Θα βαφτίσουν το νέο μνημόνιο «πλαίσιο επιτήρησης» και θα λάβουν μέτρα χωρίς... λεφτά

«Πλαίσιο επιτήρησης» ειδικά σχεδιασμένο για την Ελλάδα αντί για «μνημόνιο» θα ονομάζεται το καθεστώς που επιδιώκει η κυβέρνηση για την περίοδο μετά τον Αύγουστο του 2018. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα νέο μνημόνιο (που δεν θα λέγεται έτσι) με κάποια σίγουρα και κάποια πιθανά νέα μέτρα αλλά χωρίς λεφτά. Αυτό προκύπτει από τις χθεσινές δηλώσεις του επικεφαλής του Euro Working Group Τόμας Βίζερ ο οποίος αναμένεται την Δευτέρα στην Ελλάδα μαζί με τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. 

Με δεδομένο ότι ούτε η Αθήνα προτίθεται να ζητήσει ένα νέο πακέτο (έστω προληπτικού δανεισμού) αλλά ούτε οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται πρόθυμοι να το προσφέρουν, το σενάριο της Προληπτικής Πιστωτικής Γραμμής (ECCL) που είχε αποφασιστεί για το 2015 δείχνει αυτή τη στιγμή να απομακρύνεται.   Αυτό που μένει είναι ένα αυστηρότερο πλαίσιο εποπτείας από αυτό που δόθηκε σε άλλες χώρες που βγήκαν από το μνημόνιο (όπως η Ιρλανδία) και το ενδεχόμενο νέων μέτρων για τη διετία 2019-2020, όπως δήλωσε χθες ο κ. Βίζερ.  

Παράλληλα ο επικεφαλής του EWG τόνισε πως η λύση για το χρέος που αναμένεται τον Αύγουστο του 2018 δεν θα δοθεί αμέσως αλλά σε δόσεις. Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο πακέτο δράσεων θα εφαρμοστεί αμέσως αλλά τα επόμενα (στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων μέτρων) θα εξαρτηθούν από την υλοποίηση των δεσμεύσεων του νέου «πλαισίου». 

Κάπως έτσι η Ελλάδα είναι πολύ πιθανό να αποδεχτεί ένα νέο πρόγραμμα δεσμεύσεων με μέτρα και μεταρρυθμίσεις αλλά χωρίς την εξασφάλιση ενός πακέτου 10-15 δισ. ευρώ για την ομαλή επιστροφή στις αγορές. 

Αντίθετα, το «μαξιλάρι» αυτό των 15 δισ. ευρώ καλείται να το γεμίσει η ίδια η κυβέρνηση με τα λεφτά που θα λάβει από την τρίτη αξιολόγηση αλλά και από τις νέες δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές. Επομένως, το σχήμα αυτό, που θεωρείται αυτή τη στιγμή το επικρατέστερο, περιλαμβάνει δεσμεύσεις από την Ελλάδα, χωρίς λεφτά από τους εταίρους και με μοναδικό αντάλλαγμα το σταδιακό «ξεκλείδωμα» της λύσης για το χρέος.

Τα μέτρα 

Τι σημαίνει όμως η αναφορά σε νέα μέτρα από τον κ. Βίζερ; Σε πρώτη φάση αφορά την εφαρμογή της μείωσης στο αφορολόγητο από το 2019 (αντί για το 2020) μαζί με την περικοπή των συντάξεων και σε συνδυασμό με την αναβολή της εφαρμογής ενός μέρους ή όλων των θετικών «αντιμέτρων» που ψήφισε η κυβέρνηση. Το πιο δυσμενές σενάριο προβλέπει και νέα μέτρα πέρα από αυτά που έχουν ψηφιστεί για την επίτευξη και τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ. 

Με δεδομένο ότι τόσο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όσο και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος κινούνται στην κοινή γραμμή του clean exit, της λεγόμενης «καθαρής εξόδου» χωρίς νέα μέτρα, όρους και προϋποθέσεις (conditionality), μένει να φανεί πως θα παρουσιάσουν το υπό συζήτηση «πλαίσιο» στο οποίο αναφέρονται όλο και συχνότερα Ευρωπαίοι παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση, η ώρα αυτή δεν θα έλθει πριν από το Φεβρουάριο του 2018 καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών η αξιολόγηση δεν θα ολοκληρωθεί πριν από τον Ιανουάριο. Άλλες πηγές μιλούν ήδη για Μάρτιο.
 

Δεσμεύσεις 2019-2116 

Επιπλέον, πέρα από το «πλαίσιο» που θα αντικαταστήσει το μνημόνιο η Ελλάδα έχει ήδη αποδεχτεί τις παρακάτω δεσμεύσεις: 

-Από 1.1.2019: Μείωση του 50% των συντάξεων ως 18% συνολικά 

-Από 1.1.2020: Μείωση του αφορολόγητου από τα 8.636 ευρώ στα 5.681 ευρώ

-Ως το 2022: Από το 2018 και ως το 2022 η κυβέρνηση πρέπει να πετύχει και να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ

-Ως το 2060: Από το 2023 ως το 2060 η κυβέρνηση δεσμεύτηκε για τη διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος λίγο πάνω από 2%

-Ως το 2116: Η Βουλή έχει ψηφίσει τη λειτουργία του Υπερταμείου για την αξιοποίηση και την πώληση της δημόσιας περιουσίας. Ιδρύθηκε φέτος και έχει διάρκεια ζωής 99 έτη

-Άγνωστο μέχρι πότε: Η Ελλάδα θα παραμένει στο κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο εποπτείας για τις υπερδανεισμένες χώρες μέχρι να εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% των δανείων, ύψους 176 δισ. ευρώ, που έχει λάβει η από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, τον EFSF και την ESM. 

Οι τράπεζες

Πέρα από τα προφανή, ένα ακόμη πρόβλημα που ενδέχεται να προκύψει αν η Ελλάδα δεν ενταχθεί σε κάποιού είδους πρόγραμμα μετά τον Αύγουστο του 2018 είναι να χάσουν οι ελληνικές τράπεζες το λεγόμενο waiver από την ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα έχουν πρόσβαση σε φτηνή ρευστότητα δίνοντας ως ενέχυρα ομόλογα χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης όπως τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Αυτή τη στιγμή μέσω του waiver, και όσο η Ελλάδα είναι σε μνημόνιο, τα ομόλογα αυτά γίνονται δεκτά. Χωρίς το waiver όμως δεν καλύπτουν ακόμη τα κριτήρια της ΕΚΤ.