2014: Η «χαμένη άνοιξη» που διακόπηκε από την διετία 2015-2016

Σε πικρά συμπεράσματα για την πορεία της χώρας τα τρία προηγούμενα έτη οδηγούν τα σημερινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ΑΕΠ κατά την τριετία 2014-2016.
 
Παράλληλα οι προβλέψεις που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα ο ΙΟΒΕ δείχνουν ότι ο ήδη «κουρεμένος» στόχος για ανάπτυξη 1,8% δεν θα επιτευχθεί καθώς καθώς το Ίδρυμα «βλέπει» στις τριμηνιαίες εκτιμήσεις του τη φετινή ανάπτυξη ελαφρά κάτω του 1,5%.

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 12 το μεσημέρι της Τρίτης έδειξαν ότι η ανάπτυξη του 2014 ήταν τελικά 0,7% αντί για 0,3% όπως είχε εκτιμηθεί αρχικά ενώ αναθεώρησαν επί τα χείρω την εικόνα της διετίας 2015-2016. Το 2015 η ύφεση ήταν τελικά 0,3% (αντί 0,2%) και το 2016 αντί για στασιμότητα (μεταβολή του ΑΕΠ 0%) είχαμε τελικά ύφεση 0,2% καθώς οι αρχικές εκτιμήσεις για την κατανάλωση αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω. 

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ πιστοποιούν ότι η υφεσιακή διετία ήρθε μετά από μια χρονιά, το 2014, κατά την οποία είχαν αρχίσει να ανοίγονται προοπτικές ανάκαμψης. Το ΑΕΠ της χώρας σε τρέχουσες τιμές σκαρφάλωσε το 2014 στα 178,7 δισ. ευρώ για να υποχωρήσει μετά από δύο χρόνια ύφεσης στα 174,2 δισ., το 2016. Με απλά λόγια, τη διετία 2015-2016, το ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε κατά 4,45 δισ. ευρώ σε απόλυτους αριθμούς. 

Το γεγονός ότι το τρένο της ανάκαμψης πέρασε από το 2014 πιστοποιείται και από το γεγονός ότι η Κομισιόν στις φθινοπωρινές της προβλέψεις εκείνη τη χρονιά μιλούσε για ισχυρή διετία αύξησης του ΑΕΠ με ρυθμό 2,9% το 2015 και 3,7% το 2016. Τι έγινε τελικά; Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ύφεση 0,3% το 2015 και 0,2% το 2016.

H απώλεια των στόχων για την ανάπτυξη συνεχίζεται και τη φετινή χρονιά καθώς όπως επισημαίνει ο επικεφαλής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας «ο ρυθμός ανάπτυξης που καταγράφεται αποτελεί σαφώς θετική εξέλιξη, όμως είναι περίπου στο ήμισυ του ρυθμού που είχε τεθεί ως στόχος. Σε σύγκριση με το μέσο όρο των ευρωπαϊκών οικονομιών, η απόκλιση αυξάνεται αντί να μειώνεται. Το κέντρο του προβλήματος συνδέεται άμεσα με την ιδιαίτερα ασθενή δυναμική των επενδύσεων».  

Τον Νοέμβριο του 2016 η Κομισιόν ανέμενε ανάπτυξη 2,7% το 2017 και 3,1% το 2018. Πάνω εκεί χτίστηκε το μακροοικονομικό σενάριο για τα έσοδα του κράτους τη διετία 2017-2018. Το σενάριο προέβλεπε ότι η ανάπτυξη θα γέμιζε τα ταμεία. Τα πράγματα όμως εξελίχθηκαν διαφορετικά.

Η κυβέρνηση υπολογίζει πια τη φετινή ανάπτυξη στο 1,8% (αντί για 2,7%) ενώ ξένες τράπεζες και οργανισμοί την τοποθετούν στην περιοχή του 1%. 

Σε κάθε περίπτωση, για τη διετία 2017-2018 η διαφορά σε σύγκριση τις αρχικές προβλέψεις της Κομισιόν θα αγγίξει το 2%. Το ισχυρό κύμα ανάπτυξης που αναμενόταν για να «πάρει πάνω του» τα φορολογικά έσοδα και τις εισφορές στα Ταμεία (με τη μείωση της ανεργίας) δεν ήρθε. 

Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι για κάθε 1% ανάπτυξης που δεν υλοποιείται έναντι των προβλέψεων οι φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν 1 δισ. ευρώ περισσότερους φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για να ισοφαρίσουν τις απώλειες. 

Το παρήγορο είναι ίσως ότι, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, «η αβεβαιότητα μειώνεται και η οικονομία επιστρέφει γενικά στις συνθήκες του 2014». Ωστόσο επισημαίνεται ότι «αν η ελληνική οικονομία επιχειρήσει να εξέλθει από την κρίση και από τα προγράμματα προσαρμογής χωρίς να υποστηριχθούν οι ουσιώδεις δομικές αλλαγές που ακόμα εκκρεμούν, η ανάκαμψη θα είναι βραχύβια και εύθραυστη. Στην καλύτερη περίπτωση, η οικονομία θα βρεθεί στην ίδια τροχιά από πλευράς ανταγωνιστικότητας που υπήρχε πριν την κρίση αλλά, πλέον, χωρίς πρόσβαση σε άνετη χρηματοδότηση».

Για το 2018, τέλος, ο ΙΟΒΕ βλέπει την ανάπτυξη στο 2% έναντι 2,4% που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού και 3,1% που ανέμενε πέρυσι τέτοια εποχή η Κομισιόν.