Αγριεύει το Δημόσιο: Αναγκαστική εκτέλεση για χρέη πάνω από 500 ευρώ

Ποδαρικό με άγριες διαθέσεις και πλειστηριασμούς ακινήτων από το Δημόσιο ακόμα και για πολύ μικρές οφειλές, επιφυλάσσει το 2018 για 4,2 εκατομμύρια φορολογούμενους που έχουν απλήρωτα χρέη στην Εφορία. Η νέα χρονιά απειλεί να εξελιχθεί σε έτος πλειστηριασμών, καθώς όλη η χώρα μετατρέπεται σε ένα τεράστιο «e-σφυρί» για χρέη σε Εφορία και Ταμεία, καθώς θα επιτρέπεται στο Δημόσιο να εκποιεί ακίνητα και στη χαμηλή εμπορική αξία, αντί στην αντικειμενική.

Στο στόχαστρο μπαίνουν αυτομάτως 1,8 εκατομμύρια οφειλέτες που χρωστούν πάνω από 500 ευρώ, ενώ άλλοι 2,3 εκατομμύρια θα ζουν κάθε μήνα με τον φόβο μήπως ξεπεράσουν το όριο αυτό, αν θα χάσουν κάποια δόση πληρωμής από παλαιούς ή τρέχοντες φόρους.

Αλλάζουν τα πάντα

Ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν βρέθηκαν τόσοι πολλοί αντιμέτωποι με πλειστηριασμούς. Σχεδόν ένας στους τρεις φορολογούμενους (δηλαδή ένα στα τρία νοικοκυριά) έρχεται το 2018 αντιμέτωπος με πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Οι αλλαγές θα είναι σαρωτικές, όπως αποτυπώνονται στη συμφωνία με τους δανειστές για να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση. Πριν από τις 20 Ιανουαρίου η κυβέρνηση θα έχει ψηφίσει «με έναν πόνο» εκατοντάδες νέες διατάξεις, ανάμεσα στις οποίες και τις αλλαγές στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ), που ανοίγουν τον δρόμο για μαζικούς πλειστηριασμούς από την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Η κυβέρνηση έδειξε ήδη την αποφασιστικότητά της να εφαρμόσει το σχέδιο με διάταξη που ψηφίστηκε την περασμένη Παρασκευή και θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή προκειμένου να ασκείται αυτεπάγγελτα δίωξη και να συλλαμβάνονται όσοι παρεμποδίζουν τους πλειστηριασμούς που επίκεινται.

Και αν τα επεισόδια κατά τη διενέργεια πλειστηριασμών φαντάζουν πρωτόγνωρα, ενδεχομένως και να ωχριούν μπροστά σε εικόνες όπου, στο αμέσως επόμενο στάδιο, ιδιοκτήτες θα απομακρύνονται -και βιαίως αν χρειαστεί- από το σπίτι που έχασαν σε πλειστηριασμό.
Το κοκτέιλ των νέων διατάξεων προμηνύεται εκρηκτικό:

- Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί γίνονται καθεστώς, πολλαπλασιάζονται (τρεις φορές αντί μίας εβδομαδιαίως) και υποκαθιστούν την παραδοσιακή διαδικασία στα Ειρηνοδικεία.

- Παρότι αναβλήθηκαν πολλάκις υπό τον φόβο επεισοδίων (μετά τις 30 Νοεμβρίου και τους ψεκασμούς στο Ειρηνοδικείο μπροστά στις κάμερες και για τα μάτια της τρόικας προκειμένου να κλείσει η αξιολόγηση) οι πλειστηριασμοί επιστρέφουν δριμύτατοι μόλις ψηφιστεί ο νέος εφαρμοστικός νόμος αμέσως μετά τις γιορτές. Με τις διατάξεις του ίδιου νόμου επεκτείνονται και για το Δημόσιο οι διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ώστε να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για πλειστηριασμούς, όπως μεταξύ ιδιωτών. Από μόλις 500 ευρώ οφειλή, το Δημόσιο θα ασκεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης κατά των οφειλετών.

- Στον ΚΕΔΕ δεν υφίσταται καμία προστασία για την πρώτη κατοικία, ούτε έφερε καμία σχετική τέτοια διάταξη η κυβέρνηση τις προηγούμενες μέρες που κατέθετε τροπολογίες για να μοιράζει μέρισμα από το υπερπλεόνασμα. 

- Στο εξής δεν θα στέκεται εμπόδιο η αντικειμενική αξία, για να εκπλειστηριαστεί κάποιο ακίνητο για χρέη στο Δημόσιο. Με βάση τον ΚΕΔΕ, αν το ακίνητο δεν έπιανε την αντικειμενική, απαγορευόταν να πουληθεί κι έτσι όλοι οι πλειστηριασμοί έβγαιναν ουσιαστικά άγονοι. Πλέον τα ακίνητα θα βγαίνουν στο σφυρί για χρέη στο Δημόσιο και στην εμπορική αξία (δηλαδή και κάτω από την αντικειμενική).

- Οι χρόνοι προειδοποίησης και αντίδρασης για τον οφειλέτη συρρικνώνονται δραματικά. Με ένα ενημερωτικό email από τη Διεύθυνση Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών, θα τρέχουν οι διορίες για να ξεκινήσει ο πλειστηριασμός χωρίς να χάνεται χρόνος για να επιδίδονται ή να θυροκολλούνται κατασχετήρια, καθώς θεωρείται αυτομάτως ότι ο οφειλέτης έλαβε γνώση από την ημέρα αποστολής (και όχι της παραλαβής) της ειδοποίησης.

- Από 1-1-2018 προβλέπεται ξαφνικός θάνατος και για όσους κάνουν χρήση της ρύθμισης των 100 δόσεων. Η ρύθμιση θα χάνεται αν ο οφειλέτης δεν εξοφλεί στην ώρα τους όλες τις νέες οφειλές του (πέραν των δόσεων που πληρώνει). Δηλαδή έστω και για μία ημέρα καθυστέρηση θα χάνει τη ρύθμιση, χωρίς περιθώριο μισού ή ενός μήνα που ίσχυε για να προλάβει να πληρώσει.

Ποιοι κινδυνεύουν

Από τα 4,1 εκατομμύρια φορολογουμένους που είχαν χρέη στην Εφορία ως τον Οκτώβριο, οι 8 στους 10 (3,5 εκατομμύρια συνολικά) παλεύουν με μικρά χρέη, της τάξεως των 3.000 ευρώ κατά μέσο όρο.

Είναι ενδεικτικό ότι περίπου 2,35 εκατομμύρια οφειλέτες χρωστούν αλλά δεν μπορούν να πληρώσουν χρέη από μόλις 1 έως και 500 ευρώ. Οι υπόλοιποι 1,75 εκατομμύρια οφειλέτες χρωστάνε πάνω από 500 ευρώ, αλλά μόλις 400.000 έχουν οφειλές πάνω από 10.000 ευρώ.
Θεωρητικά οι πλειστηριασμοί θα έπρεπε να ξεκινήσουν από τους 5.500 οφειλέτες που χρωστάνε τα περισσότερα στο Δημόσιο, από 1,5 εκατ. ευρώ και πάνω έκαστος. Και δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί αυτό στο πρώτο διάστημα για να απενοχοποιηθούν έτσι και οι πλειστηριασμοί στα μάτια της κοινής γνώμης. Με τη διαφορά ότι οι περισσότεροι από τους μεγαλοοφειλέτες αυτούς είναι είτε νεκροί, είτε κατεστραμμένοι, είτε στη φυλακή, οπότε για να εισπράξει το Δημόσιο θα ψαρεύει σύντομα και σε πιο ρηχά νερά.

Γι’ αυτό άλλωστε στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι από τα σχεδόν 100 δισ. ευρώ χρέη στην Εφορία, πραγματικά εισπράξιμα είναι μόνο τα 9-10 δισ. ευρώ, δηλαδή όσα συνολικά χρωστάνε οι 3,5 εκατομμύρια μικροοφειλέτες με τα χρέη της τάξεως των 3.000 ευρώ. Αντιθέτως από σεσημασμένους μεγαλοοφειλέτες που χρωστάνε, για παράδειγμα, 1 δισ. ευρώ (ο λογιστής Νίκος Κασιμάτης από τη Θεσσαλονίκη) ή και έως 6 δισ. ευρώ (Ακρόπολις Χρηματιστηριακή) το Δημόσιο δεν περιμένει πια να εισπράξει ούτε ευρώ.

Στην πράξη, το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη στοχοποιήσει τους 1.718.371 οφειλέτες που χρωστούν λίγα αλλά έχουν μπει και αυτοί στον προθάλαμο των κατασχέσεων, ενώ 1.014.295 φορολογούμενοι έχουν ήδη υποστεί κατάσχεση στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Τα πράγματα αγριεύουν όμως, καθώς κατασχέσεις ακινήτων μέχρι σήμερα σήμαιναν πρακτικά ότι ο οφειλέτης παρέμενε στο σπίτι του, ενώ πλέον θα αποβάλλεται από τη στιγμή που θα περνά σε ξένα χέρια η περιουσία του.

Και αν κάποιος πίστευε ότι η εκποίηση ενός ακινήτου για μικρή οφειλή θα αποτελούσε υπερβολή και δεν θα συνέβαινε στην περίπτωσή του, ο νόμος έχει προβλέψει και γι’ αυτό: ο πλειστηριασμός προχωρά και ό,τι περισσέψει μετά την εξόφληση του χρέους επιστρέφει στον πρώην ιδιοκτήτη. Αυτά, όμως, μπορεί να είναι και ελάχιστα αν το ακίνητο εκποιήθηκε σε τιμή πολύ κατώτερη των προσδοκιών του.

Γραμμές άμυνας

Για να επιβιώσουν από τον βομβαρδισμό των πλειστηριασμών, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να επιδεικνύουν συνεχή εγρήγορση και να έχουν τον νου τους στραμμένο στην Εφορία και στα email με τις ειδοποιήσεις για οφειλές ή μέτρα είσπραξης που τους αποστέλλει το υπουργείο Οικονομικών. Σε καμία περίπτωση δεν συγχωρείται εφησυχασμός, καθώς τα μέσα άμυνας είναι περιορισμένα:

Οσοι θεωρούν πως η πρόληψη είναι η καλύτερη άμυνα, θα αναγκάζονται να κρατούν τις οφειλές τους διαρκώς κάτω από τα 500 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή θα υποστούν μόνο κατασχέσεις χρηματικών ποσών από τράπεζες ή εις χείρας τρίτων (στον μισθό από τον εργοδότη τους, στις πληρωμές από ενοικιαστές τους ή σε εισπράξεις από πελάτες). Καθώς όμως θα τρέχουν παλιές και νέες υποχρεώσεις, αφού δεν μπορούν να εξοφλήσουν πλήρως θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον έναν κουμπαρά ασφαλείας για τη δύσκολη στιγμή, ακόμα και αν είναι... από τα κάλαντα των παιδιών (αφού, ούτως ή άλλως, πρόκειται για ιδιαίτερα χαμηλά ποσά οφειλών).

- Οσοι αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητες δυσκολίες θα πρέπει να κάνουν συνεχώς νέες ρυθμίσεις και προτού καν βγει κάποια οφειλή τους ληξιπρόθεσμη. Από τον Ιανουάριο η διαδικασία θα γίνεται ηλεκτρονικά. Αν δεν προνοήσουν και μείνει απλήρωτη κάποια οφειλή χωρίς να έχει ρυθμιστεί, η ζημιά μπορεί να είναι ανεπανόρθωτη. Αυτόματα μπορεί να χαθεί η ρύθμιση των 100 δόσεων και τότε ξεκινάει ο αληθινός εφιάλτης: να αναβιώσουν πρόστιμα και να γίνει άμεσα απαιτητό ολόκληρο το ποσό.

Η καταστροφή στην περίπτωση αυτή μοιάζει δεδομένη. Ακόμα και αν δεν έχει κάνει ήδη κάποιος ρύθμιση και για την πιο μικρή οφειλή, από τον Ιανουάριο και με την πρώτη κίτρινη κάρτα που θα δεχθεί για οφειλή που έμεινε απλήρωτη, θα έχει πολύ μικρά χρονικά περιθώρια αντίδρασης για να διακανονίσει επιτόπου ή να εξοφλήσει πλήρως για να εξαλείψει τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπος με τις αυστηρές διορίες πριν από τη λήψη μέτρων κατάσχεσης και πλειστηριασμών.