«Κλειδώνει» σήμερα στο Eurogroup η πολυετής λιτότητα με μικρό καλάθι για το χρέος

Σε Eurogroup για γερά νεύρα μπαίνει σήμερα στις 16.00 ώρα Ελλάδας ο Ευκλείδης Τσακαλώτος από όπου αναμένεται να βγει τα ξημερώματα της Παρασκευής με δύο «χαρτιά». Το ένα θα περιγράφει μια μικρή παρέμβαση στο χρέος και το άλλο, που είναι άγνωστο αν θα δημοσιοποιηθεί, θα περιγράφει τη λίστα των υποχρεώσεων της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια βάσει της οποίας η τρόικα, συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ, θα διενεργεί τριμηνιαίους ελέγxους.

Δεν είναι τυχαίο ότι το Bloomberg χαρακτήρισε χθες «σχέδιο - ζουρλομανδύα» το πλαίσιο που θα αποφασιστεί πιθανότατα τη νύχτα και θα ισχύει μετά την εκπνοή του τρίτου μνημονίου στις 20 Αυγούστου. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο τονίζει ότι το μέλλον της χώρας μετά το πρόγραμμα διάσωσης δεν θα έχει και πολύ μεγάλη διαφορά σε σύγκριση με το παρόν, δηλαδή με το καθεστώς του μνημονίου.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της έχοντας ολοκληρώσει και τα 88 προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης περιμένει απόψε ένα καλό αποτέλεσμα για το χρέος. Αλλά οι πιθανότητες είναι μικρές. Και αυτό προκύπτει και από την Έκθεση Συμμόρφωσης της Κομισιόν: επιβεβαιώνει ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% θα μείνουν στο ύψος τους –και η ανάλογη λιτότητα βέβαια- ώστε να μην απαιτηθεί γενναία ελάφρυνση χρέους από τους δανειστές, αλλά οι προβλέψεις της Αθήνας για υπερπλεονάσματα 8 δισ. πάνω από τον στόχο ως το 2022 -από τα οποία η κυβέρνηση υποσχόταν ελαφρύνσεις και παροχές- «ψαλιδίζονται» κατά 50% και ουσιαστικά μηδενίζονται, για εφέτος τουλάχιστον!

Το μεγάλο παζάρι ξεκινάει πάντως από το πρωί της Πέμπτης, με συνεδρίαση του Euro Working Group ενώ η συνεδρίαση του Eurogroup αναμένεται να κρατήσει ως τα ξημερώματα της Παρασκευής.

Παρούσα στη συνεδρίαση που γίνεται στο Λουξεμβούργο θα είναι και η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ. Οι δηλώσεις της αμέσως μετά αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον καθώς είναι προφανές ότι η περιορισμένη και υπό όρους παρέμβαση στο χρέος που δίνουν οι Ευρωπαίοι δεν προσεγγίζει τη φιλόδοξη και εμπροσθοβαρή ελάφρυνση που ζητούσε το Ταμείο.

Ο στενός κορσές

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του protothema.gr τα ζητήματα που έχουν κλειδώσει είναι τα εξής:

-Οι μειώσεις στις συντάξεις το 2019 και στο αφορολόγητο το 2020 θα εφαρμοστούν κανονικά.
-Η λιτότητα δεν θα χαλαρώσει τα επόμενα 4 χρόνια καθώς η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022.

-Η κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμευτεί σε ρήτρα «μη αντιστρεψιμότητας» των μεταρρυθμίσεων των τριών γνωστών μνημονίων με μοναδικό παράθυρο τη δυνατότητα για μια «λελογισμένη» αύξηση του κατώτατου μισθού (ως 3%).
-Η τρόικα (επισήμως Θεσμοί) θα κάνει όπως σήμερα τέσσερις αξιολογήσεις το χρόνο και θα μπορεί να ζητάει νέα μέτρα από το Eurogroup αν η Ελλάδα παρεκκλίνει από τους στόχους και τις δεσμεύσεις.
-Οι υποχρεώσεις της Ελλάδας θα καταγραφούν λοιπόν στο «χαρτί» και το έγγραφο αυτό δεν θα είναι το «Ολιστικό Πλάνο Ανάπτυξης» του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου αλλά ένα σύντομο κείμενο συμφωνίας με τους Ευρωπαίους δανειστές το οποίο μπορεί να κλειδώσει ακόμη και τα ξημερώματα της Παρασκευής στο πλαίσιο του Eurogroup.
-Ο μοχλός πίεσης της τρόικας θα είναι η δυνατότητα σταδιακής επιστροφής, με ρυθμό 1 ως 1,2 δισ. ευρώ το χρόνο, ενός συνολικού ποσού 4,5 δισ. ευρώ το οποίο θα προέλθει από κέρδη που αποκόμισαν οι Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης και η ΕΚΤ από αγοραπωλησίες Ελληνικών ομολόγων (ANFAs και SΜPs).

Στις καλένδες το «Γαλλικό κλειδί» μείωσης του χρέους

Τα ζητήματα που «παίζονται» είναι τα εξής:

-Η Γερμανία και μια ομάδα κρατών που τηρούν κοινή στάση πιέζουν για μια πολύ περιορισμένη παρέμβαση στο χρέος. Αν περάσει αυτή η γραμμή η επιμήκυνση των δανείων του EFSF, ύψους 130 δισ. ευρώ, από το δεύτερο μνημόνιο δεν θα είναι 15 χρόνια όπως προέβλεπε η απόφαση του Eurogroup το Νοέμβριο του 2012. Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα τα 8 χρόνια πρέπει να θεωρούνται το «ταβάνι».

-Στις καλένδες το «Γαλλικό κλειδί» μείωσης του χρέους. Ο Γαλλικής εμπνεύσεως αυτόματος μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους που προκάλεσε αίσθηση στο Eurogroup του περασμένου Ιουνίου (2017) είναι ουσιαστικά εκτός θέματος στην αποψινή συνεδρίαση. Το καλύτερο που μπορούμε να περιμένουμε είναι όχι η άμεση εφαρμογή του αλλά μια γενική αναφορά στο ανακοινωθέν του Eurogroup ότι θα μπορούσε να βοηθήσει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

-Πολύ δύσκολη θεωρείται και η εξαγορά μέρους των δανείων του πρώτου μνημονίου (GLF) κάτι στο οποίο εκτός από την κυβέρνηση επιμένει και το ΔΝΤ. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέρος από τα 27 δισ. ευρώ που απομένουν από το τρίτο μνημόνιο των 86 δισ. ευρώ θα γυρίσουν πίσω στον ESM παρότι η Ελλάδα έλαβε σκληρά μέτρα για να αποκτήσει πρόσβαση στα χαμηλότοκα αυτά δάνεια (με επιτόκιο πέριξ του 1%).

-Αντιδράσεις για την εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ. Η φιλοδοξία της κυβέρνησης είναι να εξαγοραστούν και τα 11 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στο Νομισματικό Ταμείο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) που προσφέρει χαμηλό επιτόκιο. Ωστόσο φαίνεται ότι υπάρχουν αντιστάσεις από κράτη μέλη του Eurogroup και το που θα κάτσει η μπίλια θα φανεί απόψε τη νύχτα. Σε κάθε περίπτωση το ΔΝΤ θα είναι παρόν στο σχήμα της ενισχυμένης εποπτείας μετά το μνημόνιο.

-Η δόση που θα μπει στο «μαξιλάρι» ασφαλείας θα είναι 10 ως 12 δισ. ευρώ και μαζί με τα υπάρχοντα διαθέσιμα των περίπου 6 δισ. ευρώ το cash buffer θα φτάσει στα 18 δισ. ευρώ (ίσως και παραπάνω) και θα επαρκεί ως το καλοκαίρι ως το 2022 για να καλύψει τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους.

Ως προς το τι θα περισσέψει τελικά πάνω από το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, το οποίο η κυβέρνηση θεωρεί «δημοσιονομικό χώρο» για να υπόσχεται επιπλέον παροχές, η Εκθεση Συμμόρφωσης που θα συζητηθεί σήμερα στο Eurogroup, δεν εμπνέει αισιοδοξία:

- για φέτος η Κομισιόν προβλέπει ακριβώς 3,5% (δηλαδή "μηδέν" υπέρβαση) και όχι 3,56% του ΑΕΠ ή περίπου 117 εκατ. ευρώ, τα οποία η Αθήνα υπόσχεται να διατεθούν για φοροαπαλλαγές.

- για το 2019, αν όλα πάνε καλά, η Κομισιόν προβλέπει 3,8% και όχι 3,96% του ΑΕΠ όπως το Μεσοπρόθεσμο. Δηλαδή το υπερ-πλέονασμα μειώνεται σε 0,3% αντί 0,46%. Και αυτό σημαίνει ότι στην διετία 2018-2019 τα περίπου 900 εκατ. ευρώ που υπολόγιζε η κυβέρνηση κόβονται κατά 40%.

- από το 2020 το «ψαλίδι» μεγαλώνει αφού οι θεσμοί προβλέπουν πρωτογενές 3,8% του ΑΕΠ και όχι 4,15% (-0,35% του ΑΠ), το 2021 4,1% αντί 4,53% (-0,43%) και το 2022 4,3% αντί 5,19% (-0,89% του ΑΕΠ). Αθροιστικά στην τρειτία 2020-2022 η απόκλιση φτάνει στα 3,5 δισ. ευρώ (ή συνολικά στα 4 δισ. από φέτος έως το 2022).

Τα σημεία του νέου πλαισίου

Με βάση τα κείμενα εργασίας που άλλαζαν χέρια ως την παραμονή της συνεδρίασης ανάμεσα στα στελέχη των Θεσμών και στους παράγοντες του Eurogroup το νέο πλαίσιο θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο τις ακόλουθες δεσμεύσεις από την κυβέρνηση:

-Τήρηση του στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% ως το 2022 και ρήτρα μη αντιστρεψιμότητας των μεταρρυθμίσεων

-Συνέχιση των αποκρατικοποιήσεων με δεσμεύσεις για ολοκλήρωση του προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ

-Αναπροσαρμογή του ΕΝΦΙΑ σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς ως τα μέσα του 2020.

-Περαιτέρω κινήσεις για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

-Αλλαγές στα επιδόματα αναπηρίας ως τα μέσα του 2019 με καθολική εφαρμογή της νέας προσέγγισης για τον προσδιορισμό της αναπηρίας «με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση»

-Εφαρμογή της μεταρρύθμισης για την αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης με τοποθετήσεις των μονίμων διευθυντών στο δημόσιο ως τον Οκτώβριο

-Συνέχιση του σχεδίου εξυγίανσης των τραπεζών και διαρκούς μείωσης των κόκκινων δανείων σε συνεργασία με την ΤτΕ

-Δέσμευση για διατήρηση της ανεξαρτησίας της ΑΑΔΕ και απλοποίηση των φορολογικών διαδικασιών

-Μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής Πρόνοιας με την τεχνική βοήθεια του SRSS, δηλαδή της μόνιμης δύναμης τεχνοκρατών της Κομισιόν που βρίσκεται στην Αθήνα και αποτελεί το διάδοχο σχήμα της Ομάδας Δράσης

-Συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών στις αγορές προϊόντων

-Η δημιουργία του ενιαίου ταμείου συντάξεων ΕΦΚΑ πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τα μέσα του 2020

-Άνοιγμα 120 κέντρων πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέχρι τα τέλη του 2018 και 240 ως τα μέσα του 2020