ΕΚΤΑ: 6ο φθηνότερο το Χ.Α. στον κόσμο ή απλά 6ο πιο αδύναμο (μέρος 2ο)

Την ώρα που ξεκινώ να γράφω το 2ο μέρος της ανάλυσης με κύριο θέμα το αν το ΧΑ είναι, τελικά, φθηνό ή απλά αδύναμο, πάντα σε σχέση με τα 62 μεγαλύτερα χρηματιστήρια του κόσμου στα οποία εντάσσεται και το ίδιο, το παγκόσμιο κρατικό χρέος, σύμφωνα με στοιχεία από τον Economist, υπολογίζεται στα 37,407.641 τρισ. δολάρια. 

Το ποσό αυτό είναι αστρονομικό, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι περιλαμβάνει μόνο το χρέος των κρατών και όχι και των ιδιωτών και των εταιριών. Το 2001 το παγκόσμιο κρατικό χρέος ήταν 18 τρισ δολάρια, ενώ το 2003 είχε αυξηθεί στα 23 τρισ.

 

Μέσα στα τελευταία 10 χρόνια έχει παρουσιάσει αύξηση κατά 250% και το 2011 υπολογίζεται να έχει φτάσει τα 45 τρις, πλησιάζοντας κοντά στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ. 

Είναι αδιαμφισβήτητο πως η δεκαετία που διανύσαμε ήταν αυτή της ανάπτυξης του χρέους αλλά αυτό δεν είναι κάτι που λέμε εκ των υστέρων αλλά αποτελεί μία πρόβλεψη που έλαβε χώρα στα τέλη της δεκαετίας του 90'. Ο κύκλος της μεγάλης αύξησης της ρευστότητας που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 80 με την εκπληκτική ροή του χρήματος να συνοδεύεται από την τεχνολογική και την τηλεπικοινωνιακή επανάσταση οι οποίες επηρέασαν ουσιαστικά την πραγματική οικονομία, ολοκληρώθηκε ως προς την θετική της επιρροή στα τέλη του '90. 

Από την πραγματική οικονομία, στα δάνεια 

Από το 2000 και μετά η διεθνής οικονομία, κυρίως των αναπτυγμένων κρατών, θέλησε να συνεχίσει να ζει στους ξέφρενους ρυθμούς των προηγούμενων ετών, χωρίς να έχει, πλέον, τα μέσα. Το αποτέλεσμα ήταν οδηγηθεί στην αναζήτηση χρημάτων μέσω του δανεισμού, επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο το μοντέλο της επιστημονικής τεχνικής ανάλυσης που θέλει την οικονομία να ακολουθεί στο μονοπάτι που τοποθετείται από την πολιτική αύξησης και μείωσης της ρευστότητας από το έξυπνο χρήμα. 

Αν τα χρόνια από το 1982 μέχρι το 1997 ήταν αυτά της ουσιαστικής ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας, τότε τα χρόνια από το 2000 μέχρι σήμερα είναι αυτά της εντυπωσιακής ανάπτυξης του χρέους.Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο καθώς παράλληλα με την ανάπτυξη του χρέους μειώθηκε ο αριθμός αύξησης του ΑΕΠ, εξαιτίας της έλλειψης ουσιαστικής ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας. 

Το αποτέλεσμα ήταν να αυξάνεται συνεχώς το ποσοστό του διεθνούς κρατικού χρέος ως προς το παγκόσμιο ΑΕΠ.

Αυτό που ξεχνούν οι περισσότεροι να αναφέρουν σήμερα, κυρίως ως προς τη σφοδρή κριτική τους απέναντι στην κατάσταση της ελληνικής οικονομίας εν έτη 2010, είναι πως το πρόβλημα δεν είναι αμιγώς ελληνικό και αυτό αποτυπώνεται στα στοιχεία των προηγούμενων ετών. 

Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία του Economist, το 2000 το ελληνικό χρέος ήταν το 101,3% του ΑΕΠ της χώρας, ποσοστό που δεν απέχει, πολύ από το σημερινό. Η κατάσταση αυτή δεν άλλαξε ιδιαίτερα στα επόμενα χρόνια, με το ποσοστό να γίνεται 102,9% το 2001 και 101,7% το 2002. 

Σημειώστε ότι τα χρόνια αυτά ήταν χρόνια διεθνούς ύφεσης ενώ από το 2003 μέχρι το 2008 υπήρξε μία, κατασκευασμένη μεν αλλά καταγεγραμμένη διεθνής ανάπτυξη και το χρέος της Ελλάδας μειώθηκε κάτω από το 100% του ΑΕΠ. 

Τον ίδιο κύκλο αυξομείωσης διαπιστώνουμε και στις ΗΠΑ και Βρετανία και αυτό αποτυπώνει κάτι που οι επενδυτές στα χρηματιστήρια γνωρίζουν καλά: η Ελλάδα δε χαράζει το δικό της δρόμο αλλά περπατά μέσα σε αυτόν της διεθνούς οικονομίας, στο τιμόνι της οποίας βρίσκονται οι ΗΠΑ. 

Όπως κάποιοι κάνουν το λάθος να πιστεύουν ότι το ΧΑ μπορεί να αυτονομηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα έτσι είναι λάθος να νομίζει κανείς πως η ελληνική οικονομία είναι αυτόνομη και ανεξάρτητη των διεθνών εξελίξεων. Αυτό επιβεβαιώνει η τρέχουσα κρίση δεν είναι τωρινή αλλά ούτε και τόσο μεγάλων διαστάσεων εξαιτίας μίας πρόσφατης κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας. 

Η ελληνική οικονομία είναι, σήμερα, στην ουσία της, σε παρόμοια κατάσταση με αυτή προ 10 ετών. Μόνο που τότε όλος ο κόσμος ήταν καλύτερα και το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος ξεπερνούσε το 100% του ΑΕΠ δεν είχε ιδιαίτερη σημασία και δυσμενείς συνέπειες. Αντίθετα, σήμερα, το παγκόσμιο κρατικό χρέος έχει απογειωθεί σε σχέση με πριν 10 χρόνια και η οικονομία προσπαθεί να συνέλθει από το μεγαλύτερο σοκ των τελευταίων 80 ετών.

 Ως αποτέλεσμα όλες οι χώρες βρίσκονται σε καθεστώς συναγερμού και κρίσης και αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο και στην Ελλάδα, που, ούτως ή άλλως βρίσκεται σε προβληματική θέση. Μόνο που σήμερα τιμωρείται γι' αυτό, κάτι που αποτυπώνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο στο επιτόκιο του 10ετούς της ομολόγου το οποίο είναι το μεγαλύτερο μεταξύ όλων των αναπτυγμένων κρατών, με διαφορά από αυτό της Ιταλίας και της Ισπανίας που ξεπερνά το 2%. 

Έτσι, το πιθανότερο σενάριο είναι πως η ελληνική κρίση έχει υπερτιμηθεί από το έξυπνο χρήμα και τα διεθνή ΜΜΕ και η Ελλάδα πληρώνει το τίμημα που κάνει την κρίση αυτή να επιμηκύνεται και να γίνεται όλο και πιο ανυπόφορη και βαθιά. Η Ελλάδα έχει πληγεί τόσο πολύ που οι πιθανότητες να παρουσιάσει βελτίωση στο μέλλον, είναι πολύ αυξημένες. 

Μόνο που δεν πρέπει να ξεχνάμε πως, όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα, η έξοδος από την κρίση θα έρθει παράλληλα με την βελτίωση της διεθνούς οικονομικής κατάστασης. Είναι, σχεδόν, παράλογο να θεωρούμε ότι η Ελλάδα μπορεί από μόνη της να βελτιώσει την οικονομική της θέση αν η διεθνής οικονομία δεν βελτιωθεί επίσης. Όταν όλα τα μαγαζιά γύρω μας περνούν ύφεση, τότε, μοιραία, θα επηρεαστεί και το δικό μας. Και ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί, ουσιαστικά, η οικονομική κατάσταση του μαγαζιού μας, είναι να βελτιωθεί και αυτή των γειτονικών μας. 

Και αν το έξυπνο χρήμα μας έχει δείξει κάτι από τις αρχές του 2009 και μετά, αυτό είναι ότι η βελτίωση της πραγματικής οικονομίας θα επιχειρηθεί να έρθει μέσα από τη χρηματιστηριακή ανάπτυξη. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που το Μάρτιο του 2009 η παγκόσμια χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση ανέρχονταν στα 25,5 τρισ. δολάρια και σήμερα έχει απογειωθεί στα 46, 82 τρισ. 

Μέσα σε ένα χρόνο η διεθνής χρηματιστηριακή αγορά, διπλασίασε, σχεδόν, την κεφαλαιοποίηση της, προσθέτοντας σε αυτήν 21 τρισ. δολάρια.  Τα κεφάλαια αυτά πήγαν σε όλες τις χρηματιστηριακές αγορές του κόσμου και για παράδειγμα στις ΗΠΑ, η κεφαλαιοποίηση αυξήθηκε από τα 8 στα 14 τρισ. στους τελευταίους 12 μήνες. 

Το Χ.Α., βρέθηκε να συμμετέχει σε αυτό το πάρτι αλλά στη συνέχεια χτυπήθηκε βίαια και έφτασε να αποκλίνει από τα διεθνή χρηματιστήρια στο μεγαλύτερο βαθμό των τελευταίων 10 ετών. Έτσι, με το δρόμο της πραγματικής ανάπτυξης να περνά, υποχρεωτικά, μέσα από το δρόμο της χρηματιστηριακής, ίσως δεν είναι παράλογο να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως το ελληνικό χρηματιστήριο είναι περισσότερο πιθανό να είναι υποτιμημένο παρά το αντίθετο και να έχει περισσότερες πιθανότητες να προσφέρει κέρδη, στα επόμενα χρόνια, παρά απώλειες. 

 Όταν ξεκίνησα να γράφω το 2ο τμήμα αυτής της ανάλυσης, έγραψα πως το παγκόσμιο χρέος ήταν 37,480 τρισ. Στην ολοκλήρωση του το διεθνές χρέος έχει αυξηθεί στα 37,481τρισ. δηλαδή κατά 1 δισ. δολάρια !