Ποιοι θα πληρώσουν την αξιολόγηση

Με ένα πολυνομοσχέδιο-σκούπα που θα περιλαμβάνει δεκάδες εκκρεμή προαπαιτούμενα για την ουσιαστική ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης θα ασχοληθεί η Βουλή αμέσως μετά τις εορταστικές διακοπές της Ολομέλειας.

Το νομοσχέδιο που ετοιμάζουν πυρετωδώς οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών και θα κατατεθεί μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και για χρέη προς το Δημόσιο από 500 ευρώ και πάνω, θα απαγορεύει την προκήρυξη απεργιών χωρίς τη συμμετοχή τουλάχιστον του 50%+1 των μελών των σωματείων και θα προβλέπει μείωση του αφορολόγητου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες από το 2019 αντί του 2020, αν το ζητήσει τον Μάιο το ΔΝΤ.

Στις διατάξεις του ν/σ θα περιλαμβάνεται και το θέμα της κατάργησης ή μείωσης των κοινωνικών επιδομάτων από μερίδα δικαιούχων, κυρίως τους τρίτεκνους και τους πολύτεκνους.
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν βάλει  στόχο την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων της τρίτης αξιολόγησης μέχρι το Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου και το πολυνομοσχέδιο ετοιμάζεται να κατατεθεί την Τετάρτη 10 Ιανουαρίου με στόχο να έχει ψηφιστεί έως τις 16 του μήνα.

Στις 11 Ιανουαρίου το EuroWorking Group (EWG) αναμένεται να αποτιμήσει την κατάσταση στο μέτωπο των δεκάδων προαπαιτούμενων της τρίτης αξιολόγησης που εκκρεμούν από τα 113 συνολικά που προβλέπει η συμφωνία του Δεκεμβρίου. Με την πορεία εκτέλεσης των προαπαιτουμένων θα ασχοληθούν στην πρεμιέρα των νέων καθηκόντων τους οι Μάριο Σεντένο και Χανς Φλάιμπριφ που διαδέχονται ως επικεφαλής τους Γερούν Ντάισελμπλουμ και Τόμας Βίζερ στο Eurogroup και στο EWG αντίστοιχα.

Στο ίδιο νομοσχέδιο αναμένεται η κυβέρνηση να περιλάβει και διάταξη που θα προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι εταιρειών που οδηγούνται σε πτώχευση να έχουν πλέον προτεραιότητα στη λίστα πιστωτών έναντι τόσο του Δημοσίου όσο και των τραπεζών.

Αναλυτικά από τα 70 προαπαιτούμενα που θα καλύπτει το νομοσχέδιο, τα πιο πολυσυζητημένα θεωρούνται τα εξής:

■ Η νομική διάταξη που θα επιτρέπει τη διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, ακόμη και της πρώτης κατοικίας, για ληξιπρόθεσμα χρέη προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Στο εξής, οι πλειστηριασμοί θα γίνονται με βάση την εμπορική και όχι την αντικειμενική αξία.

■ Η πολυσυζητημένη ρύθμιση βάσει της οποίας θα γίνει πιο δύσκολη η προκήρυξη των απεργιών εφόσον για τη λήψη απόφασης θα απαιτείται πλέον η συμμετοχή του 50%+1 των ταμειακώς ενήμερων μελών των πρωτοβάθμιων σωματείων.

■ Οι περικοπές ή το συνολικό κόψιμο των οικογενειακών επιδομάτων που λαμβάνουν σήμερα ορισμένες κατηγορίες τρίτεκνων και πολύτεκνων. Η μείωση θα ισχύει ήδη από την Πρωτοχρονιά και θα έρθει ως αποτέλεσμα της θέσπισης νέων, αυστηρότερων εισοδηματικών κριτηρίων. Η εφαρμογή των νέων κριτηρίων εκτιμάται ότι θα αφήσει εκτός 80.000 οικογένειες. 

Παράλληλα οι υπολογισμοί των ειδικών κάνουν λόγο για απώλειες και για τα μεσαία νοικοκυριά. Για παράδειγμα, μια οικογένεια με 3 παιδιά και ετήσιο εισόδημα 25.000 ευρώ δικαιούται με βάση το προηγούμενο καθεστώς μηνιαίο επίδομα 165 ευρώ, το οποίο με βάση τις νέες διατάξεις θα είναι μειωμένο κατά 33% στα 112 ευρώ.





  

Ενισχύεται ο ρόλος του ΔΝΤ

Θέμα ειδικού χειρισμού είναι και η ανάγκη να περάσει από τη Βουλή η πρόβλεψη του μνημονίου ότι το ΔΝΤ μαζί με τους άλλους θεσμούς θα μπορούν να αποφασίσουν φέτος τον Μάιο την εφαρμογή της μείωσης στο αφορολόγητο (από τα 8.700 στα 5.700 ευρώ) από 1/1/2019 αντί του 2020. 

Η εφαρμογή του συνόλου αυτών των διατάξεων στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο θα σημάνει στην πράξη τα εξής:

1  Η πίεση της Εφορίας σε 4 εκατομμύρια φορολογούμενους με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο θα γίνει πλέον ασφυκτική. Η εντολή των θεσμών είναι να διπλασιαστεί ο αριθμός των ηλεκτρονικών κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμούς των οφειλετών που δεν ρυθμίζουν τα χρέη τους, για να περιοριστούν τα συνολικά χρέη των περίπου 100 δισ. ευρώ.

Σύντομα θα ξεκινήσουν και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί για οφειλές στο Δημόσιο.

Μετά την επέκταση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η μόνη λύση που θα έχουν οι επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα για να μην προστεθούν στην τεράστια λίστα των οφειλετών του Δημοσίου θα είναι να βάζουν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων και τις τρέχουσες υποχρεώσεις.

2  Η κήρυξη απεργίας γίνεται δυσκολότερη. Η σχετική διάταξη για την απεργία θα ορίζει ότι απαιτείται πλέον η παρουσία τουλάχιστον του 50% των ταμειακώς εντάξει μελών των πρωτοβάθμιων σωματείων για τη κήρυξη μιας απεργίας. Η διάταξη είναι γνωστή. Στις αρχές Δεκεμβρίου είχε κατατεθεί με τροπολογία στη Βουλή τον Δεκέμβριο αλλά αποσύρθηκε. Πρόκειται για την αλλαγή του θεμελιώδους συνδικαλιστικού νόμου 1264 που ισχύει από το 1982 και είχε σαφώς πιο ελαστικές προβλέψεις.

Για παράδειγμα, με βάση τον νόμο που θα αντικατασταθεί, η κήρυξη απεργίας είναι εφικτή με την παρουσία στις συνελεύσεις του 1/3 των μελών που είναι οικονομικά ενήμερα, ποσοστό που μπορεί να μειωθεί στο 1/4 ή και στο 1/5 αν δεν επιτυγχάνεται απαρτία. Σε αυτή την περίπτωση, πάντως, απαιτείται και σήμερα αυξημένο ποσοστό πλειοψηφίας για να ληφθεί μια απόφαση.  

3   Αλλαγές που πλήττουν τους πολύτεκνους. Η φιλοσοφία των παρεμβάσεων που συμφώνησαν κυβέρνηση και θεσμοί στις διαπραγματεύσεις του «Hilton» είναι η στήριξη των οικογενειών με ένα ή δύο παιδιά και η αποδυνάμωση του πλαισίου για τους τρίτεκνους και τους πολύτεκνους.

Συγκεκριμένα:

■ Σημαντικές μειώσεις ή πλήρη περικοπή του επιδόματος θα αντιμετωπίσουν περίπου 70.000 οικογένειες. Ειδικότερα, 32.600 οικογένειες τρίτεκνων ή πολύτεκνων με εισοδήματα από 13.500 έως 45.000 θα υποστούν μειώσεις από 1,5% έως 18%, ενώ 22.500 οικογένειες με εισοδήματα από 22.500 έως 67.000 θα υποστούν μειώσεις από 6,6% έως 30%.

■ Από την άλλη, 680.000 οικογένειες με 1 έως 2 παιδιά θα δουν αυξήσεις ακόμη και πάνω από 50%.

Τα νέα ποσά του μηνιαίου επιδόματος ανά παιδί για κάθε οικογένεια διαμορφώνονται ως εξής:

■ 70 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, από 40 ευρώ το 2017.

■ 140 ευρώ για οικογένεια με δύο παιδιά, από 80 ευρώ το 2017.

■ 280 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά, από 240 ευρώ το 2017.

■ για κάθε επιπλέον παιδί μετά το τρίτο θα προστίθενται 140 ευρώ.

Στον αντίποδα, στα θετικά των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς τον Νοέμβριο στο «Hilton» είναι η αύξηση κατά 40% του λεγόμενου κοινωνικού πακέτου από τα 650 εκατ. ευρώ, στα 910 εκατ. ευρώ. Τα προνοιακά επιδόματα θα δίδονται πλέον από έναν νέο οργανισμό, τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) που θα αποτελεί τη μετεξέλιξη του ΟΓΑ.  

4  Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα κρίνουν την αξιολόγηση. Η δέσμευση της κυβέρνησης στο μνημόνιο είναι να βγαίνουν στο σφυρί οι πρώτες κατοικίες και όσων οφείλουν πάνω από 500 ευρώ στην Εφορία και στα ασφαλιστικά ταμεία. Τη σχετική διάταξη προετοιμάζει το υπουργείο Δικαιοσύνης σε συνεργασία με τα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών.

Αυτό σημαίνει ότι στο εξής οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί για την πρώτη κατοικία δεν θα γίνονται πια μόνο για τις οφειλές προς τις τράπεζες, αλλά και για κάθε ληξιπρόθεσμη οφειλή προς το κράτος πάνω από τα 500 ευρώ. Για να συμβεί αυτό θα ευθυγραμμιστεί ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) με τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, ο οποίος προβλέπει πλειστηριασμούς για διαφορές μεταξύ ιδιωτών από 500 ευρώ.

Δηλαδή θα επεκταθεί και στο Δημόσιο αυτό που ισχύει για οφειλές προς τους ιδιώτες. Επίσης προβλέπεται σύντμηση του χρόνου για τον πλειστηριασμό ώστε να επιβάλλεται σχεδόν «ταυτόχρονα» με την κατάσχεση. Ακόμη πιο δύσκολη γίνεται η κατάσταση από την αλλαγή του ορίου ανοχής από τις 15 ημέρες σε μόλις μία ημέρα καθυστέρησης πληρωμής οφειλής προς το Δημόσιο, που μπορεί θα βάζει μπροστά τις διαδικασίες είσπραξης. 

Από τη στιγμή που τα δικαστικά τμήματα θα ενημερωθούν για την οφειλή θα προβαίνουν σε όχληση-ενημέρωση του οφειλέτη και, αυτομάτως, θα μετρά αντίστροφα ο χρόνος για τη λήψη των μέτρων.  

Με το νέο καθεστώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θα ξεκινήσει ηλεκτρονικές δημοπρασίες (e-auctions), ενώ εφόσον χρειαστεί θα αλλάξει και άλλες νομικές ή διαδικαστικές διατάξεις έως τον Απρίλιο του 2018, προκειμένου να ενεργοποιηθούν πλήρως οι διαδικασίες αυτές.

Θα αλλάξει ο νόμος Κατσέλη; 

Μεγάλη είναι η πίεση των θεσμών για αλλαγές στον νόμο Κατσέλη, ωστόσο μέχρι την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση επιδιώκει να τις μεταθέσει στην επόμενη -τέταρτη και τελευταία- αξιολόγηση.   

Εφόσον τελικά οι αλλαγές αυτές ενταχθούν στο προς ψήφιση πολυνομοσχέδιο, η ομπρέλα προστασίας κλείνει και θα ανοίγει πιο δύσκολα για τους δανειολήπτες. Θα εισαχθεί μηχανισμός ελέγχου των αιτήσεων αλλά και μείωση του χρονικού διαστήματος εκδίκασης των αποφάσεων.

Αντί μιας απλής αίτησης στο Ειρηνοδικείο όπως συμβαίνει σήμερα, μια ειδική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν δικαστικοί λειτουργοί θα αναλάβει να «σκανάρει» (screening) τους φακέλους των δανειοληπτών, με στόχο να κόβονται άμεσα όσοι ανήκουν στην κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Μεγάλη αλλαγή επέρχεται και στη δυνατότητα των οφειλετών να ζητούν αναβολή και προστασία από πλειστηριασμούς. Σήμερα, μετά την πρώτη αναβολή, δεν υπάρχει κάποιος καθορισμένος χρόνος αίτησης και ορισμού νέας δικάσιμου, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να χρονίζουν.

Με τις νέες διατάξεις, όμως, μετά την πρώτη αναβολή, θα πρέπει να ορίζεται νέα δικάσιμος εντός 30 ημερών, αλλιώς ο οφειλέτης χάνει την προστασία από τους πλειστηριασμούς. Την προστατευτική ομπρέλα θα χάνει, επίσης, όποιος ζητά και δεύτερη αναβολή της υπόθεσής του.