Στην τελική ευθεία η τύχη των συντάξεων το 2019: Τα τελευταία σενάρια

Πιο κοντά σε μια συμφωνία που θα επιτρέψει να μην επιβληθούν οι ψηφισμένες περικοπές στις συντάξεις την 1η Ιανουαρίου 2019 και να υλοποιηθούν τα θετικά μέτρα τα οποία έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρίσκονται η κυβέρνηση και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, σύμφωνα με ελληνικές αλλά και ευρωπαϊκές πηγές, μία ημέρα πριν από το αυριανό κρίσιμο Euro Working Group.

«Δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η συμφωνία, αλλά οι συντάξεις διασώζονται, τουλάχιστον για το 2019, και η απόσταση που χώριζε τις δύο πλευρές αναφορικά με το πακέτο μέτρων της Θεσσαλονίκης γεφυρώνεται», ανέφερε στο protothema.gr ευρωπαϊκή πηγή που παρακολουθεί στενά τις διαπραγματεύσεις.

Αναφορικά με τις συντάξεις, τόσο κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και κύκλοι των δανειστών θεωρούν δεδομένο ότι η διάταξη νόμου για την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς θα ακυρωθεί. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να υποχρεωθεί η Ελλάδα να αναλάβει τη δέσμευση ότι το μέτρο θα επανεξεταστεί, σε περίπτωση μελλοντικής απόκλισης από τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα. Το προηγούμενο διάστημα η Γερμανία και άλλες χώρες είχαν ασκήσει πιέσεις προς την κατεύθυνση αυτή, ενώ ακόμα και τώρα εξακολουθούν να υπάρχουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο μια πλήρης ακύρωση του επίμαχου μέτρου θα μπορούσε να περάσει από τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή χωρίς τριγμούς στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η χθεσινή ανταπόκριση του πρακτορείου Bloomberg ανέφερε ότι το Βερολίνο ανοίγει την πόρτα στην Ελλάδα για αναβολή των προγραμματισμένων περικοπών στις συντάξεις. Δηλαδή, δεν χρησιμοποιούσε τον όρο «ακύρωση». Επίσης σημείωνε ότι η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είναι πρόθυμη να στηρίξει τα σχέδια του Αλέξη Τσίπρα για καθυστέρηση του μέτρου, προσφέροντας στον Έλληνα πρωθυπουργό μια πιθανή στήριξη πριν από τις γενικές εκλογές το 2019. Το Bloomberg επισήμανε ακόμα πως, σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου, η παραχώρηση ευελιξίας προς την Ελλάδα δεν είναι δημοφιλής μεταξύ ορισμένων βουλευτών που στηρίζουν την κυβέρνηση της Μέρκελ στο γερμανικό κοινοβούλιο.

Το πακέτο των θετικών μέτρων

Όσον αφορά στα θετικά μέτρα που επιδιώκει να εφαρμόσει η κυβέρνηση την προσεχή χρονιά, οι συζητήσεις με τους τεχνοκράτες των Ευρωπαίων σημείωσαν πρόοδο τις τελευταίες ώρες. Όπως ανέφερε στο protothema.gr ευρωπαϊκή πηγή με γνώση των συνεχιζόμενων διαβουλεύσεων, το πακέτο της Θεσσαλονίκης φαίνεται να περνάει, όμως εξετάζεται μια εσωτερική ανακατανομή των κονδυλίων που θα διατεθούν για κάθε μέτρο, με γνώμονα την αναπτυξιακή επίδρασή του. Η ανακατανομή αυτή θα επιτρέψει να ενισχυθούν μέτρα με μεγαλύτερη αναπτυξιακή επίδραση και να περιοριστούν οι πόροι για μέτρα χαμηλότερης αναπτυξιακής δυναμικής.

Για παράδειγμα, μπορεί να δοθούν περισσότερα χρήματα για την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών των νέων εργαζομένων (103 εκατ. ευρώ έχουν προβλεφθεί στο προσχέδιο προϋπολογισμού) και να κοπεί αντίστοιχο ποσό από κάποιο άλλο μέτρο (π.χ. τη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10%, για την οποία έχουν προβλεφθεί στο προσχέδιο 263 εκατ. ευρώ).

Η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών των νέων, η μείωση ασφαλιστικών εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών (για την οποία το σχετικό νομοσχέδιο κατατέθηκε προχθές στη Βουλή, με προβλεπόμενο δημοσιονομικό κόστος 178 εκατ. ευρώ), και οι μειώσεις στον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων (με ρυθμό μείωσης 1% ετησίως από το 2019 έως το 2022) και στον φόρο των μερισμάτων (από 15% σε 10%) έχουν προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους, σε σχέση με τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, την ενίσχυση της ειδικής αγωγής και του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι». Εξάλλου, οι δύο προαναφερθείσες μειώσεις φόρων δεν θα επηρεάσουν άμεσα τον προϋπολογισμό, καθώς θα έχουν δημοσιονομικό αντίκτυπο από το 2020.

Με την υπό συζήτηση ανακατανομή των θετικών μέτρων, Ελλάδα και Ευρωπαίοι θεωρούν ότι ενισχύεται η ανάπτυξη και γεφυρώνεται η απόσταση των 280-300 εκατ. ευρώ που χώριζε μέχρι πρότινος τις προβλέψεις των δύο πλευρών για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, με βάση την ελληνική πρόταση που αποτυπώθηκε στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού. Υπενθυμίζεται ότι οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν έκαναν λόγο για ανάπτυξη 2% το 2019, η οποία θα μπορούσε να φθάσει το 2,3% χωρίς περικοπή των συντάξεων και με κάποια φιλοαναπτυξιακά μέτρα. Το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2019 ανάπτυξη 2,5%.

Πέρα από την ανακατανομή, είναι πιθανές και επιμέρους μειώσεις δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού του 2019 (π.χ. στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), προκειμένου να εξοικονομηθούν επιπλέον πόροι για την εφαρμογή ολόκληρου του πακέτου θετικών μέτρων, το οποίο μπορεί να ξεπεράσει τα 900 εκατ. ευρώ. Το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προέβλεπε θετικά μέτρα συνολικού ύψους 765 εκατ. ευρώ. Το επιπλέον ποσό στόχος είναι να διατεθεί για το στεγαστικό επίδομα, το οποίο είχε αρχικά εξαγγελθεί ότι θα έφθανε τα 600 εκατ. ευρώ και θα κάλυπτε τόσο ενοικιαστές όσο και δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Στο προσχέδιο, όμως, το βοήθημα είχε «ψαλιδιστεί» σε επιδότηση ενοικίου, με κονδύλι μόλις 200 εκατ. ευρώ.