Πανηγύρια «εξόδου» σε νέα μέτρα και τετραετή λιτότητα

Σε μία νέα τετραετία λιτότητας εισέρχεται η Ελλάδα από αύριο με το πανηγυρικό (για την κυβέρνηση) ορόσημο της μετάβασης από το Τρίτο Μνημόνιο (2015-2018) στην Ενισχυμένη Επιτήρηση (2018-2022).

Ταυτοχρόνως, η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα στην ιστορία της ευρωζώνης που εξέρχεται από πρόγραμμα στήριξης χωρίς να επιστρέψει στις αγορές. Επίσης γίνεται η πρώτη χώρα που έχει μπροστά της ψηφισμένα, νέα μέτρα λιτότητας, που αποτελούν μέρος της συμφωνίας μετάβασης από το παλιό στο νέο καθεστώς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός προσανατολίζεται να κάνει αύριο Τρίτη διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό για την έξοδο από τα μνημόνια, ενώ προετοιμάζεται και για τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα.

Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, με την αδυναμία της χώρας να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις αγορές, η βασική διαφορά ανάμεσα στο μνημόνιο και στην Ενισχυμένη Επιτήρηση είναι η απουσία της φθηνής χρηματοδότησης, καθώς ο δανεισμός με επιτόκιο 1% από τους Ευρωπαίους τελειώνει.

Κανονικά, η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι σε θέση να χρηματοδοτείται από τις αγορές, οι οποίες όμως δεν υποδέχονται την λεγόμενη "καθαρή έξοδο" με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Αυτό αντανακλάται στην απόδοση του δεκαετούς ομόλογου που ξεπέρασε μέσα στην εβδομάδα το 4,3%. Οι αγορές είναι αυτή τη στιγμή κλειστές και το μόνο αποκούμπι είναι το δημοσιονομικό μαξιλάρι από την τελευταία δόση του τρίτου μνημονίου και τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης.

Πέρα από τις δανειακές δόσεις (που αντικαθίστανται από δόσεις 600 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο από τη συμφωνία για το χρέος), το πέρασμα από την Δευτέρα -που λήγει το τρίτο μνημόνιο- στην Τρίτη που αρχίζει η Ενισχυμένη Επιτήρηση δεν επηρεάζει τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που γνωρίζουμε από τα μνημόνια: υπάρχουν και πάλι γραπτές δεσμεύσεις, λιτότητα με πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022, τρόικα με ΔΝΤ που θα εγκρίνει ή θα κόβει δόσεις μετά από αξιολογήσεις, γνωστά νέα μέτρα (συντάξεις - αφορολόγητο) και άγνωστα που θα μπορεί να τα ζητάει η τρόικα (νυν Θεσμοί) από το Eurogroup.

Αχρείαστο μνημόνιο, κόστισε από 86 ως 200 δισ.

Οι Ευρωπαίοι παράγοντες που συγχαίρουν την κυβέρνηση για την ολοκλήρωση του μνημονίου υπενθυμίζουν ότι το τέλος της μνημονιακής εποχής θα είχε έρθει από το 2015 καθώς το τρίτο μνημόνιο δεν αποτελεί συνέχεια των προηγούμενων.

Με άρθρο του στην "Καθημερινή" της Κυριακής ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ τονίζει ότι οι χειρισμοί της το πρώτο εξάμηνο του 2015 κόστισαν από 86 έως 200 δισ. ευρώ. "Η Ελλάδα όχι μόνο διέκοψε αλλά και αντέστρεψε τις μεταρρυθμίσεις κατά το πρώτο μισό του 2015. Το κόστος γι’ αυτό το επεισόδιο του 2015 τιμολογείται από 86 δισ. έως 200 δισ. ευρώ" αναφέρει.

Είχε προηγηθεί (3 Αυγούστου) άρθρο του Επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί στη γερμανική εφημερίδα Die Welt στο οποίο ανέφερε ότι το Τρίτο Μνημόνιο δεν θα ήταν απαραίτητο αν η Ελλάδα δεν είχε πάει σε εκλογές το 2015.

«Το δεύτερο πρόγραμμα βοήθειας μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς το Δεκέμβριο του 2014 εάν η συγκυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δρομολογούσε τη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό και την αύξηση του ΦΠΑ στα ελληνικά νησιά. Αντ΄ αυτού προκηρύχθηκαν εκλογές» ανέφερε ο Επίτροπος για να εξηγήσει: «Οι Έλληνες εξέλεξαν ως κυβέρνηση τον Συνασπισμό της Ριζοσπατικής Αριστεράς στη βάση ενός εκ διαμέτρου αντίθετου εκλογικού προγράμματος, πράγμα που οδήγησε σε εντάσεις επί έξι μήνες με την ΕΕ και τις αγορές».

Πώς μας «έδεσε» για δεκαετίες το μνημόνιο Τσίπρα

Με βάση το μνημόνιο που συμφωνήθηκε τον Αύγουστο του 2015 και ολοκληρώνεται σήμερα, 20 Αυγούστου του 2018, δεν υλοποιήθηκαν μόνο τα μέτρα της «πρότασης Γιούνκερ» που καταψηφίστηκαν με 62% στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015 αλλά και μια σειρά πρόσθετων διαρθρωτικών παρεμβάσεων και μέτρων λιτότητας συνολικού ύψους πάνω από 15 δισ. ευρώ.

Στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος ψηφίστηκαν επίσης νέα μέτρα για τη διετία 2019-2020 και εγκρίθηκαν δεσμεύσεις που εκτείνονται σε βάθος χρόνου, ως το 2060 αλλά και στον επόμενο αιώνα, το έτος 2115.

Τα πιο αξιοσημείωτα μέτρα και οι δεσμεύσεις που ψήφισε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τα τρία τελευταία χρόνια έχουν ως εξής:

-Αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και μείωση συντάξεων, ακόμη και πάνω από 400 ευρώ, για τους νέους συνταξιούχους σε σύγκριση με αυτές που θα έπαιρναν οι ίδιοι με τις παλιές διατάξεις 

-Κατάργηση του ΕΚΑΣ για όλους τους συνταξιούχους -θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2019

-Σταδιακή κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων

-Πλειστηριασμοί ακινήτων (και της α’ κατοικίας) για χρέη από 500 ευρώ στο Δημόσιο

-Αύξηση του ανώτατου συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%

-Αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 26% στο 29%

-Κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά (από 1.1.2020 και σε Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και Λέρο)

-Αύξηση των φόρων (μεταξύ άλλων) στα αυτοκίνητα, στα έσοδα από ενοίκια, στο πετρέλαιο θέρμανσης, το ντίζελ και τη βενζίνη, στα τσιγάρα και τον καφέ, στη σταθερή τηλεφωνία και στα μακαρόνια

-Αύξηση του εισιτηρίου από το 1,20 στο 1,40 ευρώ για όλα τα μέσα μαζικης μεταφοράς

-Αύξηση φόρου από 6,5% στο 13% για ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και κάμπινγκ

-Πρώτη φάση μείωσης του αφορολόγητου και αύξηση φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα 

Οι πολυετείς δεσμεύσεις περιλαμβάνουν:

-Δέσμευση για την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και 2,2% ως το 2060

-Ιδρυση του Υπερταμείου ιδιωτικοποιήσεων με διάρκεια ζωής 99 έτη, από το 2016 ως το 2115

Ψηφισμένα μέτρα που δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη:

-Μείωση συντάξεων ως 18% για τους υφιστάμενους συνταξιούχους (2019)

-Μείωση του αφορολόγητου ορίου από τα 8.700 στα 5.700 ευρώ για τον άγαμο (2020)