ΕΕ: Χάσμα στις συντάξεις ανδρών - γυναικών

Η στατιστική είναι αμείλικτη: η σύνταξη που λαμβάνει σήμερα μία γυναίκα στην Κύπρο είναι, κατά μέσο όρο, 48,8% χαμηλότερη από εκείνη του άνδρα. Η αντίστοιχη «ψαλίδα» στην Ελλάδα φτάνει στο 26,6%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται στο 40,2%.

Πού οφείλεται αυτό; Το σημερινό χάσμα συντάξεων δεν είναι παρά το χάσμα μισθών και πληρωμών των προηγουμένων δεκαετιών, επισημαίνει ο κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης. «Νομίζω ότι αυτό απεικονίζει την πραγματικότητα στην Κύπρο τα προηγούμενα χρόνια. Υπήρξε δηλαδή ένα πολύ μεγάλο χάσμα στη μισθοδοσία ανδρών και γυναικών. Ευτυχώς όμως αυτό έχει πλέον εκλείψει. Βρισκόμαστε σε ένα πολύ ικανοποιητικό επίπεδο και δεν υπάρχει διαφορά, ούτε στον δημόσιο, ούτε στον ιδιωτικό τομέα, για ομοειδείς εργασίες. Το χάσμα όμως απεικονίζει ακριβώς το τί υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια στην Κύπρο, αυτή είναι η πραγματικότητα» λέει ο ευρωβουλευτής της ΕΔΕΚ στην Deutsche Welle.

Στις μεσογειακές χώρες το συνταξιοδοτικό χάσμα ανδρών-γυναικών είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο στις χώρες της βόρειας ή της ανατολικής Ευρώπης. Αυτή η εικόνα οδηγεί κατ' αρχήν στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στον αγροτικό Νότο, όπου πολλές γυναίκες παλαιότερα περιορίζονταν σε οικιακές ή αγροτικές εργασίες χωρίς να πληρώνονται ή να καταβάλλουν εισφορές στα συνταξιοδοτικά ταμεία. Την ίδια στιγμή ωστόσο, είναι εντυπωσιακό ότι στη δεύτερη θέση της σχετικής στατιστικής, μετά την Κύπρο, εμφανίζεται η βιομηχανική Γερμανία, με την «ψαλίδα» ανδρών-γυναικών να φτάνει σε αυτή τη χώρα το 46,5%. Μήπως λοιπόν υπάρχει γενικότερο πρόβλημα στην Ευρώπη; «Υπήρχε γενικότερο πρόβλημα στην Ευρώπη» λέει ο Δημήτρης Παπαδάκης. «Υπήρχε βεβαίως και η μερική απασχόληση των γυναικών, είτε στον αγροτικό τομέα, είτε σε άλλες εργασίες. Και αυτό γιατί δεν μπορούσαν να αφήσουν τα παιδιά τους όλη τη μέρα σε έναν βρεφονηπιακό σταθμό, ούτως ώστε να εργαστούν για ένα οκτάωρο. Αναγκάζονταν λοιπόν να έχουν αυτού του είδους την απασχόληση».

Ζητούνται μέτρα για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων

Επιπλέον, επισημαίνουν οι ειδικοί, οι γυναίκες αναγκάζονταν να αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας σε περίπτωση που ένα ηλικιωμένο μέλος της οικογένειας χρειαζόταν φροντίδα. Αυτό προκαλούσε ένα ακόμη «κενό» στην επαγγελματική τους πορεία με επιπτώσεις για τη μισθολογική τους εξέλιξη, αλλά και τη συνταξιοδοτική κάλυψη.

Σε ψήφισμα που υιοθέτησε την περασμένη εβδομάδα, με μεγάλη πλειοψηφία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για να κλείσει οριστικά η ψαλίδα μεταξύ ανδρών και γυναικών - με πρώτο και κύριο την πρόσβαση σε δομές για τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων. Ειδικά για την περίπτωση της Κύπρου ο Δημήτρης Παπαδάκης επισημαίνει ότι «αυτό βεβαίως απεικονίζει ένα άλλο κενό της κυπριακής κοινωνίας, ότι δεν υπήρχε κοινωνική στήριξη για τις γυναίκες, οι οποίες ήθελαν να εργαστούν σε full time βάση. Έτσι αναγκαστικά πήγαιναν σε part time απασχόληση. Όπως είχαμε πει πιο πριν όμως, όλα αυτά εξαφανίζονται με την πάροδο των χρόνων».

Μακάρι να είναι έτσι τα πράγματα. Τις τελευταίες δεκαετίες ωστόσο, κάθε φορά που γίνεται λόγος για την καταπολέμηση της ανεργίας επανέρχονται οι προτάσεις για ευέλικτες εργασιακές σχέσεις και μειωμένη απασχόληση με αντιστοίχως μειωμένες απολαβές. Δεν επιστρέφουμε κατ' αυτόν τον τρόπο σε αυτό που υποτίθεται ότι εκλείπει με την πάροδο του χρόνου; Για τον Δημήτρη Παπαδάκη «αυτό είναι το πρόβλημα με τη γενικότερη κατεύθυνση της Ευρώπης. Είναι όμως αυτή η Ευρώπη που θέλουμε; Δηλαδή, επειδή αυτή είναι η πραγματικότητα, πρέπει να το ανεχθούμε; Σώσαμε τις τράπεζες, οι κοινωνίες μπήκαν στο περιθώριο για αρκετό χρόνο και πλήρωσαν τα βάρη των τραπεζών, τώρα πρέπει να πάμε σε μία πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου».

«Οι γυναίκες... μας ξεπέρασαν»

Πέρα από την εικόνα της στατιστικής πάντως, η αλήθεια είναι ότι η Κύπρος έχει ξεφύγει από την παλαιά και ολίγον γραφική εικόνα της πτωχής, αγροτικής χώρας. Σήμερα οι γυναίκες στην Κύπρο όχι μόνον δίνουν το δυναμικό «παρών» σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής, αλλά, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαδάκης με μία... γενναία δόση χιούμορ «μας έχουν ξεπεράσει. Πέφτει και ξύλο τώρα Γιάννη...».