Σοκ από τους μεταμνημονιακούς πλειστηριασμούς: Στο σφυρί και σπίτια κάτω των 100.000 ευρώ

Εκρηκτικό κλίμα διαμορφώνει το κύμα πλειστηριασμών και αναδιάρθρωσης εταιρικών δανείων που έρχεται τον Σεπτέμβριο. Από την Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου οι πλειστηριασμοί ξεκινούν και πάλι μετά τη διακοπή του Αυγούστου. Σύμφωνα με το πλάνο που έχουν συμφωνήσει κυβέρνηση, τράπεζες και δανειστές, στην πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών φορτώνονται συνεχώς νέες υποθέσεις και πλέον ο ρυθμός με τον οποίο θα πραγματοποιούνται υπερβαίνει τους 2.000 κάθε μήνα.

Η δυναμική επιστροφή στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς έχει ανησυχήσει την κυβέρνηση, καθώς όλα δείχνουν ότι διανύουμε προεκλογική περίοδο και η εντατικοποίησή τους την προβληματίζει ιδιαιτέρως. Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, οι τραπεζίτες έχουν γίνει αποδέκτες του κυβερνητικού προβληματισμού, κυρίως από την αντιπροεδρία που έχει την αρμοδιότητα των τραπεζών, αλλά τα όποια περιθώρια ευελιξίας που υπήρχαν έχουν εξαντληθεί.

Οι ελληνικές τράπεζες είναι ήδη με την πλάτη στον τοίχο από τον SSM, ο οποίος ζητά δραστική μείωση στα χαρτοφυλάκια των προβληματικών δανείων. Οι τραπεζίτες δε ετοιμάζονται ήδη για τα ανανεωμένα πλάνα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που θα υποβάλουν για έγκριση στο τέλος του Σεπτεμβρίου. Με τα νέα πλάνα θα αναθεωρηθούν οι στόχοι του 2019 και θα τεθούν για πρώτη φορά αυτοί για το 2020 και το 2021.

Η οδηγία που έχει φτάσει στις τράπεζες από τη Φρανκφούρτη εν όψει της σύνταξης των νέων πλάνων είναι ότι πρέπει η νέα στοχοθεσία να μεθοδευτεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε στο τέλος του 2021 τα προβληματικά δάνεια να έχουν υποχωρήσει «well below 20%», δηλαδή πολύ πιο κάτω από 20%. Στις τράπεζες ερμηνεύουν την οδηγία του SSM βάζοντας ως στόχο στο τέλος του 2021 τα προβληματικά δάνεια να περιοριστούν στην περιοχή μεταξύ του 15%-17%. Η πίεση προς τις τράπεζες αυξάνεται και από τους μετόχους καθώς τα ξένα funds δεν συγκινούνται με επιδόσεις που θα συντηρούσαν το απόθεμα των κόκκινων δανείων σε επίπεδα πάνω από το 20% των χαρτοφυλακίων.

Οι απαιτήσεις του SSM για σταθερή και δραστική μείωση των προβληματικών δανείων την επόμενη τριετία δημιουργεί ανησυχίες στις τράπεζες και τις υποχρεώνει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στις ενέργειές τους για το ενδεχόμενο να χρειαστούν νέες κεφαλαιακές στηρίξεις. Ταυτόχρονα, η απαίτηση του SSM προσδιορίζει και τα μέσα που πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι τράπεζες για να ανταποκριθούν - και είναι οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων και οι πλειστηριασμοί που είναι τα πλέον αποτελεσματικά.

Τα κόκκινα δάνεια

Από τον Σεπτέμβριο οι τράπεζες μπαίνουν στον σκληρό πυρήνα των κόκκινων δανείων. Οι αλλαγές που έγιναν με την τρίτη αξιολόγηση στο θεσμικό πλαίσιο (Νόμος Κατσέλη κ.λπ.) το έχουν καταστήσει λειτουργικό και πιο ευέλικτο, δίνοντας στις τράπεζες δυνατότητες να αξιοποιήσουν τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους. Ηδη η άτυπη συμφωνία που υπήρχε μεταξύ τραπεζών και κυβέρνησης ώστε οι πλειστηριασμοί να επικεντρωθούν σε μεγάλες κατοικίες με ειδικά χαρακτηριστικά έχει ακυρωθεί στην πράξη. Το απόθεμα των συγκεκριμένων κατοικιών είναι πεπερασμένο, οι πλειστηριασμοί έχουν πάρει μαζικό χαρακτήρα και με την προοπτική ότι τους επόμενους μήνες θα γίνονται περισσότεροι από 2.000 πλειστηριασμοί κάθε μήνα οι οιωνοί δεν είναι καλοί.

Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες έχουν κατεβάσει το όριο της αντικειμενικής αξίας των κατοικιών που ανεβαίνουν στην πλατφόρμα προς πλειστηριασμό από τις 150.000 στις 100.000 ευρώ. Είναι ζήτημα χρόνου ο πήχης να υποχωρήσει και κάτω από τις 100.000 ευρώ, κάτι που αναμένεται να δούμε να συμβαίνει σε μεγάλη έκταση το 2019. Η κυβέρνηση δεν είναι καθόλου ευτυχής με τη συγκεκριμένη προοπτική, αλλά τα περιθώρια για πιέσεις στις τράπεζες δεν είναι πολλά.

Αν οι πλειστηριασμοί και οι πωλήσεις δανείων δεν συνεχιστούν με έντονους ρυθμούς, οι στόχοι μείωσης των κόκκινων δανείων δεν θα επιτευχθούν, δημιουργώντας έτσι νέες κεφαλαιακές ανάγκες. Αν κάποια τράπεζα βρεθεί σε τέτοια δύσκολη θέση, θα είναι ανοικτό και το ενδεχόμενο ενός bail in. Επιπλέον οι δανειστές και ο SSM παρακολουθούν στενά τις σχετικές διεργασίες και θα είναι ιδιαίτερα πιεστικοί προς την κυβέρνηση αν διαπιστώσουν πως γίνονται εκπτώσεις στη μάχη κατά των κόκκινων δανείων λόγω πολιτικού κόστους. Η συγκυρία που έχει δημιουργηθεί οδηγεί σε ένα δύσκολο φθινόπωρο και ένα ακόμη δυσκολότερο 2019 για τους κόκκινους δανειολήπτες. Ολες οι τράπεζες προετοιμάζουν πωλήσεις πακέτων κόκκινων δανείων. Οι «ρεζέρβες ασφαλείας» των προβληματικών χαρτοφυλακίων, δηλαδή τα ανώδυνα καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, όπως και αυτά των μικρών επιχειρήσεων έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί. Ετσι, εκτός από τα επιχειρηματικά που ήδη διαχειρίζονται οι τράπεζες η σκυτάλη μοιραία θα περάσει και στα στεγαστικά.

Στα 5 δισ. το πρώτο πακέτο πώλησης

Τους επόμενους 4-5 μήνες οι τράπεζες προγραμματίζουν πωλήσεις κόκκινων δανείων ύψους 5 δισ. ευρώ. Αρχές Οκτωβρίου θα υποβληθούν δεσμευτικές προσφορές για το Jupiter, χαρτοφυλάκιο της Alpha Bank που περιλαμβάνει 500 μη εξυπηρετούμενα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων με εξασφαλίσεις σε 1.700 ακίνητα. Ταυτόχρονα η Alpha Bank ετοιμάζεται να βγάλει στην αγορά προς πώληση και δεύτερο χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς εξασφαλίσεις ύψους άνω του ενός δισ., συναλλαγή που θα ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους.

Ανάλογη κινητικότητα παρουσιάζουν και όλες οι άλλες τράπεζες που ετοιμάζουν πακέτα δανείων για πώληση. Η Eurobank αναμένεται να βγάλει προς πώληση χαρτοφυλάκιο με μη εξυπηρετούμενα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ενέχυρα σε ακίνητα, ενώ ήδη είναι σε προχωρημένο στάδιο οι διαδικασίες για την πώληση πακέτου περίπου 600 ακινήτων σε όλη τη χώρα που απέκτησε η τράπεζα μέσω των πλειστηριασμών. Πακέτο δανείων με εξασφαλίσεις ετοιμάζει προς πώληση και η Εθνική Τράπεζα.

Επιχειρηματικά δάνεια

Την ίδια στιγμή δρομολογούνται μεγάλες αλλαγές στον χάρτη της ελληνικής επιχειρηματικότητας από τις αναδιαρθρώσεις δανείων στις οποίες προβαίνουν οι τράπεζες σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ηδη τα ιχθυοτροφεία Νηρέας και ΣΕΛΟΝΤΑ και η Καλογήρου άλλαξαν χέρια. Τα πολυκαταστήματα ΝΟΤΟS όπως και η φαρμακοβιομηχανία Famar πέρασαν στην πλατφόρμα της Pillarstone. Oι πιστώτριες τράπεζες έθεσαν σε ειδική διαχείριση την Alpha Grissin, ενώ η Πειραιώς αναμένει τον Σεπτέμβριο δικαστική απόφαση για να θέσει σε ειδική διαχείριση την ΑΧΟN Holdings.

Αlpha και Πειραιώς κατέσχεσαν το εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο όπως και άλλα ακίνητα της ALCO, ενώ οι τράπεζες πούλησαν και τα δάνεια της Εuromedica. Η Πειραιώς έχει καταγγείλει δάνειο 40 εκατ. της Καζίνο Λουτρακίου και είναι σε διαπραγματεύσεις με Βρετανό επενδυτή για να το αγοράσει, ενώ τρέχει και ο διαγωνισμός για την πώληση του νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν». Για ΑΛΟΥΜΥΛ και ΧΑΪΤΟΓΛΟΥ ξεκίνησε η διαδικασία αναδιάρθρωσης των δανείων τους, ενώ ολοκληρώθηκε αυτή για την Σφακιανάκης. Οι πιστώτριες τράπεζες τρέχουν διαγωνισμό για να πουληθούν τα παγωτά ΔΩΔΩΝΗ που φαίνεται ότι καταλήγουν στη ΓΙΩΤΗΣ και τον Βλάσση Γεωργάτο που έχει τη Μικρογεύματα Γρηγόρης. Επίσης, η ΜΙG για να μειώσει τον δανεισμό της πούλησε το ΥΓΕΙΑ, ενώ επίκειται η πώληση και του ακτοπλοϊκού ομίλου Αttica.

Ταυτόχρονα, περιουσιακά στοιχεία εταιρειών εκποιούνται μέσω πλειστηριασμών. Σημαντικά επιχειρηματικά σχήματα του παρελθόντος ή ιδιώτες με αποτύπωμα στην κοινωνία εξουθενωμένοι οικονομικά και ανήμποροι να υπερασπιστούν τις περιουσίες τους θα βρεθούν στη δίνη του κυκλώνα. Χαρακτηριστική η περίπτωση της Κούμπας Συμμετοχών της οποίας εκποιούνται ακίνητα- φιλέτα στην περιοχή του Ψυχικού. Εκτός αυτού, πλειστηριασμοί έχουν προγραμματιστεί και για άλλα γνωστά επιχειρηματικά σχήματα, όπως η ΑΤΤΙ-ΚΑΤ, η PLUTO Κτηματική, η Αιολική Vector Κατασκευαστική, η ISOBAU, η Καρούζος 4 Κάππα, η Ενωση Συνεταιρισμών Ηλείας - Ολυμπίας, η Περιοδικός Τύπος, εκδότες και επιχειρηματίες όπως ο Θοδωρής Σπίνουλας και ο Λάκης Γαβαλάς, η γνωστή ξυλουργική βορειοελλαδίτικη εταιρεία Αλ. Νόβα κ.ά.
Από τις περιπτώσεις που έχουν ειδικό ενδιαφέρον είναι αυτή των οφειλών του Ιδρύματος Στ. Δεκόζη-Βούρου στο Ιδρυμα του Μουσείου Πόλης των Αθηνών Βούρου - Ευταξία. Για μια σειρά οφειλών ύψους από 6.200 έως και 120.000 ευρώ το δεύτερο ίδρυμα προχωρά ως επισπεύδων στον πλειστηριασμό.

Τους πνίγει το κοινωνικό κόστος

Ομως στις λίστες των πλειστηριασμών δεν υπάρχουν μόνο οι επώνυμες περιπτώσεις. Χιλιάδες είναι οι κατοικίες (κυρίως μικρής αξίας όπως αποδεικνύεται και όχι πολυτελείς όπως η κυβέρνηση θέλει να επικοινωνεί) που θα αλλάξουν χέρια υπό το βάρος χρεών. Το ερώτημα είναι εάν το κοινωνικό κόστος που θα υπάρξει θα είναι μεγάλο, αν οι αντιδράσεις θα οδηγήσουν σε αμηχανία την κυβέρνηση και κατά πόσο θα επιδιωχθεί σε μια προεκλογική χρονιά να σηκωθούν οι τόνοι και να υπάρξουν οριζόντιες παρεμβάσεις. Κι αυτό διότι φαίνεται ότι δεν υπηρετείται το αφήγημα περί προσπάθειας της κυβέρνησης να χτυπήσει μονάχα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και τους έχοντες, καθώς θα υπάρξουν προβλήματα και για όσους έχουν μικρά χρέη και μένουν σε λαϊκές περιοχές. Εκεί λοιπόν βρίσκεται το στοίχημα της επόμενης ημέρας για την κυβέρνηση, εάν συνυπολογίσουμε ότι αναμένονται σφοδρές αντιδράσεις και από πλήθος παλιών συνοδοιπόρων της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.