«Βόμβα» στα έσοδα από την απόφαση του ΣτΕ για τις παρατάσεις παραγραφής

«Βόμβα» στα έσοδα από πρόστιμα και ρυθμίσεις χρεών που υπολόγιζε η κυβέρνηση από αναδρομικούς ελέγχους και ανοίγματα τραπεζικών λογαριασμών από το 2001 και μετά, βάζει η ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας 1738/2017 που κρίνει άκυρες τις συνεχείς παρατάσεις στην παραγραφή του δικαιώματος του δημοσίου να ελέγχει φορολογουμένους για υποθέσεις του παρελθόντος.
 
Η απόφαση βάζει φρένο στην μαζική παράταση της πενταετούς παραγραφής που τυπικά ισχύει εδώ και σχεδόν μια εικοσαετία, αλλά στην πράξη καταστρατηγείται κάθε χρόνο, επειδή οι κυβερνήσεις θέλουν να κρατούν ομήρους τους φορολογουμένους για έως και 15 ή 20 χρόνια πίσω.
 
Στο οικονομικό επιτελείο τηρούν ακόμη στάση αναμονής, μέχρι να πάρουν στα χέρια τους καθαρογραμμένη την απόφαση. Αντί να σπεύσουν να δηλώσουν όμως πως θα τηρήσουν την νομιμότητα, ανεπισήμως συζητούν ήδη για τα νομικά «παράθυρα» που αφήνει η απόφαση, προκειμένου να συνεχίσουν τις πρακτικές του παρελθόντος, έστω και... από την πίσω πόρτα! Κάποιες πρώτες σκέψεις μιλούν για αυτόματες παρατάσεις στην διακοπή της παραγραφής έως και 3 χρόνια, από το έτος 2017 και μετά, ή ακόμα και αλλαγή με νόμο της 5ετούς παραγραφής σε... δεκαετή - αν και η ακραία αυτή εισήγηση  θεωρείται σίγουρο πως δεν θα προχωρήσει.
 
Σε κάθε περίπτωση, πολλές υποθέσεις προ του 2011 θα πρέπει να παραγραφούν και να τις εγκαταλείψουν οι ελεγκτές, ενδεχομένως και επιστρέφοντας και χρήματα στους πολίτες – με πρώτους εκείνους που προσέφυγαν και κέρδισαν την υπόθεση. Ωστόσο παρατάσεις παραγραφής θα συνεχίσουν να δίνονται και άλλες υποθέσεις θα συνεχίζουν να παραμένουν «ζωντανές», ακόμα και αν προέρχονται από 10 ή 15 χρόνια πριν.

Τι λέει η απόφαση

Σύμφωνα  με πληροφορίες, η απόφαση 1738 του 2017 της Ολομελείας του ΣτΕ, τινάζει στον αέρα τους αναδρομικούς φορολογικούς ελέγχους, που προξενούν αδικίες και αισθήματα ανασφάλειας στους πολίτες. Θεωρεί άκυρες της μαζικές παρατάσεις στην παραγραφή του δικαιώματος του δημοσίου για ελέγχους. Απορρίπτει ως απαράδεκτους τους συνεχείς αιφνιδιασμούς των πολιτών από το Κράτος με συνεχείς ανατροπές των φορολογικών διατάξεων. Συντάσσεται με τη στάση του Β΄Τμήματος του ΣτΕ και αποδομεί νομικά την συνήθη πρακτική της εκάστοτε ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών που, στα τέλη κάθε έτους, αρνείται να παραγραφούν χρήσεις που ξεπερνούν σε παλαιότητα την 5ετία. Τονίζει ότι ο νόμος προβλέπει ρητά ότι μετά την πάροδο 5ετίας δεν επιδίδεται φύλλο ελέγχου και δεν επιβάλλονται πρόστιμα.
 
Θεωρεί δε πως η υπερ-συσσώρευση παλαιών υποθέσεων δημιουργεί πρόβλημα όχι μόνον στους πολίτες, αλλά και στον φοροελεγκτικό μηχανισμό επειδή αυτός μπορεί να ...επαναπαύεται ότι θα δοθεί νέα παράταση για να μην παραγραφούν οι υποθέσεις, και έτσι δεν βιάζεται να ολοκληρώσει εγκαίρως τους ελέγχους που πρέπει. Τονίζει δε πως εν έτει 2017 πλέον, ο φοροελεγκτικός μηχανισμός έχει πολλά σύγχρονα νομικά και τεχνολογικά εργαλεία που πριν δεν είχε για να κάνει ελέγχους και διασταυρώσεις, οπότε δεν μπορεί να επικαλείται ... «στενότητα χρόνου» και να κρατά δέσμιους της εφορίας όλους τους φορολογουμένους.

Έλεγχοι «από το παράθυρο»

Αυτά είναι όμως η μία πλευρά του νομίσματος. Κόντρα στις αποφάσεις του ΣτΕ, αλλά και στις αξιώσεις της Τρόικας που έχει ζητήσει να επικεντρωθεί ο φορολογικός έλεγχος σε τρέχουσες «ζωντανές» υποθέσεις και να μην αναλώνεται σε «νεκρές» υποθέσεις που εκτείνονται πέραν τις πενταετίας πίσω, στο υπουργείο Οικονομικών κάνουν άλλα σχέδια.
 
Ποιες είναι ​οι πρώτες εκτιμήσεις τους; Έχουν ποντάρει πολλά στην είσπραξη εσόδων από φορολογουμένους που θα φοβηθούν από το άνοιγμα λογαριασμών τους από το 2001 και μετά, ώστε να ...αυτοκαταγγελθούν ως τον Σεπτέμβριο. Έχουν δώσει παράταση στην ρύθμιση για αδήλωτα εισοδήματα του παρελθόντος. Εντείνουν τις πιέσεις για αναδρομικούς ελέγχους.
 
Επιπλέον, την ερχόμενη εβδομάδα θα ανακοινώσουν και την σύσταση νέας εισαγγελικής υπηρεσίας που θα αναλάβει να κάνει ελέγχους προς τα πίσω, για 10 έως και 20 χρόνια πριν ή, πάντως, πολύ πέραν της πενταετίας. Αν όμως παραγράφονταν μαζικά οι υποθέσεις προ της πενταετίας, οι εισαγγελείς που θα αναλάβουν τα πόστα δεν θα έβρισκαν υποθέσεις για να ελέγξουν.
 
Για το λόγο αυτό στο οικονομικό επιτελείο, αν και επισήμως δεν παίρνουν θέση πριν δουν και μελετήσουν το σώμα της απόφασης που εξέδωσε χθες το ΣτΕ, σε συζητήσεις τους αναζητούν ήδη «παράθυρα» παράκαμψης της απόφασης. Για παράδειγμα:
 
- Η απόφαση αναγνωρίζει το δικαίωμα στο δημόσιο να παρατείνει την παραγραφή, αρκεί να το κάνει εγκαίρως -δηλαδή έως το τέλος της επόμενης χρονιάς από αυτήν που πρόκειται να παραγραφεί- και όχι αναδρομικά και κατ’επανάληψη. 

Τι λένε στο υπουργείο Οικονομικών; Πράγματι ως τώρα παρατεινόταν η παραγραφή για μία χρονιά, και ταυτόχρονα δινόταν μαζικά παράταση και για όλες τις προηγούμενες που είχαν ήδη παραταθεί μια ή δυο ή και τρεις φορές ήδη. Έτσι έφτασαν να έχουν μείνει «ζωντανές» και υποθέσεις πολύ προ του 2010. Παραδέχονται πως με βάση την απόφαση, αυτό πρέπει να σταματήσει και να μην δίνεται απανωτά η μία παράταση μετά την άλλη για κάθε χρονιά και, ταυτόχρονα, για όλες μαζί. Πιστεύουν όμως ότι θα μπορούν και πάλι να δίνουν παράταση στις νόμιμες παραγραφές, με άλλους τρόπους όμως.

Για παράδειγμα, λένε, το υπουργείο Οικονομικών θα μπορούσε να φέρει νόμο και μέσα στο 2018 ακόμα (ένα χρόνο μετά το τέλος του 2017) για να αναβληθεί η παραγραφή της φετινής χρήσης κατά έναν ακόμη χρόνο μετά την πάροδο 5ετίας. Δηλαδή από το 2018 να πει ότι το 2017 δεν θα παραγραφεί το 2021 αλλά το 2022. 

Επιπλέον, επειδή το δικαστήριο μιλά για «εύλογο χρόνο» στην ανάγκη για παράταση της παραγραφής, θα μπορούσε το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώσει «μια και έξω» παράταση της παραγραφής του 2017 πχ για 3 χρόνια, δηλαδή έως το 2024 αντί του 2021 που κανονικά θα επέλθει παραγραφή λόγω  παρέλευσης 5ετίας. Και αυτό, για να μην ανακοινώνουν κάθε έναν χρόνο επί μια τριετία  ...1+1+1 έτος παράταση επιπλέον για τη χρήση του 2017.

- Για χιλιάδες υποθέσεις προ του 2011 που σέρνονται έως σήμερα με απανωτές παρατάσεις, στο υπουργείο Οικονομικών λένε πως μπορούν και πάλι να μένουν «ζωντανές», παρά την απόφαση του ΣτΕ. 

Υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη απόφαση αφορά κυρίως την «τυπική παραγραφή» που επέρχεται αυτόματα αν δεν ξεκινήσει έλεγχος μέχρι την παρέλευση 5ετίας.

Ωστόσο υπάρχουν και άλλες διατάξεις που ανακόπτουν ή επεκτείνουν την «τυπική» 5ετία, επιτρέποντας παραγραφή μετά από 10ετία ή και 20ετία ακόμη, ανάλογα με το είδος ή τη βαρύτητα των περιπτώσεων και, κυρίως, αν προκύψουν «νεώτερα στοιχεία».
 
Ως «νεώτερα στοιχεία» η κυβέρνηση επικαλείται και το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών 1,3 εκατ. φορολογουμένων, προκειμένου να μπορεί ακόμα να τους απειλεί με ελέγχους από το 2001. Ο ισχυρισμός αυτός μένει όμως επίσης να κριθεί τον Οκτώβριο από το ΣτΕ αν και, σε επίπεδο Τμήματος τουλάχιστον, αμφισβητεί ήδη αν συνιστά επαρκή δικαιολογία ότι το δημόσιο άνοιξε μαζικά τους λογαριασμούς εκατομμυρίων φορολογουμένων από το 2001 και μετά, καθώς τα στοιχεία των λογαριασμών αυτών προϋπήρχαν και δεν είναι καινούργια, αλλά τα «ανακάλυψε» το Κράτος αφού πρώτα κατάργησε το τραπεζικό απόρρητο που ως πριν λίγα χρόνια ακόμα ίσχυε νόμιμα. Μέχρι τον Οκτώβριο όμως, θα «τρέχει» η ρύθμιση για τα αδήλωτα εισοδήματα και έτσι, παρά την αβεβαιότητα ή και εξαιτίας αυτής, πολλοί που δεν θα θέλουν να ρισκάρουν, ίσως σπεύσουν να ενταχθούν στην ρύθμιση για τα αδήλωτα που λήγει τον Σεπτέμβριο.​