Καταγραφή στοιχείων και για καταθέσεις €1.000 σε λογαριασμούς: Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για το «μαύρο χρήμα»

Τα στοιχεία όσων κάνουν ή λαμβάνουν ηλεκτρονικές πληρωμές από μόλις χίλια (1.000) ευρώ –ακόμα και από ένα δικό του λογαριασμό προς έναν άλλον που έχουν οι ίδιοι στην ίδια τράπεζα- αλλά και όσους παίζουν ή κερδίζουν από 2.000 ευρώ σε τυχερά παιχνίδια, θα μπορεί να ζητά το υπουργείο Οικονομικών, από τράπεζες και επιχειρήσεις με τις οποίες συναλλάσσονται.

Αυτό προβλέπεται  σε νομοσχέδιο που το υπουργείο έθεσε από χθες σε δημόσια διαβούλευση –και θα παραμείνει μέχρι την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου - με τον τίτλο «Πρόληψη και Καταστολή της νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας».

Μέχρι τώρα, με βάση τον νόμο 3691/2008 για το μαύρο χρήμα, ορίζονταν ήδη κάποιες γενικές κατηγορίες πελατών, για τους οποίους οι αντισυμβαλλόμενοι οφείλουν να τους ταυτοποιήσουν, με πιο συγκεκριμένη εκείνην όσων κάνουν περιστασιακές πληρωμές άνω των 15.000 ευρώ, ακόμα και «σπαστά» σε ξεχωριστές πληρωμές.

Με το νομοσχέδιο διευρύνονται οι κατηγορίες των επιχειρήσεων, αλλά και των πελατών που θα καταγράφονται, ώστε να είναι εύκολο να ταυτοποιηθούν οι εγχρήματες συναλλαγές τους σε περίπτωση ελέγχων.

Στην πράξη πάντως, και σήμερα οι τράπεζες ταυτοποιούν και καταγράφουν οποιονδήποτε κάτοχο λογαριασμού, ακόμα και με μικρά υπόλοιπα ή χωρίς συναλλαγές, ζητώντας σε τακτά διαστήματα να προσκομίσουν εκκαθαριστικά σημειώματα, δελτίο ταυτότητος, λογαριασμούς ΔΕΚΟ κλπ.

Στο άρθρο 12 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου, με βάση νέες ευρωπαϊκές οδηγίες (2015/849 και 2015/847), προστίθενται νέες «περιπτώσεις εφαρμογής δέουσας επιμέλειας», κατά τις οποίες οι τράπεζες και άλλες επιχειρήσεις οφείλουν να καταγράφουν τις κινήσεις των πελατών τους, όπως στις εξής:

(α) όταν διενεργούν περιστασιακή συναλλαγή μέσω e-banking, κινητών τηλεφώνν κλπ, εφόσον:

αα) αφορά σε ποσό τουλάχιστον δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ, ανεξάρτητα από το αν η συναλλαγή διενεργείται με μία μόνη πράξη ή με περισσότερες που φαίνεται να συνδέονται μεταξύ τους.

αβ) συνίσταται σε μεταφορά χρηματικών ποσών άνω των χιλίων (1.000) ευρώ.

Σύμφωνα μάλιστα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, για τις δύο αυτές περιπτώσεις, ως «μεταφορά χρηματικών ποσών» νοείται οποιαδήποτε συναλλαγή εκτελείται τουλάχιστον εν μέρει ηλεκτρονικά για λογαριασμό ενός πληρωτή, «ασχέτως αν πληρωτής και δικαιούχος είναι ένα και το αυτό πρόσωπο και ασχέτως εάν ο πάροχος υπηρεσιών πληρωμών του πληρωτή και αυτός  του δικαιούχου είναι ο ίδιος».

Με άλλα λόγια, ακόμα και για μεταφορές εντός της ίδιας τράπεζας, αλλά ακόμα και από λογαριασμό σε λογαριασμό του ίδιου  δικαιούχου, για μόλις 1.000 ευρώ, οι κινήσεις του καταγράφονται και, αν κριθεί αναγκαίο, αποστέλλονται στις Αρχές στις προς έλεγχο  για «μαύρο χρήμα».

β) συναλλαγή σε μετρητά τουλάχιστον δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, ανεξάρτητα από το αν διενεργείται με μία μόνη πράξη ή με περισσότερες που φαίνεται να συνδέονται μεταξύ τους,

γ) συναλλαγή τουλάχιστον δυο χιλιάδων (2.000) ευρώ, κατά την κατάθεση στοιχήματος, την είσπραξη των κερδών, ή και στις δύο περιπτώσεις, ανεξάρτητα από το αν η συναλλαγή διενεργείται με μία μόνη πράξη ή με περισσότερες που φαίνεται να συνδέονται μεταξύ τους,

δ) όταν υπάρχει υπόνοια νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ανεξάρτητα από κάθε παρέκκλιση, εξαίρεση ή κατώτατο όριο ποσού.

ε) όταν υπάρχουν αμφιβολίες για την ακρίβεια, την πληρότητα ή την καταλληλότητα των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν προηγουμένως για την πιστοποίηση και επαλήθευση της ταυτότητας του πελάτη ή του πραγματικού δικαιούχου.

Τα ως άνω ποσά υπολογίζονται χωρίς ΦΠΑ ή άλλες νόμιμες κρατήσεις που επιβαρύνουν τον πελάτη.

Τα «υπόχρεα πρόσωπα» τα οποία είναι υποχρεωμένα να συλλέγουν και να αποστέλλουν τις πληροφορίες αυτές των πελατών  τους, είναι:

α) Τα πιστωτικά ιδρύματα. Όπως αναφέρθηκε πάντως, ήδη εφαρμόζονται ισχυρά μέτρα διασταύρωσης και ταυτοποίησης των πελατών, ασχέτως του ποσού που διακινείται μέσω των λογαριασμών τους, ακόμα και αν είναι μηδενικοί. Ωστόσο προστίθεται ειδική κατηγορία πελατών (Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων) που κινούν λογαριασμούς εταιρειών, προκειμένου να μπορεί να διασταυρώνεται το πρόσωπο πίσω από την εταιρία που διακινεί τα χρήματα.

β) Οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί.

γ) Οι ορκωτοί ελεγκτές-λογιστές και οι εταιρείες ορκωτών ελεγκτών-λογιστών που έχουν εγγραφεί στο δημόσιο μητρώο της Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων, καθώς και οι ιδιώτες ελεγκτές.

δ) Οι εξωτερικοί λογιστές-φοροτεχνικοί και τα νομικά πρόσωπα παροχής λογιστικών-φοροτεχνικών υπηρεσιών.

ε) Οι μεσίτες ακινήτων του ν.4093/2012 (Α΄222) , οι μεσίτες πιστώσεων, καθώς και οι πιστωτικοί φορείς του ν.4438/2016 (Α’ 220), που δεν περιλαμβάνονται ήδη στα υπόχρεα πρόσωπα βάσει ειδικότερης διάταξης του παρόντος νόμου

στ) Οι επιχειρήσεις καζίνο και τα καζίνο που λειτουργούν επί πλοίων στην Ελλάδα ή υπό Ελληνική σημαία, καθώς και οι επιχειρήσεις, οργανισμοί και άλλοι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες τυχερών παιγνίων και πρακτορεία που σχετίζονται με τις δραστηριότητες αυτές.

ζ) Οι έμποροι και οι εκπλειστηριαστές αγαθών μεγάλης αξίας, όταν η σχετική συναλλαγή γίνεται σε μετρητά και η αξία της ανέρχεται τουλάχιστον σε δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, ανεξάρτητα από το εάν αυτή διενεργείται με μία μόνο πράξη ή με περισσότερες, μεταξύ των οποίων φαίνεται να υπάρχει κάποια σχέση. Ειδικότερα, ως έμποροι αγαθών μεγάλης αξίας, που είναι υπόχρεα πρόσωπα κατά τον παρόντα νόμο, ορίζονται: .

αα) Οι επιχειρήσεις εξόρυξης, παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων, οι επιχειρήσεις παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας πολύτιμων μετάλλων και παραγώγων προϊόντων, οι επιχειρήσεις εμπορίας μαργαριταριών και κοραλλιών και οι επιχειρήσεις κατασκευής και εμπορίας κοσμημάτων και ρολογιών.

ββ) Οι επιχειρήσεις εμπορίας παλαιών αντικειμένων αξίας (αντίκες), αρχαιοτήτων, μεταλλίων, παλαιών γραμματοσήμων και νομισμάτων και λοιπών συλλεκτικών ειδών αξίας, οι επιχειρήσεις ή επαγγελματίες παραγωγής ή κατασκευής και εμπορίας έργων και αντικειμένων τέχνης γενικά, καθώς και μουσικών οργάνων.

γγ) Οι επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας ταπήτων και χαλιών, ειδών γουνοποιίας, δερμάτινων ειδών και ενδυμάτων γενικά, αξίας, ανά μονάδα είδους, μεγαλύτερης των 8.000 (οκτώ χιλιάδων ) ευρώ.

δδ) Οι επιχειρήσεις εμπορίας επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ελικοπτέρων, αεροσκαφών και σκαφών αναψυχής γενικά.

η) Οι ενεχυροδανειστές και αργυραμοιβοί

​​Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας και Ανάπτυξης, κατόπιν εισήγησης της Αρχής, δύναται να ορίζονται ειδικότερα κριτήρια για τον προσδιορισμό των υπόχρεων προσώπων των περιπτ. ζ και η, καθώς και οι ειδικότερες υποχρεώσεις στις οποίες αυτά υπόκεινται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 17, εφόσον αυτό δικαιολογείται από τη φύση και το ύψος των συναλλαγών, καθώς και να αφαιρούνται ή να προστίθενται νέες κατηγορίες επιχειρήσεων.

θ) Οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι, όταν συμμετέχουν, ενεργώντας εξ ονόματος και για λογαριασμό των πελατών τους, σε χρηματοπιστωτικές συναλλαγές ή συναλλαγές επί ακινήτων, και όταν βοηθούν στον σχεδιασμό ή την διενέργεια συναλλαγών για τους πελάτες τους σχετικά με:

αα) την αγορά ή πώληση ακινήτων ή επιχειρήσεων,

ββ) τη διαχείριση χρημάτων, τίτλων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων των πελατών τους,

γγ) το άνοιγμα ή τη διαχείριση τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών ταμιευτηρίου ή λογαριασμών τίτλων,

δδ) τις αναγκαίες εισφορές για τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών,εε) τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών, εμπιστευμάτων (trusts) ή αντίστοιχων νομικών μορφωμάτων.

Η παροχή νομικών συμβουλών εξακολουθεί να υπόκειται στην υποχρέωση τήρησης του επαγγελματικού απορρήτου, εκτός εάν ο δικηγόρος ή ο συμβολαιογράφος συμμετέχει ο ίδιος σε νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή αν εάν οι νομικές συμβουλές του παρέχονται με σκοπό την διάπραξη αυτών των αδικημάτων ή εν γνώσει του γεγονότος ότι ο πελάτης ζητεί νομικές συμβουλές προκειμένου να διαπράξει τα ως άνω αδικήματα.

ι) Τα πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες σε εταιρείες ή εμπιστεύματα (trusts), εξαιρουμένων των προσώπων που αναφέρονται στα στοιχεία δ΄ και θ΄ του παρόντος άρθρου, τα οποία παρέχουν κατά επιχειρηματική δραστηριότητα οποιαδήποτε από τις ακόλουθες υπηρεσίες σε τρίτα μέρη:

αα) συστήνουν εταιρείες ή άλλα νομικά πρόσωπα,

ββ) ασκούν τα ίδια ή μεριμνούν ώστε άλλο πρόσωπο να ασκήσει καθήκοντα διευθυντή, διαχειριστή ή εταίρου εταιρείας ή κατόχου αντίστοιχης θέσης, σε άλλα νομικά πρόσωπα ή μορφώματα,

γγ) παρέχουν καταστατική έδρα, επιχειρηματική διεύθυνση, ταχυδρομική ή διοικητική διεύθυνση και οποιεσδήποτε άλλες σχετικές υπηρεσίες για εταιρεία ή κάθε άλλο νομικό πρόσωπο ή μόρφωμα,

δδ) ασκούν τα ίδια ή μεριμνούν ώστε άλλο πρόσωπο να ασκήσει καθήκοντα εμπιστευματοδόχου ρητού εμπιστεύματος (express trust) ή αντίστοιχου νομικού μορφώματος,

εε) ενεργούν τα ίδια ή μεριμνούν ώστε άλλο πρόσωπο να ενεργήσει ως πληρεξούσιος μετόχου εταιρείας, εφόσον η εταιρεία αυτή δεν είναι εισηγμένη σε οργανωμένη αγορά υποκείμενη σε απαιτήσεις γνωστοποίησης κατά την ενωσιακή νομοθεσία ή σε ισοδύναμα διεθνή πρότυπα.

Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης δύναται να ορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις σύστασης, χορήγησης άδειας λειτουργίας, εγγραφής σε ειδικό μητρώο και άσκησης των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο παρόν στοιχείο από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

Ολόκληρο το νομοσχέδιο προς διαβούλευση αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα www.opengov.gr/minfin/?p=8442.

Η διαβούλευση θα κλείσει την Παρασκευή 9/2 στις 2 το μεσημέρι. Μέχρι το πρωί της Τετάρτης πάντως δεν είχε υπάρξει ούτε ένα σχόλιο, καθώς η έναρξη και το περιεχόμενο της διαβούλευσης δεν ανακοινώθηκαν επισήμως ακόμα από το υπουργείο Οικονομικών.​