«Μέρες Σόιμπλε» στο Eurogroup: Ολονύχτιο «θρίλερ» για το χρέος και την τελική συμφωνία

Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα, ώρα Ελλάδος, η κορύφωση του πολυετούς θρίλερ για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους στο Λουξεμβούργο βρίσκεται σε εξέλιξη. Το Eurogroup που ξεκίνησε λίγο μετά τις 16.00 μετρούσε ήδη 8,5 ώρες και, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα θέματα που απασχολούσε τους υπουργούς Οικονομικών και τους συνεργάτες τους τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, είναι πώς θα συμπληρωθεί ο σκελετός του νέου εργαλείου παρακολούθησης που δημιουργείται για την Ελλάδα και ο οποίος δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, καθώς χρησιμοποιείται για πρώτη φορά.

Η καθυστέρηση, ωστόσο, «πυροδοτεί» σενάρια για την έκβαση της διαπραγμάτευσης στο μαραθώνιο Eurogroup της Πέμπτης. Συμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, η γερμανική πλευρά εμφανίζεται εξαιρετικά δύσπιστη για τα στοιχεία της συμφωνίας, εγείροντας νέα εμπόδια.

Mood is turning quite negative on likelihood of Greek deal tonight in Luxembourg. Turmoil in Berlin is too great to hand Athens (and France?) this victory too easily. #eurogroup

— Alex Pigman (@AlexRPigman) June 21, 2018

Λουξεμβούργο, εικόνα από το κτίριο όπου συνεδριάζει το Eurogroup, ώρα Ελλάδος 00:23

Βεβαίως, νωρίτερα το βασικό θέμα διαφωνίας ήταν η επιμήκυνση των δανείων του EFSF και αυτό φαίνεται ότι είναι και το κύριο διακύβευμα της νύχτας.  "Το πράγμα κόλλησε το απόγευμα, όταν οι Γερμανοί άρχισαν τα δικά τους" ανέφερε αρμόδια πηγή, που επικαλείται το newmoney.gr, περιγράφοντας την διαφωνία ανάμεσα στο Βερολίνο και στο μπλοκ των χωρών που υποστηρίζουν την Ελλάδα, όπως η Ισπανία και η Ιταλία.

Ακολούθησε τριμερής συνάντηση ανάμεσα στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Όλαφ Σόλτς και της Γαλλίας, Μπρουνό Λεμέρ.

Η απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου του 2017 ανέφερε ότι τα δάνεια του EFSF θα επιμηκυνθούν από 0 έως 15 έτη. Η Γερμανία τις τελευταίες εβδομάδες επέμενε στην πολύ σκληρή γραμμή που έδινε επιμήκυνση 3-5 χρόνια μάξιμουμ. Για μία ακόμη φορά, η Γαλλία προσπαθεί να διαδραματίσει τον ρόλο του μεσολαβητή, με τον Μπρούνο Λεμέρ, τον υπουργό Οικονομικών, να γίνεται ο ενδιάμεσος.

Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία και η Ισπανία είχαν συνταχθεί με την Ελλάδα και ζητούσαν επιμήκυνση για τουλάχιστον δέκα έτη. Στην πλευρά αυτή βρίσκονταν επίσης το ΔΝΤ και η ΕΚΤ.

Όλα θα κριθούν αργότερα σήμερα και βέβαια, όπως συμβαίνει σ' αυτές τις περιπτώσεις, θα εξαρτηθούν από τη διάθεση του Βερολίνου να κάνει ή όχι μία υποχώρηση της τελευταίας στιγμής, για να κλείσουν όλα τα θέματα και να εκδοθεί το κοινό ανακοινωθέν.

Στη συνέχεια η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε ενώπιον των δημοσιογράφων ότι οι συζητήσεις για το ελληνικό χρέος είναι πιθανό να συνεχιστούν στο υπόλοιπο της βραδιάς. Η συζήτηση πέρασε στη συνέχεια σε θέματα εμβάθυνσης της ευρωζώνης και ενίσχυση του ρόλου του ΕSM και, για να υπάρξει ξανά κινητικότητα για το θέμα της Ελλάδας, θα πρέπει να ολοκληρωθεί και αυτός ο κύκλος, που θεωρείται δύσκολος.

Λίγο μετά τις 23:00, ξεκίνησε εκ νέου η συζήτηση για την Ελλάδα. 

Ο στενός... κορσές

Η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να δεχθεί απόψε ένα σκληρό πλαίσιο εποπτείας έως το 2022, με αντάλλαγμα μια περιορισμένη ελάφρυνση χρέους, που θα έχει ως πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό την επιμήκυνση δανείων του EFSF το πολύ έως 10 έτη, αντί για 15 που είχε ως περιθώριο η απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου 2017.

Σύμφωνα με το απόσπασμα του ενημερωτικού σημειώματος της Επιτροπής, «η Επιτροπή μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο Υπουργών να συστήσει στο σχετικό κράτος μέλος τη θέσπιση διορθωτικών μέτρων ή την εκπόνηση ενός σχεδίου προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής».

Ωστόσο, αυτό είναι μόνο η βάση. Διότι το συγκεκριμένο πλαίσιο που ισχύει για όλες τις χώρες είναι ο καμβάς πάνω στην οποίο θα σχεδιαστεί ένα ειδικό «εργαλείο», όπως το έχει χαρακτηρίσει ο πρόεδρος της Ευρωομάδας, Μάριο Σεντένο, το οποίο ενεργοποιείται ειδικά για την Ελλάδα εφόσον δεν υπάρχει προηγούμενο ενισχυμένης εποπτείας στην ιστορία της Ευρωζώνης.

Ουσιαστικά, τα ισχυρά κράτη-μέλη της ευρωζώνης ανασύρουν απο το «σεντούκι» των μέτρων της κορύφωσης της κρίσης το πιο στενό κορσέ επιτήρησης που έχει σχεδιαστεί για τις χώρες της Ευρωομάδας. Στη περίπτωση της Ελλάδας βέβαια η ολοκλήρωση των 400 προαπαιτούμενων του τρίτου μνημονίου έχει ως αποτέλεσμα η αυστηρή αυτή επιτήρηση να συνοδεύεται από πανηγυρικούς τόνους από τη πλευρά των Ευρωπαίων για την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Βήμα-βήμα η νομική βάση της ενισχυμένης εποπτείας

Η διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας, νομικά βασίζεται στη «Δέσμη Δύο Μέτρων», γνωστή και ως «Two-Pack», που θεσμοθετήθηκε το Μάιο του 2013.

Προβλέπει ένα αυστηρό πλαίσιο επιτήρησης και χρονοδιάγραμμα για τα κράτη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Κοινοτικές πηγές αναφέρουν πως το σκέλος του που αφορά στην επιτήρηση των κρατών μελών θα χρησιμοποιηθεί ως ένας «σκελετός» στον οποίο σχεδιαστεί η μεταπρογραμματική επιτήρηση της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Eurogroup. Απόψε τη νύχτα θα δούμε τα χαρακτηριστικά του.

Σύμφωνα τις πληροφορίες που υπάρχουν ως τώρα, η τρόικα συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ θα ελέγχει την τήρηση των δεσμεύσεων ανά τρίμηνο (όπως συμβαίνει και με τα μνημόνια) και θα μπορεί να ζητάει νέα μέτρα αν υπάρχουν αποκλίσεις.

Στα κείμενα που αποτελούν τη βάση του εργαλείου αναφέρεται ότι «με βάση αυτήν την εποπτεία, η Επιτροπή μπορεί να συναγάγει ότι ένα κράτος μέλος πρέπει να λάβει περαιτέρω μέτρα διότι η χρηματοπιστωτική κατάστασή του θα μπορούσε να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο Υπουργών να συστήσει στο σχετικό κράτος μέλος τη θέσπιση διορθωτικών μέτρων ή την εκπόνηση ενός σχεδίου προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής».

Να σημειωθεί πως η «Δέσμη Δύο Μέτρων» είχε αρχικά σχεδιαστεί για την αυστηρότερη εποπτεία των κρατών που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Το σκέλος ωστόσο που αφορά τους κανόνες για ενισχυμένη εποπτεία σε κράτη-μέλη που βγαίνουν από ένα πρόγραμμα θα χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά ως νομικό πλαίσιο στην περίπτωση της Ελλάδας.