Νέα κόντρα Ευρωπαίων - Λαγκάρντ: 3+1 σενάρια για πλεόνασμα και μέτρα το 2018

Μόλις ηρέμησαν κάπως τα πράγματα για το θέμα των ελληνικών τραπεζών, με το συμβιβασμό ΔΝΤ και Ευρωπαίων για τη διενέργεια stress tests ως τον Ιούνιο του 2018, η Γενική Διευθύντρια του Ταμείου Κριστίν Λαρκάρντ επανέφερε με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο το θέμα των πλεονασμάτων και του χρέους με δηλώσεις που έκανε το απόγευμα της Πέμπτης στην Ουάσιγκτον. 

Την ίδια ώρα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας

τόνιζε ότι «ο σημαντικότερος και πιο άμεσος κίνδυνος είναι η τυχόν καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος». Μιλώντας σε εκδήλωση της Credit Suisse ο κ. Στουρνάρας επέμεινε ότι «κάτι τέτοιο πρέπει να αποφευχθεί, καθώς θα τροφοδοτούσε ένα νέο κύκλο αβεβαιότητας» θυμίζοντας την καλή πορεία των ελληνικών ομολόγων και την αποκλιμάκωση των επιτοκίων «στα επίπεδα του τέλους του 2009», έργο σε μεγάλο βαθμό του Προέδρου του ΟΔΔΗΧ Στέλιου Παπαδόπουλου με τον οποίο ο κ. Στουρνάρας είχε αγαστή συνεργασία ως υπουργός Οικονομικών.    
 
Ωστόσο οι αναφορές του κ. Στουρνάρα έρχονται να προστεθούν σε ένα σκηνικό καθυστερήσεων από την κυβέρνηση για την υλοποίηση των προαπαιτούμενων και ενός νέου κύκλου αντιπαράθεσης του ΔΝΤ με τους Ευρωπαίους όπως «διαβάζουν» οι αναλυτές τα στοιχεία στις εκθέσεις του Ταμείου για το Ελλάδα αλλά και τη στάση της Κριστίν Λαγκάρντ. 

«Δεν ζητάμε νέα μέτρα για την Ελλάδα» τόνισε το απόγευμα της Πέμπτης, μια δήλωση όμως που έγινε 24 ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της επίσημης εκτίμησης του Ταμείου ότι η Ελλάδα θα πετύχει το 2018 πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ, ακριβώς όσο προβλέπει το «αιρετικό» μνημόνιο του ΔΝΤ αλλά πολύ μικρότερο από το ισχύον Ευρωπαϊκό μνημόνιο και τη σχεδόν όμοια πρόβλεψη που υπάρχει στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού. 

Με τον τρόπο αυτό η Κριστίν Λαγκάρντ πετάει το μπαλάκι στους Ευρωπαίους καθώς επί της ουσίας το μήνυμα που περνάει είναι ότι το Ταμείο αρκείται σε πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ το 2018 το οποίο είναι χαμηλότερο κατά 2,3 δισ. ευρώ από το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ που ισχύει με βάση το μνημόνιο και το προσχέδιο του Προϋπολογισμού. 

Παράλληλα με την επισήμανσή της αυτή η Λαγκάρντ διατηρεί την πίεση στους Ευρωπαίους για την αναδιάρθρωση του χρέους που θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερα πλεονάσματα.

Οι εξελίξεις τους επόμενους μήνες θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από το ποιος έχει δίκιο, οι Ευρωπαίοι ή το ΔΝΤ, για τα δημοσιονομικά. Αν η πορεία των εσόδων πείσει το κουαρτέτο ότι ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 είναι επιτεύξιμος χωρίς νέα μέτρα τότε το ΔΝΤ αργά η γρήγορα θα αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος, όπως συνέβη και φέτος με τις εκτιμήσεις που είχε κάνει για το πλεόνασμα του 2016.

Αν συνεχιστεί όμως η προβληματική πορεία των εσόδων και εκτιμηθεί ότι το 2018 θα υπάρξει όντως κενό, όπως φοβούνται χωρίς να το λένε ανοιχτά και στελέχη της ευρωπαϊκής πλευράς, τότε τα σενάρια για το τι θα μπορούσε να συμβεί είναι 3 + 1:

1. Νέα μέτρα στον Προϋπολογισμό του 2018. Αυτό είναι το δυσμενέστερο και λιγότερο πιθανό σενάριο αυτή τη στιγμή και προβλέπει ότι το κουαρτέτο θα πιέσει από τώρα την κυβέρνηση να λάβει νέα μέτρα για να πιαστεί ο στόχος του 2018 άρα να ψηφίσει αυτά τα μέτρα στον Προϋπολογισμό του 2018 που αναμένεται στη Βουλή τον Δεκέμβριο. Με δεδομένο ότι το ΔΝΤ δεν ενδιαφέρεται να πιαστεί ο στόχος του προσχεδίου του Προϋπολογισμού του 2018 αλλά και με βάση την ιδιαίτερα θετική στάση των Ευρωπαίων έναντι της Ελλάδας η πρώιμη πίεση για μέτρα δεν θεωρείται πιθανή εκτός αν υπάρξει μια δραματική μεταβολή των συσχετισμών, π.χ. από μια νέα γερμανική κυβέρνηση.

2. Κόφτης το 2019. Αυτό είναι το πιο ευνοϊκό αλλά όχι και τόσο πιθανό σενάριο καθώς η απόφαση για το αν θα επιβληθεί κόφτης για το 2018 θα ληφθεί μόλις βγουν τα επίσημα στοιχεία της Eurostat τον Απρίλιο του 2019, όταν πλέον το Μνημόνιο 3 θα έχει εκπνεύσει.

3. Αποφάσεις για μέτρα τη νέα χρονιά ως τον Ιούνιο. Αυτό είναι το πιθανότερο σενάριο. Προβλέπει ότι Ευρωπαίοι και ΔΝΤ θα περιμένουν λίγους μήνες και θα αποφασίσουν το πως θα καλυφθεί το κενό -αν φανεί ότι θα υπάρξει- μέσα στο επόμενο έτος. Σε αυτή την περίπτωση, με βάση το ισχύον μνημόνιο, το ΔΝΤ θα έχει τον πρώτο λόγο. Αν τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εξασφαλίσει πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ κάποια από τα μέτρα του 2019 (συντάξεις) και του 2020 (αφορολόγητο) ενδέχεται να έρθουν νωρίτερα, ενώ τα θετικά αντίμετρα της κυβέρνησης που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από 1.1.2019 θα αναβληθούν για αργότερα. Άλλωστε το ΔΝΤ ζητάει επισήμως να μετατεθούν για το 2023.  

3+1. Ρήξη με το ΔΝΤ. Το σενάριο που, τέλος, δεν μπορεί να αποκλειστεί είναι η ρήξη των Ευρωπαίων με το ΔΝΤ με αφορμή κυρίως το χρέος. Σε αυτή την περίπτωση τα μέτρα που θα καλύψουν το όποιο κενό του 2018 θα αποφασιστούν σε συνεννόηση μόνο με τους Ευρωπαίους.