Τρέχουν να κλείσουν μπλοκάκια για να μην πληρώσουν τα 2/3 όσων βγάζουν

Να σακατέψει την αγορά και όσους πασχίζουν να ζήσουν με 300-600 ευρώ που εισπράττουν (και μάλιστα όχι κάθε μήνα) αμειβόμενοι με το μπλοκάκι τους κατάφερε η κυβέρνηση, αφού τρεις εβδομάδες πριν αλλάξει η χρονιά δεν μπορεί να λύσει ούτε τα διαδικαστικά που απαιτούνται για να προχωρήσει την ασφαλιστική μεταρρύθμιση που η ίδια θέσπισε. Εκτός από τη μεγάλη επιβάρυνση που έρχεται, νόμοι αλλάζουν, εγκύκλιοι που έπρεπε να εκδοθούν έχουν γίνει «μπαλάκι» ανάμεσα στο υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Εργασίας, με ολόκληρο το σύστημα βρίσκεται ακόμα στον αέρα.
 
Οι ανατροπές και τα μυστήρια του νόμου Κατρούγκαλου έχουν ως αποτέλεσμα να ετοιμάζονται χιλιάδες υποαπασχολούμενοι να σπεύσουν μαζικά στις ΔΟΥ, στα Ταμεία και το ΓΕΜΗ -μέσα στις επόμενες 40 ημέρες το πολύ- για να κλείσουν τα μπλοκ παροχής υπηρεσιών τους και να αποσυρθούν από την αγορά εργασίας, προκειμένου να μην καταντήσουν να δουλεύουν τζάμπα (ή να μπαίνουν και μέσα) για να δίνουν τα 2/3 όσων βγάζουν στο κράτος.
 
Και ενώ υπόσχεται αύξηση κατώτατων μισθών και επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση δεν καταφέρνει να λύσει τον γόρδιο δεσμό των διατάξεων που αλλάζουν ή καθυστερούν, ενώ κανείς δεν μπορεί να καταλάβει με ασφάλεια εάν οι εργαζόμενοι με μπλοκάκι θα μπορέσουν τελικά να δουλέψουν και τον τρόπο με τον οποίο θα πληρώνονται από 1.1.2017. Στην παγίδα του νόμου θα πέσουν και όσοι πιαστούν στα νέου τύπου τεκμήρια, τα οποία θα εκτοξεύουν τις ασφαλιστικές εισφορές σε άγνωστα ύψη.
 
Εκτός από όσους ξέρουν ήδη ότι δεν θα έχουν δουλειά και δήλωσαν πρώτοι-πρώτοι διακοπή εργασιών στην Εφορία (με 100 ευρώ πρόστιμο και αναδρομικά), άλλοι κάτοχοι μπλοκ παροχής υπηρεσιών περιμένουν απλώς μέχρι να τελειώσει ο Δεκέμβριος για να δουν αν θα τους προκύψει κάποιο εισόδημα για να το εισπράξουν πριν κλείσουν το μπλοκάκι τους. Οι υπόλοιποι κάνουν υπομονή μέχρι τέλος του ερχόμενου Ιανουαρίου, όπως τους επιτρέπει ο νόμος, ευελπιστώντας να φανεί έως τότε αν υπάρχει γι’ αυτούς κάποια προοπτική απασχόλησης στο 2017 και να κρίνουν αν πρέπει να το κρατήσουν ανοιχτό, εφόσον φυσικά βάλει τέλος και η κυβέρνηση στην ασάφεια για το τι θα κληθούν να πληρώσουν στο κράτος.
 
Σηκώνουν τα χέρια ψηλά 
 
Παρά την κρίση, τα χαράτσια (τέλος επιτηδεύματος) και όσα άλλα επαχθή μέτρα έχουν ληφθεί, υπολογίζεται ότι περίπου 250.000 εργαζόμενοι άντεξαν έως φέτος να κρατούν ακόμα ανοιχτά τα μπλοκάκια τους για να μπορέσουν να βρουν κάποια στιγμή μια δουλειά και ένα εισόδημα που το έχουν ανάγκη. 
 

Από τον καινούριο χρόνο, όμως, έρχονται απαγορευτικές επιβαρύνσεις, δηλαδή 26,95% για εισφορές σύνταξης και υγείας, οι οποίες, μαζί με τους φόρους εισοδήματος, την προκαταβολή φόρου, το τέλος επιτηδεύματος και την ειδική εισφορά, φτάνουν στο 50% ή και έως και το 70%!

Ετσι, λοιπόν, κανείς δεν μπορεί να προγραμματίσει και να κανονίσει τίποτα για τη νέα χρονιά και εκτιμάται ότι σχεδόν οι μισοί (ίσως πάνω από 100.000 κάτοχοι μπλοκ παροχής υπηρεσιών) σκέφτονται πολύ σοβαρά να προβούν σε διακοπή εργασιών το 2017.
 
Μείωση μισθού στους νέους
 
Είναι χαρακτηριστικό ότι με νομοσχέδιο που κατατέθηκε μόλις την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή, αποκαλύπτεται ότι θα πρέπει να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη οι νέοι κάτω των 25 που αμείβονται με 510 ευρώ, σε σχέση με εκείνους που παίρνουν τον κατώτατο μισθό των 586 ευρώ.

Με τη νέα διάταξη αλλάζει ο νόμος Κατρούγκαλου (στην παράγραφο 2 του άρθρου 38 του Ν.4387/2016) και καθορίζει ότι «η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το έκαστο προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς των μισθωτών με πλήρη απασχόληση και των εργοδοτών τους καθορίζεται με βάση το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών».
 
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Ενώ για μισθό 586,08 ευρώ (κατώτατος) ένας εργαζόμενος θα πληρώνει ασφαλιστική εισφορά 93,77 ευρώ ο ίδιος και άλλα 146,87 ο εργοδότης του (σύνολο κρατήσεων 240,64 ευρώ) και καθαρά στην τσέπη θα παίρνει 492,31 ευρώ, αν ο εργαζόμενος είναι κάτω των 25 ετών και παίρνει μισθό 510,95 ευρώ, θα έχει και αυτός τις ίδιες ακριβώς κρατήσεις και όχι 209,79 ευρώ (81,75 ο ίδιος και 128,04 ο εργοδότης) όπως θα ίσχυε αν δεν άλλαζε η διάταξη. 
 
Ετσι, αν ψηφιστεί αυτή η διάταξη, ένας νέος εργαζόμενος των 510 ευρώ ανακαλύπτει ξαφνικά ότι από 1.1.2017 θα παίρνει καθαρά στο χέρι όχι τα 429,20 ευρώ όπως υπολόγιζε, αλλά μόλις 417,18. Δηλαδή χάνει 12 ευρώ τον μήνα ή 144 ευρώ τον χρόνο, μόνο και μόνο από μια αλλαγή της τελευταίας στιγμής σε ό,τι είχε ψηφιστεί και ίσχυε.
 
«Γκρίζες» ζώνες
 
Και ενώ στην κυβέρνηση προβάλλουν ως αντεπιχείρημα ότι και στη μισθωτή εργασία οι ασφαλιστικές εισφορές κυμαίνονται πλέον από 45%-50%, το χειρότερο για τους κατόχους μπλοκ παροχής υπηρεσιών είναι ότι οι πραγματικές επιβαρύνσεις είναι τελικά άγνωστες, αφού υπάρχουν και άλλες διατάξεις που έχουν ήδη ψηφιστεί και μπορεί να αλλάξουν, ενώ αναμένονται και αναλυτικές εγκύκλιοι που κρύβουν παγίδες για όλους τους αμειβόμενους με μπλοκάκι.
 
Συγκεκριμένα:
 
1. Υπολογισμός των εισφορών: Ολοι λίγο-πολύ γνωρίζουν ότι από 1.1.2017 οι ασφαλιστικές εισφορές για τον κλάδο της κύριας σύνταξης θα ανέρχονται μηνιαίως σε ποσοστό 20% για όλους που υπάγονται ή θα υπάγονταν στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ.  
 
Με τα στοιχεία που έχουμε διαθέσιμα σήμερα, αυτό θα υπολογίζεται επί του μηνιαίου εισοδήματος όπως αυτό προκύπτει με βάση τα καθαρά κέρδη από την άσκηση δραστηριότητας και κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Σε περίπτωση ζημιών ή μηδενικών κερδών καταβάλλουν ως ελάχιστη ασφαλιστική εισφορά 117 ευρώ, δηλαδή το 20% του ποσού των 586 ευρώ που αποτελεί τον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.
 
Οπως επισημαίνει, όμως, ο φοροτεχνικός Ηλίας Χατζηγεωργίου, «εδώ αρχίζουν τα δύσκολα». Τι είναι το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα; Η έννοιά του ερμηνεύεται φορολογικά ως «κέρδη προ φόρων μετά τη φορολογική αναμόρφωση»
 
Ετσι, «έσοδα φορολογητέα» από τη δραστηριότητά μας μπορεί να θεωρούνται και: έσοδα προηγούμενων χρήσεων, κρατικές επιχορηγήσεις, συναλλαγματικές διαφορές, επιδοτήσεις ή και η απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης (τίτλος κτήσης).

Αρα μπορεί και για όλα αυτά να οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές, έστω και αν είναι τυχαία ή μη επαναλαμβανόμενα έσοδα από το παρελθόν που δεν υπάρχουν πια.

Αλλά και ο όρος για υπολογισμό των κερδών «μετά τη φορολογική αναμόρφωση» μπορεί να βγάλει έξτρα κρατήσεις ή και εκ των υστέρων πρόστιμα.

2. Διπλή ασφάλιση: Πολλοί γνωρίζουν ότι αν και έχουν ασφάλιση από μισθωτή εργασία, δεν πρόκειται να ξαναπάρουν απαλλαγή από τις ασφαλιστικές εισφορές του ΟΑΕΕ, οπότε θα πληρώνουν δυο ασφαλιστικές εισφορές για μια αβέβαιη σύνταξη.

Προτιμούν έτσι να κλείσουν το μπλοκάκι, να κρατήσουν τη μισθωτή εργασία και να εξετάσουν αργότερα πώς μπορούν να συνεχίσουν την τυχόν έξτρα εργασία και το συμπληρωματικό εισόδημα που έχουν. Και αυτό θέλουν να το κάνουν τις τελευταίες ημέρες του έτους.

Για παράδειγμα: 
 
Νέος ασφαλισμένος (μετά την 1.1.1993) με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και, παράλληλα, με μπλοκ παροχής υπηρεσιών, μπορούσε να απαλλαγεί από την υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ για το μπλοκάκι, εφόσον είχε σταθερή ασφάλιση (25 ημέρες τον μήνα) ΙΚΑ ως μισθωτός. Από 1.1.2017 η απαλλαγή αυτή καταργείται και πλέον ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα υποχρεώνεται να πληρώνει ασφαλιστικές εισφορές και επί του εισοδήματος που θα έχει από το μπλοκάκι, ενώ θα συνεχίσουν οι ασφαλιστικές κρατήσεις ως είχαν επί του μισθού του. 

Ετσι, στο χειρότερο σενάριο θα πρέπει να καταβάλλει:
 
- Ως μισθωτός εισφορές 6,67% για σύνταξη (13,33% ο εργοδότης), 2,55% για υγεία (4,55% ο εργοδότης) και 3,5 % για επικούρηση (3,50% ο εργοδότης).
 
- Για το μπλοκάκι 20% για σύνταξη και 6,95% για υγεία.
 
Αν στο μπλοκάκι έχει εισόδημα 1.000 ευρώ μηνιαίως, θα κληθεί να πληρώσει 200 ευρώ για σύνταξη και 69,50 ευρώ για υγεία, ενώ σήμερα απαλλάσσεται.

Ελεύθερος επαγγελματίας με μπλοκάκι που πλήρωνε στον ΟΑΕΕ (ΠΟ6 κατηγορία) 408,38 ευρώ τον μήνα. Από 1.1.2017 για εισόδημα 1.500 ευρώ τον μήνα θα πληρώνει 404,25 ευρώ για σύνταξη και υγεία. Για μηνιαίες αμοιβές 2.000 ευρώ θα καταβάλλει εισφορές 539 ευρώ, ενώ για 2.500 ευρώ θα πληρώνει 673,75 ευρώ.
Μισθωτός με εισόδημα από μπλοκάκι 3.000 ευρώ για το 2016. Αυτή τη στιγμή η επιβάρυνση είναι ο φόρος και το τέλος επιτηδεύματος. Από 1.1.2017 θα πληρώσει εισφορά 26,95% επί του εισοδήματος των 3.000 ευρώ. Η πρόσθετη επιβάρυνση είναι 809 ευρώ. Μαζί με τον φόρο και το τέλος επιτηδεύματος θα πληρώσει 1.941 ευρώ, δηλαδή το 65% του αρχικού εισοδήματος.  

3. Εξτρα φόροι: Οταν υπάρχει όμως μισθός, το μπλοκάκι δεν φορολογείται σαν μισθωτή υπηρεσία αλλά σαν κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα. Ετσι, μέσω της ενιαίας κλίμακας ο φόρος μπορεί να φτάσει να είναι το 45% του ποσού, διότι οι ενδιάμεσες κλίμακες μπορεί να έχουν καλυφθεί από τον μισθό. Για την ακρίβεια, ο νόμος αναφέρει το εξής: τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα φορολογούνται με την κλίμακα αφού προστεθούν σε τυχόν εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις. Για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, όμως, δεν ισχύει η έκπτωση φόρου των 1.900 ευρώ.
 
Εκτός από τον φόρο εισοδήματος, οι φορολογούμενοι θα πληρώνουν εισφορά αλληλεγγύης για το σύνολο των εισοδημάτων που έχουν. 
 
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι βεβαιώνεται και ποσό φόρου ίσο με το 100% του φόρου που προκύπτει από επιχειρηματική δραστηριότητα για τον φόρο που αναλογεί στο εισόδημα του φορολογικού έτους. Τη γνωστή σε όλους μας προκαταβολή φόρου δηλαδή. Επίσης η επιχείρηση-μπλοκάκι έχει να πληρώνει και το τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ αν έχει παρέλθει η πενταετία από την ημερομηνία έναρξής του. 
 
4. Η συμμετοχή του εργοδότη: σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται ήδη το ξήλωμα των διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου που προβλέπουν ότι από 1.1.2017, στο κόστος των ασφαλίστρων που αναλογούν στον μισθό των εργαζομένων που αμείβονται με μπλοκάκι θα μετέχουν και οι εργοδότες. Και αυτό, λόγω αδυναμίας εφαρμογής, στην πράξη, της σχετικής ευνοϊκής για τους εργαζομένους διάταξης, εφόσον δεν κατατίθεται σύμβαση παροχής εξαρτημένης σχέσης εργασίας.
 
Ο νόμος προέβλεπε επιμερισμό των ασφαλιστικών κρατήσεων (20%) κατά το 1/3 στον εργαζόμενο (6,65%) και κατά 2/3 στον εργοδότη του(13,35%). Αν αλλάξει αυτό, η επιβάρυνση θα φτάνει στο 20% για τον εργαζόμενο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στον τρόπο διαχείρισης των περιπτώσεων που θα προκύψουν αν ο εργαζόμενος δηλώνει ότι απασχολείται με σχέση (υποκρυπτόμενης) εξαρτημένης εργασίας και ο εργοδότης ή οι εργοδότες τους δεν το αποδέχονται, προκειμένου να αποφύγουν το πρόσθετο κόστος (καταβολή δώρων, αδειών κ.ά.).
 
Ως εναλλακτικό σενάριο εξετάζεται το ενδεχόμενο να τεθούν φορολογικά και άλλα κριτήρια (ποσοστό του εισοδήματος που προκύπτει από την αμοιβή με μπλοκάκι, τη διάρκεια της απασχόλησης κ.ά.) αποσυνδέοντας τον τρόπο αμοιβής από τη μορφή της εργασιακής σχέσης.
 
Και σε αυτή την περίπτωση όμως υπάρχει ο κίνδυνος μετακύλισης στον εργαζόμενο ολόκληρου του βάρους της ασφάλισης μέσω... περικοπής του μισθού.  
 
Για παράδειγμα: 
 
Εστω εργαζόμενος με μπλοκάκι των 700 ευρώ. Οι μηνιαίες εισφορές που αναλογούν φθάνουν στα 238,70 ευρώ. 
 
Αν επιμεριστούν με τον εργοδότη, το βάρος μοιράζεται ως εξής:
 
- Για τη σύνταξη θα καταβάλλονται 140 ευρώ, 46,69 από τον ασφαλισμένο και 93,31 από τον εργοδότη.
- Για την ασθένεια αναλογούν 49,70 ευρώ, από τα οποία ο ασφαλισμένος θα καταβάλλει 17,85 και ο εργοδότης 31,85.
- Για την επικουρική ασφάλιση αναλογούν 49 ευρώ, τα 24,50 από τον ασφαλισμένο και τα 24,50 από τον εργοδότη.