουλάχιστον) το ΔΝΤ. 

Ο κύριος Τσακαλώτος όμως, αν πάρει κανείς τοις μετρητοίς τα λόγια του, έδειξε πως ούτως ή άλλως το πρόγραμμα οδηγείται σε αδιέξοδο. Ενώ δηλαδή, προκειμένου να τελειώσει το 3ο Μνημόνιο στα μέσα του 2018, θα πρέπει να έχει βγει η χώρα για δανεικά στις αγορές από το 2017 ήδη, εκείνος είπε ότι μπορεί κάτι τέτοιο να συμβεί και στις αρχές του 2018! Έδωσε δηλαδή την αίσθηση ότι αποδέχεται να φτάνει στο τέλος του το Μνημόνιο και τότε μόλις η κυβέρνηση να δοκιμάζει να κάνει τις πρώτες εκδόσεις ομολόγων! Ουσιαστικά δηλαδή, να παίζει «κορώνα γράμματα» έως και τα μέσα του 2018, αν θα βγει τελικά από το Μνημόνιο ή όχι η χώρα. 

Όπως είπε χαρακτηριστικά «χωρίς να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση δεν θα υπάρχει συζήτηση και λύση για το χρέος. Χωρίς να υπάρχει λύση για το χρέος δεν θα μπούμε στη νομισματική χαλάρωση. Χωρίς να μπούμε στη νομισματική χαλάρωση δεν θα μπορέσει η ελληνική κυβέρνηση να βγει στις αγορές στα τέλη του 2017, το πολύ αρχές του 2018, και άρα οι Ευρωπαίοι και εμείς θα έχουμε συγκροτήσει ένα πρόγραμμα που δεν τελειώνει».