Αφορολόγητα αναδρομικά πενταετίας σε υπαλλήλους των ΟΤΑ

Αναδρομικά σε χρήμα και χωρίς καμία κράτηση φόρου θα λάβουν χιλιάδες δημοτικοί υπάλληλοι, για τις παροχές σε είδος που στερήθηκαν από το 2010. Πρόκειται για εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά, όπως υπάλληλοι καθαριότητας, εργαζόμενοι στις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων κλπ, οι οποίοι θα λάβουν σε χρήμα τις παροχές για γάλα, στολές εργασίας και Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) τις οποίες πολλοί δήμοι διέκοψαν (ή δεν έχουν χορηγήσει ακόμα) λόγω οικονομικών δυσχερειών στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης.

Με εγκύκλιό της η ΑΑΔΕ (ΠΟΛ 1206/2-11-2018) κρίνει ότι σε περιπτώσεις όπου οι ΟΤΑ θα καταβάλουν σε χρήμα και αναδρομικά τις παροχές αυτές, δεν θα επιβληθεί φόρος γιατί δεν θεωρούνται εισόδημα που φορολογείται, με βάση τη νομοθεσία. Πρόκειται για παροχές που μετά την ψήφιση του ν. 4483/31-7-2017) άρχισαν να χορηγούνται ξανά, αν και πολλοί δήμοι αδυνατούν ακόμη να ανταποκριθούν. Ο ίδιος νόμος(άρθρο 97 παρ. 1) προέβλεπε όμως και ότι καταβολή των αναδρομικών μιας 5ετίας (για τα έτη 2012-2016), έστω και τμηματικά σε έως 36 μηνιαίες δόσεις.

Η παροχή αυτή αφορά είδη που έπρεπε να καλύπτει ο εργοδότης και χορηγείται μόνον στις ειδικότητες που ασφαλίζονται στα βαρέα (όχι εργαζόμενοι στα γραφεία). Για λόγους προστασίας της Υγείας τους, οι εργαζόμενοι αυτοί δικαιούντο και ελάμβαναν μέχρι το 2010 ένα λίτρο γάλα ημερησίως ή παροχή 1 ευρώ στη μισθοδοσία τους. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών και αντί για φρέσκο γάλα, από πέρυσι, άλλοι δήμοι δίνουν 14 κούτες με ζαχαρούχο γάλα εβαπορέ κάθε χρόνο, ενώ άλλοι δεν έχουν μπορέσει ακόμα να ανταποκριθούν στην υποχρέωσή τους αυτή.

Η πρόβλεψη όμως για την παροχή σε χρήμα των αναδρομικών για τα έτη 2012-2016, «μεταφράζεται» σε τουλάχιστον 25 ευρώ για 60 μήνες ή 300 ευρώ το χρόνο, μόνο για το γάλα που δεν δινόταν για λόγους υγείας στους εργαζόμενους με βαρέα και ανθυγιεινά στους ΟΤΑ. Δηλαδή προβλέπεται η καταβολή τουλάχιστον 1.500 ευρώ για το γάλα μιας 5ετίας, αλλά και έξτρα ποσά για προμήθειες Μέσων Ατομικής Προστασίας (ρούχα, παπούτσια, κράνη, φανέλες, ανακλαστικά γιλέκα κλπ) η χορήγηση των οποίων είχε διακοπεί. Τα αντίστοιχα ποσά εκτιμώντας σε περίπου 200-300 ευρώ επιπλέον για κάθε χρόνο (1.000-1.500 ευρώ) αλλά μόνον για τους δήμους όπου η παροχή είχε διακοπεί. Επιπλέον, σε κάποιους δήμους είχαν δοθεί κατά καιρούς ένα μέρος των οφειλόμενων ποσών (πχ 500 ευρώ για τις δαπάνες 2 χρόνων). Αθροιστικά πάντως, τα αναδρομικά μπορεί να φτάνουν έτσι και τα 2.500 – 3.000 ευρώ για εργαζόμενους δήμους που τα είχαν στερηθεί.

Ενόψει της αναδρομικής χορήγησης των παροχών αυτών σε χρήμα (καθώς δεν νοείται να γίνει σε είδος μαζεμένα για όλο το προηγούμενο διάστημα) η ΑΑΔΕ κατέληξε ότι πρέπει να μείνουν αφορολόγητα.

Και αυτό με το εξής σκεπτικό, σύμφωνα με την απόφαση Πιτσιλή:

1. Με τις διατάξεις του ν.2238/1994 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος), ο οποίος ίσχυσε για εισοδήματα που αποκτήθηκαν μέχρι και 31.12.2013, ορίζεται ότι εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες είναι το εισόδημα που προκύπτει γενικά από κάθε παροχή σε μισθωτούς ή συνταξιούχους, η οποία χορηγείται περιοδικά με οποιαδήποτε μορφή, είτε σε χρήμα είτε σε είδος ή άλλες αξίες.

2. Επιπλέον, με τις διατάξεις του ν.2336/1995 ορίζεται ότι παροχές σε είδος προς εργαζομένους, δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες ούτε υπόκεινται σε κοινωνικο-ασφαλιστικές ή άλλες κρατήσεις και αποτελούν παραγωγικές και λειτουργικές δαπάνες των επιχειρήσεων, εφόσον αποτελούν μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων και χορηγούνται προσωπικά προς τους δικαιούχους, μόνο αυτούσια και όχι σε χρήμα. Τέτοια είναι η χορήγηση τροφής (ελαφρό γεύμα, γεύμα, δείπνο), κατά τη διάρκεια του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και κατά την ώρα του διαλείμματος, ανεξάρτητα εάν ο χρόνος του διαλείμματος είναι αμειβόμενος.

3. Ωστόσο με τις διατάξεις του ν.4172/2013, ο οποίος ισχύει για εισοδήματα που αποκτώνται από 1.1.2014 και μετά, ορίζεται ότι παροχές σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημά του στην αγοραία αξίατους, εφόσον η συνολική αξία των παροχών σε είδος υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος.

4. Επιπλέον έχει διευκρινισθεί και με την ΠΟΛ.1219/2014, ότι στην έννοια των παροχών σε είδος που φορολογούνται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, δεν εντάσσονται παροχές που αποβλέπουν αποκλειστικά στην κάλυψη δαπανών ή αποκατάσταση ζημιών του φυσικού προσώπου στα πλαίσια της εργασιακής του σχέσης και κατά την εκτέλεση της εργασίας του, καθώς ως εκ του είδους τους βαρύνουν τον εργοδότη, οπότε η παροχή αυτή δεν έχει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος.

Ως τέτοιες παροχές, οι οποίες δεν θεωρούνται παροχές σε είδος και κατά συνέπεια εισόδημα από μισθωτή εργασία, αναφέρονται «οι παροχές σε είδος, οι οποίες χορηγούνται προσωπικά προς τους δικαιούχους, μόνο αυτούσια και όχι σε χρήμα και οι οποίες εξυπηρετούν λειτουργικές και παραγωγικές ανάγκες της επιχείρησης, συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητάς της και στην ποιότητα των συνθηκών εργασίας ή αποτελούν μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Ενδεικτικά, τέτοιες παροχές σε είδος, οι οποίες δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία, είναι η χορήγηση ειδικών στολών εργασίας, η χορήγηση γάλακτος, η παροχή τροφής στο χώρο εργασίας, η χορήγηση θέσης στάθμευσης στο χώρο εργασίας» κλπ.

5. Με τις νέες διατάξεις όμως (παρ.1 του άρθρου 97 του ν.4483/2017) ορίζεται ότι τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.) και το γάλα των ετών 2012, 2013, 2014, 2015 και 2016, που προβλέπονται στην 53361/11.10.2006 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας (Β΄ 1503) και δεν έχουν χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, αποτιμώνται σε χρήμα, σύμφωνα με την τιμή διαγωνισμού που προκηρύχθηκε ή άλλου διαγωνισμού προγενέστερων ετών που είχε λάβει χώρα για την προμήθεια των ίδιων ειδών και αποδίδονται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην παράγραφο αυτή.

6. Κατόπιν αυτών, προκύπτει ότι οι παροχές Μ.Α.Π. και γάλακτος των ετών 2012, 2013, 2014, 2015 και 2016, που προβλέπονται στην πιο πάνω κοινή απόφαση και οι οποίες αποτιμώνται σε χρήμα και καταβάλλονται σε εργαζόμενους των Ο.Τ.Α., δεν έχουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, καθόσον τα χορηγούμενα ποσά αντιστοιχούν σε παροχές σε είδος που συμβάλλουν στην υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων και που θα έπρεπε να είχαν παρασχεθεί σε αυτούς στα πιο πάνω έτη. Συνεπώς, τα ποσά αυτά δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης . Σε περίπτωση που έχει γίνει παρακράτηση φόρου στις ως άνω αμοιβές, υποβάλλεται τροποποιητική δήλωση στη ΔΟΥ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΠΟΛ.1083/2018, με την έκδοση νέας, ορθής βεβαίωσης αποδοχών.