Η επόμενη μέρα της ΔΕΗ: Και υπό τροϊκανή επιτήρηση και προς πώληση

Υπό την απειλή να «σκάσει» η ΔΕΗ, τέθηκε υπό τροϊκανή επιτήρηση, ενώ έπεται η αποκρατικοποίηση του 17% της Επιχείρησης, με την πρόσληψη συμβούλου από το ΤΑΙΠΕΔ.

Η ελληνική πλευρά δεσμεύεται στο Μνημόνιο για μία σειρά μέτρων, προκειμένου να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ και περιγράφονται συγκεκριμένες δράσεις για τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, την πώληση μονάδων, ενώ εισάγεται μηχανισμός εξαμηνιαίας αξιολόγησης από τους θεσμούς για το άνοιγμα της αγοράς.

Η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών αφιερώνει αρκετές σελίδες για την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ, με άμεση προτεραιότητα την εκπόνηση ενός λεπτομερούς σχεδίου δράσης, με χρονικά ορόσημα για τον περιορισμό των ανεξόφλητων οφειλών προς την εταιρεία. Για την πώληση των υδροηλεκτρικών υπάρχει εμμέσως αναφορά για πώληση, τονίζοντας: "Θα αξιολογείται η πιθανή ανάγκη προσαρμογής του μηχανισμού των ΝΟΜΕ και η πιθανή ανάγκη λήψης επιπλέον δομικών μέτρων, περιλαμβανομένης και της υδροηλεκτρικής παραγωγής, σε ευθυγράμμιση με τις αρχές που έχουν καθοριστεί στο μνημόνιο".

Για την παραχώρηση του 40% των λιγνιτικών της ΔΕΗ, πέραν του χρονοδιαγράμματος (παρουσίαση του τελικού σχεδίου στην Κομισιόν το Νοέμβριο του 2017 και η εφαρμογή του μέχρι τον Ιούνιο του 2018), η συμφωνία προβλέπει ότι τα δομικά μέτρα που θα εφαρμοστούν (αποεπένδυση λιγνιτών) θα έρθουν ως αποτέλεσμα των αποφάσεων της Κομισιόν και του Ευρωδικαστηρίου για το μονοπώλιο στους λιγνίτες.

Αφήνει, παράλληλα, παράθυρο για τη συμμετοχή φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή εταιρειών του ευρύτερου δημόσιου Τομέα σε επενδυτικά σχήματα που θα διεκδικήσουν τις μονάδες της ΔΕΗ. Όπως αναφέρει πάντως το μνημόνιο «ο δυνητικός επενδυτής θα πρέπει να έχει αποδεδειγμένη εμπειρία στην αγορά ενέργειας, καθώς και τα αναγκαία κεφάλαια».

Κάτι που σημαίνει πως ακόμα και εάν υπάρξει τέτοια κίνηση, οι ενδιαφερόμενοι της τοπικής αυτοδιοίκησης ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα αναγκαστικά θα συνταχθούν πίσω από κάποιο «έμπειρο στην αγορά ενέργειας» επενδυτή.

Λιγνίτες

Κατά την διάρκεια της διαπραγμάτευσης, στα μέσα του Δεκεμβρίου 2016, εκδόθηκε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία επανέφερε σε ισχύ αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του 2008 και του 2009, σχετικά με την ανάγκη να αντιμετωπισθεί η μονοπωλιακή πρόσβαση της ΔΕΗ  σε λιγνίτη. Σε εφαρμογή των αποφάσεων αυτών (Κομισιόν και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) συμφωνήθηκε με τους θεσμούς το πλαίσιο αρχών για την υλοποίηση διαρθρωτικών μέτρων, που θα αντιμετωπίζουν το ζήτημα αυτό. Πιο συγκεκριμένα:

- Μεταβίβαση λιγνιτικών μονάδων και ορυχείων, σε ποσοστό περίπου 40%, σε σχέση με το λιγνιτικό δυναμικό της ΔΕΗ.

- Ο δυνητικός επενδυτής ή επενδυτές δεν θα συνδέονται με κανέναν τρόπο με τη ΔΕΗ, για λόγους προστασίας του ανταγωνισμού, σύμφωνα με τους ισχύοντες ευρωπαϊκούς κανόνες.

- Ο δυνητικός επενδυτής θα πρέπει να έχει αποδεδειγμένη εμπειρία στην αγορά ενέργειας, καθώς και τα αναγκαία κεφάλαια.

- Στη διαδικασία μπορούν να λάβουν μέρος και επενδυτικά σχήματα, στα οποία θα έχουν δυνατότητα συμμετοχής εταιρίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα, Περιφέρειες και άλλοι τοπικοί φορείς.

- Ως προαπαιτούμενο για την αξιολόγηση, θα κοινοποιηθούν στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Competition) ως τα μέσα Μαΐου όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την εξειδίκευση των μέτρων σε επόμενο στάδιο. Τα μέτρα θα οριστικοποιηθούν και θα νομοθετηθούν μετά τη διεξαγωγή έρευνας αγοράς (market test) μέχρι το Νοέμβριο 2017. Η υλοποίηση τους προβλέπεται μέχρι τον Ιούνιο 2018.

ΝΟΜΕ

Συμφωνήθηκε η αλλαγή στις δημοπρατούμενες ποσότητες ενέργειας, που θα ξεκινήσει το Δεκέμβριο 2017. Στόχος να μειωθεί το μερίδιο της ΔΕΗ κάτω του 50%. Σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας, οι θεσμοί ζητούσαν υπερβολικά υψηλές ποσότητες δημοπράτησης (αρχικά μέχρι 46% και στη συνέχεια μέχρι 33%).

Μέσα από τη διαπραγμάτευση η αύξηση περιορίσθηκε σε πολύ πιο χαμηλά και ρεαλιστικά επίπεδα (16% για το 2017, 19% για το 2018 και 22% για το 2019). Ωστόσο, συμπεριλήφθηκε όρος στη συμφωνία, ότι μετά την εφαρμογή των μέτρων για το λιγνίτη οι ποσότητες των δημοπρατούμενων ποσοτήτων θα μειωθούν. 

Επιπλέον, προβλέπεται αλλαγή του μηχανισμού επιτήρησης ώστε να προσαρμόζονται οι ποσότητες σε περίπτωση απόκλισης αρχής γενομένης από τον Ιούνιο του 2017. Εισάγεται παράλληλος μηχανισμός εξαμηνιαίας αξιολόγησης αρχής γενομένης από το Δεκέμβριο του 2017 και για τα επόμενα εξάμηνα, στον οποίο οι θεσμοί θα αξιολογούν την πρόοδο σε σχέση με την υιοθέτηση του Target Model.

Ταυτόχρονα, θα αξιολογείται η πιθανή ανάγκη προσαρμογής του μηχανισμού των ΝΟΜΕ και η πιθανή ανάγκη λήψης  επιπλέον δομικών μέτρων περιλαμβανομένης και της υδροηλεκτρικής παραγωγής σε ευθυγράμμιση με τις αρχές που έχουν καθοριστεί στο μνημόνιο. Σε αυτήν την αξιολόγηση, η αποεπένδυση των λιγνιτών θα ληφθεί υπόψη μόνο όταν ολοκληρωθεί.

Η ΡΑΕ και ο ΛΑΓΗΕ πρέπει να δίνουν πλήρεις και λεπτομερείς πληροφορίες για τα αποτελέσματα των δημοπρασιών, των συμμετοχών, των παραδόσεων και των επαναπωλήσεων στη δευτερογενή αγορά καθώς και των μεριδίων αγοράς των παικτών σε μηνιαία βάση. 

Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ)

Οι ΥΚΩ αποτελούν μία από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, για την κάλυψη του κόστους ηλεκτροδότησης των νησιών και των ειδικών τιμολογίων (Κοινωνικό Τιμολόγιο, πολυτέκνων). Εισπράττονται από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΗ και ιδιώτες), για την ανάκτηση του κόστους αυτού.

Κατά τα προηγούμενα χρόνια, από το 2012, δεν είχαν επιμερισθεί στο σύνολο τους, για να μην αυξηθούν τα τιμολόγια ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση οφειλών προς τη ΔΕΗ. 

Η εκκρεμότητα αυτή των παρελθόντων ετών θα τακτοποιηθεί σε βάθος 5ετίας, έως το 2022, προκειμένου να αποφευχθούν αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρισμού.

Target Model

Η συμφωνία προβλέπει να υποβληθεί άμεσα στους θεσμούς οδικός χάρτης για την προσαρμογή της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού στους κανόνες της ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς, στο πλαίσιο του Μοντέλου Στόχου (Target Model).