«Κόλαφος» ο διεθνής Τύπος για την «καθαρή» έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια

«Πρόκειται για ένα καλοδεχούμενο Grexit», αναφέρει το πρακτορείο Reuters, προσθέτοντας πως «η Ελλάδα παραμένει δέσμια των πιστωτών της». Είναι οι δύο όψεις ενός νομίσματος που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την Ελλάδα, από μία Ευρωπαϊκή Ένωση που πειραματίστηκε στις πλάτες εκατομμυρίων ανθρώπων. Το αφήγημα της «καθαρής εξόδου» από τα μνημόνια, το οποίο θέλει να παρουσιάσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, καταρρίπτεται από την ίδια την πραγματικότητα. Το success story του Αλέξη Τσίπρα και του Ευκλείδη Τσακαλώτου απευθύνεται μόνο στα... χαρτιά, διότι στην πραγματική οικονομία, στην καθημερινότητα του Έλληνα, τα πράγματα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα, όπως επισημαίνεται με τον πλέον σαφή τρόπο στα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου.

Η έξοδος από τα μνημόνια είναι μία σημαντική εξέλιξη. Κυρίως σε επίπεδο συμβολισμού. Επί της ουσίας, όμως, η Ελλάδα εξέρχεται από έναν οικονομικό πόλεμο, που διήρκεσε μία ολόκληρη 8ετία. Όπως επισημαίνει το Politico, η χώρα μας βγαίνει κατά πολύ φτωχότερη απ' ότι ήταν όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε να τη... σώσει. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 25%, το εξωτερικό χρέος αυξήθηκε και το σημαντικότερο είναι ότι η «καθαρή» έξοδος, «λερώθηκε» από τα δυσβάσταχτα μέτρα που συμφώνησε και αποδέχθηκε η κυβέρνηση Τσίπρα για τα επόμενα χρόνια και σε βάθος πολλών δεκαετιών.

Politico: Η Ελλάδα βγαίνει πολύ φτωχότερη από το πρόγραμμα διάσωσης

«Η Ελλάδα έχει γίνει κάτι σαν τεστ Rorschach για το πώς μπορεί να κυβερνηθεί η ευρωζώνη -με σημαντικές επιπτώσεις σε μια περίοδο που οι ηγέτες της Ευρώπης συζητούν πώς να βελτιώσουν την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης», γράφει η ιστοσελίδα Politico.

«Το τέλος του προγράμματος διάσωσης προσφέρει κρίσιμα διδάγματα για το μέλλον της ευρωζώνης. Δεν θα υπάρξουν παράτες, ούτε δακρύβρεχτοι αποχωρισμοί, ούτε καν ένα φιλί από τον Ζαν Κλόντ Γιούνκερ. Αντίθετα, ο χρόνος της Ελλάδας ως de facto αποικία της ΕΕ θα λήξει τη Δευτέρα, όπως ξεκίνησε το 2010, με τη γραφίδα ενός ανώνυμου γραφειοκράτη της Ένωσης. Η Ελλάδα εξέρχεται από το καθεστώς οκταετούς διάσωσης, ύψους 300 δισ. ευρώ, με επιβάρυνση χρέους που πολλοί οικονομολόγοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του ΔΝΤ, θεωρούν μη βιώσιμη. Είναι επίσης μια χώρα πολύ φτωχότερη από ό,τι όταν παρενέβη η ΕΕ, με την οικονομία της να υποχωρεί σχεδόν κατά 25% κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων διάσωσης.

Παρά τις συνεχιζόμενες δυσκολίες της Ελλάδας, πολλοί από τους ισχυρούς της Ευρώπης βλέπουν την προσπάθεια διάσωσης όχι μόνο ως επιτυχία, αλλά ως μοντέλο. Η Ελλάδα έχει γίνει κάτι σαν τεστ Rorschach για το πώς μπορεί να κυβερνηθεί η ευρωζώνη -με σημαντικές επιπτώσεις σε μια περίοδο που οι ηγέτες της Ευρώπης συζητούν πώς να βελτιώσουν την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης. Για όσους βλέπουν την Ελλάδα μέσα από το γερμανικό πρίσμα, η σκληρή λιτότητα στην οποία υποχρεώθηκε η Αθήνα, σε συνδυασμό με την άρνηση χορήγησης μιας ουσιαστικής ελάφρυνσης χρέους, αποτελεί τη σωστή συνταγή. Με άλλα λόγια, αν και η Ελλάδα ‘μειώθηκε’, η καταστροφή της προσέφερε στη νομισματική Ένωση ένα τρομακτικό παράδειγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν οι κυβερνήσεις παρακάμπτουν τους κανόνες. Εάν η θυσία της Ελλάδας είναι η τιμή για τη διατήρηση του ευρώ, ας είναι.

Reuters: Η Ελλάδα παραμένει δέσμια των πιστωτών της

«Η Ευρώπη έχει επιτέλους στα χέρια της μια έξοδο που της επιτρέπει να πανηγυρίζει αντί να φοβάται. Μετά από οκτώ χρόνια η Ελλάδα αφήνει σήμερα πίσω της το τρίτο πρόγραμμα στήριξης», μεταδίδει το πρακτορείο Reuters και προσθέτει:

«Πρόκειται για ένα καλοδεχούμενο Grexit, όμως πριν ανοίξουν οι σαμπάνιες είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Αθήνα παραμένει δέσμια των πιστωτών, που απέτυχαν να θέσουν την ελληνική οικονομία σε βιώσιμη τροχιά. Μόλις τρία χρόνια πριν, μια φιλική αποχώρηση της Ελλάδας από οποιοδήποτε πρόγραμμα φαινόταν αδιανόητη. Το πρώτο εξάμηνο του 2015, η ριψοκίνδυνη πολιτική του νεοεκλεγμένου ριζοσπάστη της Αριστεράς Αλέξη Τσίπρα παραλίγο να προκαλέσει ένα καταστροφικό Grexit. Μετά από το βιαστικά διοργανωμένο δημοψήφισμα, αποτέλεσμα του οποίου ήταν ένα ηχηρό «Όχι» στους όρους των δανειστών, η Γερμανία πίεσε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Με τις ελληνικές τράπεζες ήδη κλειστές, ο Τσίπρας τελικά υποχώρησε, συμφωνώντας να υλοποιήσει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ακόμα και τότε όμως το μέλλον της νέας συμφωνίας έμοιαζε αβέβαιο. Η Ελλάδα και η ευρωζώνη απέφυγαν το χείριστο από τα πιθανά ενδεχόμενα που φαινόταν επικείμενο κατά την διάρκεια της αναμέτρησης του 2015.

Ωστόσο -συνεχίζει το συγκεκριμένο δημοσίευμα- οι διαχωριστικές γραμμές παραμένουν. Η ευρωζώνη ήθελε απελπισμένα να αποφύγει την διάσπασή της. Μια έξοδος θα έθετε εν αμφιβόλω τη μη αναστρέψιμη πορεία του κοινού νομίσματος, ωθώντας τις χρηματαγορές να ποντάρουν εναντίον των προβληματικών οικονομιών. Επίσης, έπρεπε να βρεθεί τρόπος για να πειθαρχήσει μια χώρα που επεδίωξε να εκμεταλλευτεί τις ατέλειες του κοινού νομίσματος. Αυτές οι ατέλειες αναδείχθηκαν επειδή η ευρωζώνη υποτίθεται πως ήταν μια νομισματική ένωση και μόνον, χωρίς δημοσιονομικές σχέσεις ή άλλη υποστήριξη. Οι ευσεβείς αυτοί πόθοι δεν άντεξαν στην πρώτη δοκιμασία της πραγματικότητας όταν η Ελλάδα έχασε την πρόσβαση στις αγορές. Οι χώρες της ευρωζώνης ξεφορτώθηκαν όπως-όπως την ρήτρα «μη διάσωσης». Επανερμηνεύοντας βολικά την Συνθήκη του Μάαστριχτ, τα προγράμματα διάσωσης έγιναν τελικά εφικτά, αρκεί να είχαν τη μορφή δανείων αντί για μείωση της ονομαστικής αξίας των χρεών.

Εκεί έγκειται η πηγή των βασάνων της Ελλάδας. Αν και η χώρα εξέρχεται του προγράμματος, παραμένει δέσμια των πιστωτών της ευρωζώνης και των δανείων που της χορηγήθηκαν. Τα δάνεια αυτά είναι η μερίδα του λέοντος του δημόσιου χρέους. Το υψηλό χρέος καθιστά τις χώρες ευάλωτες στις αναταράξεις των αγορών. Οφείλουν να συμπεριφέρονται άψογα για να διασφαλίζουν την πρόσβασή τους στην ιδιωτική χρηματοδότηση, αλλά ακόμη και έτσι μπορεί να πέσουν θύματα της αστάθειας όταν οι επενδυτές χάσουν το ενδιαφέρον τους για επισφαλείς επενδύσεις. Χωρίς τη θωράκιση του προγράμματος, η Ελλάδα θα πρέπει να αντλεί κεφάλαια από τις αγορές για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Αυτός είναι ο λόγος που σε έναν ιδανικό κόσμο η Ελλάδα θα έπρεπε να εξέλθει του προγράμματος με πολύ μικρότερο χρέος, μέσω απομείωσης της ονομαστικής αξίας των δανείων της ευρωζώνης.

Όμως, «κουρέματα» αυτού του είδους αποτελούν ανάθεμα για τους ευρωπαίους πιστωτές που έχουν ένοχες συνειδήσεις και οι οποίοι φοβούνται τις αντιδράσεις των φορολογουμένων τους για τις απώλειες από τα δάνεια προς την Ελλάδα. Αντίθετα, η ευρωζώνη εφαρμόζει προ πολλού την λαθραία πολιτική της ελάφρυνσης του χρέους με άλλα μέσα. Επιτόκια που στην αρχή ήταν τιμωρητικά, είναι πλέον τόσο χαμηλά όσο γίνεται και η αποπληρωμή των τόκων σημαντικού μέρους των δανείων έχει μετατεθεί. Οι ωριμάνσεις των δανείων έχουν επιμηκυνθεί κατά δεκαετίες. Αυτή η “extend and pretend” προσέγγιση θα εξασφαλίσει για μια δεκαετία περίπου και ως ένα βαθμό την Ελλάδα από τις διαθέσεις των αγορών, αλλά κρατά τη χώρα δεσμευμένη για πολύ περισσότερο. Για τους πιστωτές της ευρωζώνης που φοβούνται πως η Ελλάδα θα επιστρέψει στις κακές δημοσιονομικές της συνήθειες, λύση αυτή έχει πλεονεκτήματα, επειδή τους επιτρέπει να ασκούν επιρροή ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος.

Είναι όμως συνταγή», προστίθεται στην ίδια ανάλυση, «που θα προκαλέσει υποβόσκουσα δυσαρέσκεια, καθώς η Ελλάδα πρέπει να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2060. Αυτό το πρωτοφανές εγχείρημα θα ήταν εφικτό σε αίσιους καιρούς, αλλά πρέπει να γίνει μετά από δύσκολους καιρούς. Εκτός από το βάρος του χρέους, υπάρχει μια κληρονομιά πικρίας και στις δύο πλευρές. Οι βόρειοι πιστωτές αποδίδουν τα βάσανα της χώρας στην δημοσιονομική ασωτία των Ελλήνων. Οι Έλληνες κατηγορούν τους σωτήρες τους για την λιτότητα και τις δυσάρεστες μεταρρυθμίσεις που αναγκάστηκαν να υποστούν. Όπως έχουν τα πράγματα, χρειάζεται ένα οικονομικό θαύμα - όπως μια διαρκής περίοδος ισχυρής ανάπτυξης – για να δραπετεύσει η Ελλάδα από τα δεσμά του χρέους. Μετά τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ, η ανάκαμψη φαίνεται πιθανή, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Όμως οι προβλέψεις για το μέλλον είναι απογοητευτικά χαμηλές και δείχνουν πως η χώρα δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει τα προβλήματά της. Το ΔΝΤ προβλέπει μακροπρόθεσμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στο 1% ετησίως. Ακόμη και αυτή η μέτρια εκτίμηση ίσως αποδειχθεί αισιόδοξη. Τα δημογραφικά στοιχεία της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα αρνητικά. Η απροθυμία της ευρωζώνης να αντιμετωπίσει την αλήθεια και να διαγράψει ορισμένα από τα δάνειά της αποτελεί σφάλμα κατανόησης. Οι πολιτικές της θα κλείσουν την Ελλάδα σε μια φυλακή χρέους επί δεκαετίες, με δεσμοφύλακες του πιστωτές. Δεν είναι τρόπος αυτός να οικοδομηθεί μια νέα σχέση μεταξύ της ευρωζώνης και του άσωτου παιδιού της», καταλήγει το Reuters.

Handelsblatt: Πέντε μύθοι και πέντε λάθη στη διάσωση της Ελλάδας

Στους πέντε μύθους και στα πέντε λάθη που αφορούν και που έγιναν στην περίπτωση της Ελλάδας, αναφέρεται η γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt», με αφορμή την 20/8.

Κατ' αρχάς η εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Όλαφ Σολτς ο οποίος τονίζει:

«Η ολοκλήρωση του προγράμματος της Ελλάδας είναι μια επιτυχία. Οι ζοφερές προγνώσεις των προφητών της καταστροφής δεν επαληθεύτηκαν. Αυτό είναι καλό. Οι πολίτες της Ελλάδας κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, για τις οποίες αξίζουν σεβασμό».

«Η διάσωση της Ελλάδας αποτελεί επίσης ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, διότι απέδειξε στις χώρες -μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι από κοινού είμαστε ισχυρότεροι από ό,τι μόνοι μας. Θεωρώ όμως ότι η διάσωση της Ελλάδας θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», τόνισε ο κ. Σολτς στην «Handelsblatt».

Στη συνέχεια η γερμανική εφημερίδα αναφέρεται στους 5 μύθους και τα 5 λάθη όσον αφορά τη διάσωση της Ελλάδας :

Oι πέντε μύθοι:

1. Τα κονδύλια της βοήθειας εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο (ελληνικό) κράτος

«Είναι μύθος ότι όλα τα κονδύλια για την Ελλάδα εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο ελληνικό κράτος», λέει ο Γιοργκ Ρόχολ, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών του Βερολίνου ESMT. «Αντίθετα, η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα κεφάλαια διατέθηκαν σε τράπεζες και επενδυτές, ιδίως για την αποπληρωμή χρεών, την εξυπηρέτηση τόκων ή ως κεφαλαιουχική ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών. Από τα περίπου 290 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία εκταμιεύτηκαν από τον Μάιο του 2010, πάνω από το 80% χρησιμοποιήθηκαν για την αναχρηματοδότηση ληξιπρόθεσμων χρεών».

2. Το ΔΝΤ ήταν ο σκληρός σκύλος

Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή του προγράμματος, το ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα αυστηρό στις δημοσιονομικές απαιτήσεις και τελικά πιο απαισιόδοξο από τους Ευρωπαίους για την εξέλιξη της οικονομίας και του χρέους της Ελλάδας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το ΔΝΤ έγινε σαφώς πιο ρεαλιστικό, όταν συνειδητοποίησε ότι το πρόγραμμα λιτότητας για την Αθήνα ήταν πολύ σκληρό.

3. Οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και δεν έκαναν ποτέ οικονομίες

Το στερεότυπο των «τεμπέληδων Ελλήνων» δεν ίσχυσε ποτέ. Το 2014, εν μέσω κρίσης, σύμφωνα με μια στατιστική του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι Έλληνες εργάζονταν κατά μέσο όρο 2.035 ώρες το χρόνο, ενώ οι Γερμανοί μόνο 1.363 ώρες.

Μύθος είναι επίσης ότι το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ πιο «πολυτελές» από το γερμανικό: στην αρχή της κρίσης, το 2010, πριν δηλαδή από όλες τις μεταρρυθμίσεις για το συνταξιοδοτικό, οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και στη Γερμανία συνταξιοδοτούνταν σχεδόν στην ίδια ηλικία. Και, είτε πρόκειται για τις συντάξεις είτε για την υγεία, οι περικοπές τις οποίες έπρεπε να υπομείνουν οι Έλληνες κάνουν τις μεταρρυθμίσεις της ατζέντας Σρέντερ να μοιάζουν με δροσερό καλοκαιρινό αεράκι.

4. Η Γερμανία κερδίζει χρήματα από τη διάσωση

Το σωστό είναι ότι από το 2010 η Γερμανία κέρδισε περίπου 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τους τόκους των δανείων προς της Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά, η Γερμανία δεν επωφελήθηκε από την κρίση. Για παράδειγμα, οι διεθνείς πιστωτές, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα ελάφρυνση του χρέους, η οποία πρόσφατα ανήλθε σε περίπου 34 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η Γερμανία έχει δανείσει χρήματα στην Ελλάδα με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από ό,τι συνήθως και θα της επιστραφούν μετά από πολλά χρόνια. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν εν τω μεταξύ να τα χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς. Η Γερμανία χορήγησε επίσης δισεκατομμύρια στο Ευρωπαϊκό Ταμείο διάσωσης ESM, το οποίο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης.

5. Η κρίση χρέους της Ελλάδας τελείωσε πλέον

Για κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει λόγος. Αν δει κανείς τους απόλυτους αριθμούς, η χώρα βρίσκεται πιο βαθιά χρεωμένη από ό,τι στην αρχή της κρίσης.

Παρόλα αυτά, η Αθήνα δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει κάποια επείγουσα χρηματοδοτική ανάγκη: με ένα αποθεματικό ύψους 24 δισεκατομμυρίων ευρώ το οποίο έχει δημιουργηθεί από δάνεια και ίδιους πόρους, η χώρα θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τα επόμενα δύο χρόνια. Μετά η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει δύσκολη. Έτσι, το ΔΝΤ πιστεύει ότι από το 2027 το χρέος θα αυξηθεί ξανά.


Τα πέντε μεγαλύτερα λάθη:

1. Η πολιτική υποτίμησε την έκταση της κρίσης

Σχεδόν όλοι οι πολιτικοί παραδέχονται σήμερα ότι την άνοιξη του 2010 υποτίμησαν την έκταση της ελληνικής κρίσης. Δεν μπορούσαν να φανταστούν -και μάλλον δεν ήθελαν να παραδεχτούν- ότι μια χώρα του ευρώ είχε παραποιήσει τόσο τα στοιχεία του προϋπολογισμού της ώστε θα μπορούσε να περιπέσει σε μια τόσο βαθιά κρίση.

Στη Γερμανία, θεώρησαν μάλιστα ότι θα μπορούσαν να αναμείνουν τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία το 2010, προτού ασχοληθούν με την Ελλάδα. Αυτή η αβεβαιότητα «ήταν δηλητήριο για την εμπιστοσύνη των αγορών ως προς στην πολιτική συνοχή της ευρωζώνης. Συντέλεσε στο να μετατραπεί η ελληνική κρίση σε κρίση του ευρώ», λέει ο οικονομολόγος Λούκας Γκούτενμπεργκ. Ωστόσο, η νομισματική ένωση δεν είχε το 2010 ούτε την εμπειρία να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση, ούτε διέθετε μια αρχιτεκτονική αντιμετώπισης κρίσεων.

2. Έγιναν πολλές περικοπές και λίγες μεταρρυθμίσεις

Αρχικά, οι πιστωτές της Ελλάδας γνώριζαν κυρίως ένα μέσο για να αναστρέψουν την πορεία της χώρας: τις περικοπές.

Αλλά οι αυστηροί δημοσιονομικοί περιορισμοί ώθησαν την Αθήνα όλο και πιο βαθιά στην ύφεση. Ότι θα ήταν καλύτερο να επικεντρωθεί κανείς στις μεταρρυθμίσεις και κάπως λιγότερο στην αποταμίευση το αναγνώρισε νωρίς το ΔΝΤ. Σε μια έκθεση του 2013, αναφέρονταν «σημαντικές αποτυχίες» στο θέμα της διάσωσης της Ελλάδας.

Προφανώς υπήρξε υπερβολική αισιοδοξία στις οικονομικές προβλέψεις. Μαζί με την Αργεντινή, η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στις οποίες η κανονική προσέγγιση του ΔΝΤ δεν λειτούργησε. Σε αντίθεση με άλλα προγράμματα, η οικονομία δεν ανέκαμψε μέσω της αύξησης των εξαγωγών μετά την αρχική ύφεση.

3. Το κούρεμα ήρθε πολύ αργά

Πολλοί ειδικοί παραδέχονται εκ των υστέρων, ότι το κούρεμα του χρέους τον Φεβρουαρίου του 2012, θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα και μάλιστα στην αρχή του προγράμματος βοήθειας την άνοιξη του 2010.

«Έτσι θα είχε σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας νωρίτερα», πιστεύει ο οικονομολόγος κ. Γκούτενμπεργκ.

4. Ψευδείς υποσχέσεις

Ξανά και ξανά, οι ψευδείς υποσχέσεις τράβηξαν σε μάκρος τη διάσωση της Ελλάδας. Οι πιστωτές της συντηρητικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά τού υποσχέθηκαν ελάφρυνση του χρέους εάν εφαρμόζονταν οι μεταρρυθμίσεις του δεύτερου πακέτου διάσωσης. Ο Σαμαράς ήταν επίσης στο σωστό δρόμο, αλλά ελάφρυνση του χρέους δεν έγινε τελικά το 2014.

Αλλά ψευδείς υποσχέσεις δεν δόθηκαν μόνο στην Ελλάδα. Το 2015, ο τότε υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε έπεισε την απρόθυμη κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών να εγκρίνει το τρίτο πακέτο διάσωσης με τη δέσμευση της συμμετοχής του ΔΝΤ και της εκ μέρους του πίεσης για σκληρές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα.

Αλλά ακόμα και τότε ήταν σαφές ότι το Ταμείο δεν θα συνεισέφερε χρήματα, εφ' όσον δεν υπάρξει κούρεμα του χρέους κατά του οποίου αντιτασσόταν με τη σειρά της η Γερμανία. Για τρία χρόνια, Ευρωπαίοι και ΔΝΤ τσακώνονταν και στο τέλος το Ταμείο αποχώρησε…

«Η ενασχόληση με την Ελλάδα πολύ πέραν της έκτασης της πραγματικής κρίσης του ευρώ κατανάλωσε μεγάλη προσοχή και πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί καλύτερα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωζώνης», κατά τον κ. Γκούτενμπεργκ.

5. Η επικοινωνία ήταν κακή

«Το μεγαλύτερο λάθος συνέβη στην αρχή: δεν θα έπρεπε ποτέ να επιτραπεί να δοθεί η εντύπωση στις αγορές ότι υπάρχει η σκέψη να εγκαταλειφθεί εν ανάγκη ένα μέλος της Ευρωζώνης», λέει ο κ. Γκούτενμπεργκ.

«Ήδη τότε θα έπρεπε να έχει ειπωθεί καθαρά: Θα πρέπει να υπάρξουν οδυνηρές περικοπές, αλλά μια νομισματική ένωση είναι μη αναστρέψιμη και θα φροντίσουμε να παραμείνει έτσι. Και αυτό θα κοστίσει χρήματα».

Αυτό ακριβώς όμως δεν συνέβη. Ιδίως Γερμανοί πολιτικοί, αρνήθηκαν να παραδεχτούν ότι δεν θα αποφευχθεί η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Ούτε η πολιτική εξήγησε επαρκώς στους Έλληνες τις δυνατότητες των προγραμμάτων διάσωσης - δηλαδή τον εκσυγχρονισμό της υπερβολικά ρυθμισμένης οικονομίας τους.

Ρωσικά Μέσα: Ούτε σε 10 χρόνια δεν θα επιστρέψει η Ελλάδα σε κανονικούς ρυθμούς

Τα περισσότερα ρωσικά μέσα ενημέρωσης αναφέρονται ειδησεογραφικά στην έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, επικαλούμενα την σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS στο τηλεγράφημά του με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε από το πρόγραμμα διεθνούς οικονομικής βοήθειας», αναφερόμενο στην ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας γράφει ότι ο ESM υπογραμμίζει ότι η έξοδος έγινε δυνατή χάρη στις υπέρμετρες προσπάθειες του ελληνικού λαού και στην υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων .

Το πρακτορείο Ria Novosti φιλοξενεί δηλώσεις του διευθυντή του τμήματος αναλύσεων της επενδυτικής εταιρείας REGION Βαλέρι Βάισμπεργκ, στο ραδιόφωνο Sputnik ο οποίος εκτιμά ότι «το να αναμένει κανείς ότι στα προσεχή δέκα χρόνια η Ελλάδα θα επιστρέψει σε κανονικούς σταθερούς μακροοικονομικούς δείκτες είναι κάτι εξαιρετικά προβληματικό». Ο Βαλέρι Βάισμπεργκ, θεωρεί ότι τώρα η προσοχή «θα εστιασθεί στην μεταρρύθμιση της οικονομίας και πιο ενεργά στις ιδιωτικοποιήσεις» και πως «αν σε μερικά χρόνια αυτές αποδώσουν καρπούς, τότε ασφαλώς θα μπορεί να αναμένεται επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και επιτυχής ολοκλήρωση αυτής της δύσκολης περιόδου».

Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Rossiskaya Gazeta σε άρθρο της καθαρά ειδησεογραφικού περιεχομένου με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε επιτυχώς από την εποπτεία των ξένων δανειστών», αναφέρεται στο τηλεγράφημα του πρακτορείου TASS.

Η οικονομική εφημερίδα Vedomosti, σε ειδησεογραφική της αναφορά με τίτλο « Η Ελλάδα βγήκε από την εποπτεία των ξένων δανειστών» , επικαλείται την ανακοίνωση του ESM και καταλήγει γράφοντας ότι «Η Ελλάδα ζούσε με τα χρήματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2010» και πως «συνολικά μέσα σε οκτώ χρόνια η Ελλάδα πήρε 273,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 241,6 τα διέθεσαν οι χώρες της ευρωζώνης. Πανομοιότυπος είναι και ο τίτλος της εφημερίδας RBK.

Αυστριακό πρακτορείο: Η υπερχρεωμένη Ελλάδα θα πρέπει να ζήσει χωρίς βοήθεια

«Η υπερχρεωμένη Ελλάδα θα πρέπει για πρώτη φορά, εδώ και πάνω από οκτώ χρόνια, να αντεπεξέλθει χωρίς διεθνή οικονομική βοήθεια (καθώς) το πρόγραμμα δανεισμού του ESM -το τρίτο πακέτο βοήθειας για την Αθήνα από το 2010- τελειώνει τη Δευτέρα. Στην Αθήνα δεν προγραμματίζονται μεγαλύτεροι εορτασμοί, ωστόσο με αγωνία αναμένεται μία ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα», αναφέρει το Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΡΑ) σε σημερινό τηλεγράφημά του, με τίτλο: «Η Ελλάδα εγκαταλείπει έπειτα από οκτώ χρόνια το πρόγραμμα διάσωσης», το οποίο αναμεταδίδεται από μία σειρά αυστριακών ΜΜΕ.

Στο τηλεγράφημα, το οποίο αναφέρεται στο ιστορικό της κρίσης από το 2010 έως σήμερα, παρατίθενται, μεταξύ άλλων, δηλώσεις του επικεφαλής της Ευρωζώνης Μάριο Σεντένο, στις οποίες εκφράζει την αισιοδοξία του ότι η Ελλάδα μπορεί να σταθεί στα πόδια της χωρίς περαιτέρω προγράμματα βοήθειας και πως στόχος των μέτρων διάσωσης και μεταρρυθμίσεων των προηγούμενων οκτώ χρόνων ήταν μία νέα βάση για υγιή ανάπτυξη της οικονομίας.

«Διήρκησε περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, αλλά πιστεύω ότι το κατορθώσαμε», δηλώνει ο Σεντένο, επισημαίνοντας πως «η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται, υπάρχουν πλεονάσματα στον προϋπολογισμό και στο εμπόριο, ενώ μειώνεται συνεχώς η ανεργία».

Ιταλικός Τύπος: Η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει και πάλι κανονική χώρα

Ο ιταλικός Τύπος αναφέρεται αναλυτικά στην έξοδο της χώρας μας από μνημόνια, με σειρά άρθρων και αναλύσεων. Η εφημερίδα La Stampa γράφει ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, «η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει και πάλι μια κανονική χώρα». Η εφημερίδα αναφέρεται στην μεγάλη αύξηση των εξαγωγών, στις προβλέψεις για αύξηση, επίσης, της εσωτερικής ζήτησης, και των δημοσίων δαπανών, αλλά και στον τουρισμό, ο οποίος, «φέτος, αναμένεται να καταρρίψει κάθε ρεκόρ, με πάνω από 30 εκατομμύρια επισκέπτες». Η La Stampa, παράλληλα, παραθέτει και την άποψη του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, ότι «η οικονομική εξυγίανση απαιτεί να γίνει ακόμη πολύς δρόμος».

Η εφημερίδα της Ρώμης Il Messaggero υπογραμμίζει ότι μπορεί το δημόσιο χρέος να έχει αυξηθεί, αλλά η ανεργία έχει πέσει στο 19,5%, και το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 2%. Το άρθρο εστιάζεται και στις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης, η οποία αναμένεται να δώσει έμφαση σε φοροαπαλλαγές, στη στήριξη όσων επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, και στην προσπάθεια επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Η εφημερίδα της Ρώμης, παράλληλα, γράφει ότι η έξοδος αυτή από τα μνημόνια είναι σημαντική, διότι πολύς κόσμος, στην Ελλάδα, μετά από την υπαγωγή στον ξένο δανεισμό, είχε αρχίσει να πιστεύει ότι θα ήταν ένας δρόμος δίχως τέλος και επιστροφή.

«H Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα βοήθειας. Αντίο στην Τρόικα μετά από οκτώ χρόνια θυσιών», γράφει η εφημερίδα Il Giornale, του ομίλου Μπερλουσκόνι.

Η οικονομική εφημερίδα Ιl Sole 24 Ore υπενθυμίζει ότι η χώρα μας θα πρέπει να υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους και να διατηρήσει σαφώς υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Αλλά προσθέτει ότι «ο Αλέξης Τσίπρας υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση θα έχει οπωσδήποτε μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων», ενώ στο μεταξύ, «προβάλλοντας το ευρωπαϊκό προφίλ του, κατάφερε να υπογράψει τη συμφωνία με τα Σκόπια και εκείνη με την Γερμανία, για το μεταναστευτικό».

Independent: Οι δανειστές θα παρατηρούν στενά κάθε κουβέντα του Έλληνα υπ.Οικονομικών

«To τέλος της ελληνικής διάσωσης μάς θυμίζει τις τεράστιες δοκιμασίες που αντιμετωπίζει η Ε.Ε», γράφει η βρετανική εφημερίδα Independent στο κύριο άρθρο της και προσθέτει: «Με ή άνευ των Βρετανών διαμορφωτών πολιτικής, στις Βρυξέλλες είναι πεπεισμένοι ότι η ελληνική κρίση κατέδειξε την ανάγκη για μεγαλύτερη οικονομική εναρμόνιση, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που πλήττουν την ευρωζώνη και την Ε.Ε».

Η βρετανική εφημερίδα τονιζει ότι αν και οι διασώσεις βρίσκονται στο τέλος τους, το εναπομείναν χρέος της Ελλάδας είναι τεράστιο και θα χρειαστούν δεκαετίες για την αποπληρωμή του, ενώ οι δανειστές θα παρατηρούν στενά κάθε κουβέντα του Έλληνα υπ.Οικονομικών.

Για τη Βρετανία, φυσικά, η προσοχή είναι στραμμένη στο Brexit στις ενδεχόμενες επιπτώσεις και τις προκλήσεις. Ωστόσο, το τέλος της ελληνικής διάσωσης υπενθυμίζει ότι παραμένουν τεράστιες δοκιμασίες για την Ε.Ε. με ή χωρίς τη Βρετανία: τόσο ως συνέπεια των οικονομικών αβεβαιοτήτων που πλήττουν μεγάλο μέρος της Γηραιάς Ηπείρου, όσο και ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ανάγκης για καθορισμό του status της Ε.Ε. και της στοχοθεσίας της για την ευχαρίστηση των κρατών μελών της και των πληθυσμών τους.