Τι (δεν) αλλάζει από την 21η Αυγούστου: Από το Μνημόνιο στην ενισχυμένη επιτήρηση

Σοβαρές αμφιβολίες για το «γύρισμα σελίδας» που ετοιμάζεται να πανηγυρίσει η κυβέρνηση την προσεχή Δευτέρα 20 Αυγούστου αποτυπώνονται τόσο από την πλευρά των αγορών όσο και από το διεθνή Τύπο λίγα εικοσιτετράωρα πριν από το σημαντικό ορόσημο.

Παρότι εκπνέει το τρίτο μνημόνιο και η Ελλάδα περνάει για τέσσερα χρόνια στην Ενισχυμένη Επιτήρηση μέχρι το 2022 οι αντιδράσεις δεν μεταδίδουν την ίδια αισιοδοξία που εκπέμπει η Ελληνική κυβέρνηση.

H απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων παρέμεινε χθες πάνω από το 4,3%, σε επίπεδα που αποτρέπουν κάθε σκέψη για επαφή με τις αγορές. Τα ελληνικά ομόλογα χρειάζονται ακόμη 5 ως 6 αναβαθμίσεις ανάλογα με τον οίκο αξιολόγησης για την έξοδο από την κατηγορία junk στο επίπεδο της επενδυσιμότητας (investment grade).

Μετά τους Γερμανούς και τους Financial Times χθες ήταν η σειρά του Economist να αναφερθεί στην Ελλάδα. Το βρετανικό περιοδικό συμπεραίνει ότι η Οδύσσεια συνεχίζεται καθώς η Ελλάδα «η οποία έχει απομείνει με πολύ υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, αδύναμα θεσμικά όργανα και άθλια δημογραφικά στοιχεία, θα πρέπει να πετυχαίνει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες».

Η βασική αλλαγή ανάμεσα στη Δευτέρα 20 Αυγούστου που ολοκληρώνεται τρίτο μνημόνιο και στην Τρίτη 21 Αυγούστου που περνάμε για 4 χρόνια στην Ενισχυμένη Επιτήρηση είναι ότι σταματούν τα δάνεια από την Ευρωπαϊκή πλευρά (από το ΔΝΤ έχουν σταματήσει από το 2014).

Όλα τα υπόλοιπα παραμένουν ίδια ή παρόμοια με όσα γνωρίζαμε ως τώρα:

-Η χώρα, όπως και στα μνημόνια, έχει υπογράψει δεσμεύσεις οι οποίες θα ελέγχονται από την τρόικα (νυν Θεσμοί) με τριμηνιαίες εκθέσεις. Το ΔΝΤ να συμμετέχει κανονικά στη διαδικασία.
-Η τρόικα θα μπορεί να ζητάει νέα μέτρα μέσω του Eurogroup
-Θα υπάρχουν δόσεις αλλά όχι δανειακής βοήθειας καθώς θα αφορούν ποσά 600 εκατ. ευρώ κάθε 6μηνο (ANFAs και SMPs) στο πλαίσιο της ελάφρυνσης του χρέους. Όμως η τρόικα θα μπορεί και πάλι να τις μπλοκάρει αν η Ελλάδα δεν τηρεί τα συμφωνηθέντα.
-Βασική δέσμευση της νέας τετραετίας σκληρής λιτότητας που συμφώνησε η κυβέρνηση με τους δανειστές είναι η διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ από το 2019 ως το 2022. Στη συνέχεια ακολουθούν πλεονάσματα 2,2% από το 2023 ως το 2060 ενώ το Υπερταμείο θα πρέπει να λειτουργεί και τον επόμενο αιώνα (τον 22ο), ως το 2115.

Το επίσημο κείμενο της Απόφασης της Κομισιόν για την Ενισχυμένη Επιτήρηση είναι σαφές. Πέρα από τις τριμηνιαίες εκθέσεις των Θεσμών (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ, ESM) και την υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 αναφέρεται ότι «σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η Ελλάδα χρειάζεται να συνεχίσει να υιοθετεί μέτρα για να αντιμετωπίζει τα αίτια ή τα πιθανά αίτια δυσκολιών και να εφαρμόζει διαρθρωτικές αλλαγές».

Η Ελλάδα συμφώνησε επίσης σε ρήτρα μη αντιστρεψιμότητας των μεταρρυθμίσεων του τρίτου μνημονίου γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη τη διαπραγμάτευση που σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση για τη μη εφαρμογή των μέτρων για συντάξεις και αφορολόγητο. Πιο συγκεκριμένα τα μέτρα αφορούν τη μείωση των συντάξεων ως 18% για τους υφιστάμενους συνταξιούχους (2019) και τη μείωση του αφορολόγητου ορίου από τα 8.700 στα 5.700 ευρώ για τον άγαμο (2020).

Πόσα δανειστήκαμε

Από το Μάιο του 2010 και το πρώτο μνημόνιο μέχρι σήμερα η Ελλάδα έχει δανειστεί ένα ποσό που προσεγγίζει τα 280 δισ. ευρώ. Από τους Ευρωπαίους ο συνολικός δανεισμός από 3 μνημόνια είναι 245 δισ. ευρώ ενώ ο δανεισμός από ΔΝΤ από τα 2 πρώτα μνημόνια έφτασε τα 34 δισ. ευρώ.

Το ποσό 245 δισ. ευρώ από τα τρία μνημόνια και τα δάνεια από τα κράτη-μέλη και της Ευρωζώνης, τον EFSF και τον ESM «σπάει» ως εξής:

-Στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου (Μάιος 2010) η Ελλάδα δανείστηκε με διμερή δάνεια από τις χώρες του Eurogroup συνολικά 52,9 δισ. Ευρώ.
-Aπό τη δανειακή σύμβαση του δεύτερου μνημονίου (2012) πήραμε 130,9 δισ. ευρώ (δάνεια του EFSF)
-Aπό το τρίτο μνημόνιο (2015-2018), μετά την εκταμίευση και της τελευταίας δόσης θα έχουμε λάβει συνολικά 61,9 δισ. ευρώ (δάνεια ESM).