CIA: Αβεβαιότητα και μετά το τρίτο μνημόνιο

Τον ρόλο και τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ στην ελληνική κρίση, ως κυβέρνηση αλλά και ως αντιπολίτευση ακόμα, φωτίζει ενημερωτικό σημείωμα της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, της περίφημης CIA.

Συντάχθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2018 και περιγράφει την ελληνική κρίση ως απόρροια της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής αλλά και της αδυναμίας της πολιτικής ηγεσίας του τόπου να αντιμετωπίσει έγκαιρα τα κρατικά -και όχι μόνο- ελλείμματα.

Επισημαίνει ότι το 2014 η χώρα έβγαινε ήδη από την ύφεση, αλλά και ότι οι χειρισμοί που ακολούθησε η κυβέρνηση το 2015 είχαν ως επακόλουθο να ακολουθήσει νέα κρίση και νέο μνημόνιο. Κυρίως, όμως, προειδοποιεί τους ξένους αναλυτές και επενδυτές ότι η Αθήνα παραμένει επιρρεπής στα πισωγυρίσματα και δεν έχει αφήσει πίσω την κρίση.

Το newmoney.gr παρουσιάζει το ενημερωτικό σημείωμα της CIA για τη χώρα μας, το οποίο περιλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση «The World Factbook», όπου καταγράφονται οι πληροφορίες που απευθύνονται στους Αμερικανούς πολίτες για όλα τα κράτη του κόσμου. Είναι μια άλλη ματιά των κρατικών υπηρεσιών των ΗΠΑ για τη χώρα μας, πέρα από τις πολύ τεχνοκρατικές αναλύσεις που δημοσιεύονται κατά καιρούς από άλλους διεθνείς οργανισμούς, όπως τον ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ ή τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Στο κεφάλαιο για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας η έκθεση περιγράφει εν συντομία τα χαρακτηριστικά της (αν είναι ανοιχτή στις αγορές, το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης κ.λπ.) και αναλύει τα πιο σημαντικά οικονομικά και πολιτικά γεγονότα που την καθορίζουν.

Πώς μπήκαμε στην κρίση

Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης για τη χώρα μας:

Η Ελλάδα είναι μια καπιταλιστική οικονομία με δημόσιο τομέα που αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του ΑΕΠ και με κατά κεφαλήν ΑΕΠ περίπου στα 2/3 εκείνου των κυριότερων οικονομιών της Ευρωζώνης. Ο τουρισμός παρέχει το 18% του ΑΕΠ. Οι μετανάστες αποτελούν περίπου το 1/5 του εργατικού δυναμικού, κυρίως σε γεωργικές και χαμηλής ειδίκευσης εργασίες. Η Ελλάδα λαμβάνει σημαντική βοήθεια από την Ε.Ε., ίση με περίπου το 3,3% του ΑΕΠ ετησίως.

Η οικονομική μεγέθυνση της Ελλάδας ήταν κατά μέσο όρο περίπου 4% ετησίως μεταξύ των ετών 2003 και 2007, αλλά η οικονομία έπεσε σε ύφεση το 2009 εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, της σκλήρυνσης των όρων δανεισμού και της αποτυχίας της Αθήνας να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα.

Μέχρι το 2013 η οικονομία είχε συρρικνωθεί κατά 26% σε σύγκριση με το επίπεδο πριν από την κρίση του 2007. Η Ελλάδα πληρούσε το κριτήριο του δημοσιονομικού ελλείμματος της Ε.Ε. και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2007-2008, αλλά το παραβίασε το 2009, όταν το έλλειμμα έφτασε στο 15% του ΑΕΠ. Η υποβάθμιση των δημόσιων οικονομικών, οι ανακριβείς και εσφαλμένες στατιστικές, καθώς και η υποτονική απόδοση στις μεταρρυθμίσεις οδήγησαν τους σημαντικότερους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας να υποβαθμίσουν την αξιολόγηση του διεθνούς χρέους στην Ελλάδα στα τέλη του 2009 και οδήγησαν τη χώρα σε χρηματοπιστωτική κρίση.

Υπό τις έντονες πιέσεις εκ μέρους της Ε.Ε. και των διεθνών αγορών, η κυβέρνηση αποδέχθηκε ένα πρόγραμμα διάσωσης που κάλεσε την Αθήνα να μειώσει τις κυβερνητικές δαπάνες, να μειώσει τη φοροδιαφυγή, να επανεξετάσει τα συστήματα των πολιτικών στο Δημόσιο, στην υγειονομική περίθαλψη και στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς και να μεταρρυθμίσει τις αγορές εργασίας και προϊόντων.

Βγαίναμε από την κρίση το 2014...

Για χρόνια, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν κατάφερναν να προωθήσουν πολλές από τις αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις εν όψει της γενικευμένης άρνησης της αντιπολίτευσης, των ισχυρών εργατικών συνδικάτων της χώρας και γενικότερα του κόσμου.

Τον Απρίλιο του 2010 κορυφαίος οίκος αξιολόγησης υποβάθμισε το ελληνικό χρέος με τη χαμηλότερη δυνατή πιστοληπτική ικανότητα και τον Μάιο του 2010 οι ηγεσίες του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης παρείχαν στην Ελλάδα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα δάνεια έκτακτης ανάγκης ύψους 147 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, η Ελλάδα δυσκολεύτηκε να επιτύχει τους στόχους που έθεσαν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ, ιδίως μετά την αναθεώρηση του ελλείμματος και του χρέους της Ελλάδας προς τα πάνω για το 2009 και το 2010, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και το ΔΝΤ συμφώνησαν τον Οκτώβριο του 2011 να παράσχουν στην Αθήνα ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης ύψους 169 δισ. δολαρίων.

Με βάση τη δεύτερη συμφωνία, ζητήθηκε από τους κατόχους κρατικών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου να διαγράψουν σημαντικό μέρος των απαιτήσεών τους προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος της Ελλάδας.

 Ωστόσο, οι ελληνικές τράπεζες, που ήταν κατάφορτες με μεγάλο μέρος των κρατικών ομολόγων, επηρεάστηκαν δυσμενώς από τη διαγραφή. Ετσι, 60 δισ. δολάρια της δεύτερης δέσμης μέτρων διάσωσης διατέθηκαν για να εξασφαλιστεί η αναγκαία κεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος.

Το 2014 η ελληνική οικονομία «έστριψε στη γωνία» και άρχισε να βγαίνει από την ύφεση. Η Ελλάδα πέτυχε τρία σημαντικά ορόσημα: ισοσκέλισε τον κρατικό προϋπολογισμό (πρωτογενές πλεόνασμα χωρίς τις δαπάνες αποπληρωμής του χρέους), επέστρεψε στις αγορές εκδίδοντας ομόλογα για πρώτη φορά από το 2010 και είχε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7% - η πρώτη χρονιά οικονομικής ανάπτυξης από το 2007.

Ξανά σε ύφεση η χώρα το 2015

Παρά την εκκολαπτόμενη ανάκαμψη, η ευρεία δυσαρέσκεια για τα μέτρα λιτότητας συνέβαλε στην άνοδο του κόμματος της Αριστεράς (του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς - ΣΥΡΙΖΑ) στις εθνικές βουλευτικές εκλογές τον Ιανουάριο του 2015.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου 2015 οξύνθηκαν οι σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και των πιστωτών της Ελλάδας (Ε.Ε. και ΔΝΤ) σχετικά με την εφαρμογή μέτρων διάσωσης και της παροχής οικονομικής βοήθειας.

Η ελληνική κυβέρνηση άρχισε να καθυστερεί σημαντικά τις πληρωμές προς τους προμηθευτές του Δημοσίου, ενώ οι ελληνικές τράπεζες βασίζονταν σε δανεισμό έκτακτης ανάγκης. Το μέλλον της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ ετέθη υπό αμφισβήτηση.

Για να αποτρέψει την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, η Ελλάδα επέβαλε κεφαλαιακούς ελέγχους τον Ιούνιο του 2015. Κατόπιν έγινε το πρώτο ανεπτυγμένο έθνος που αθέτησε πληρωμή δανείου στο ΔΝΤ, θορυβώντας τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Επίτευξη συμφωνίας με τους πιστωτές ήταν αδύνατη. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διεξήγαγε εθνικό δημοψήφισμα στις 5 Ιουλίου σχετικά με το εάν θα αποδεχθεί τους όρους της διάσωσης της Ελλάδας, υποστηρίζοντας το «Οχι» που τελικώς επικράτησε στην ψηφοφορία.

Εντούτοις, η κυβέρνηση Τσίπρα συμφώνησε σε ένα νέο σχέδιο διάσωσης ύψους 96 δισ. δολαρίων προκειμένου να αποτρέψει την έξοδο της Ελλάδας από τη νομισματική Ενωση.

Στις 20 Αυγούστου 2015 η Ελλάδα υπέγραψε το τρίτο σχέδιο διάσωσης, που της επέτρεψε να καλύψει σημαντικές πληρωμές χρέους προς τους πιστωτές της (Ε.Ε. και ΔΝΤ) και να διασφαλίσει ότι ο τραπεζικός τομέας θα είχε πρόσβαση στην έκτακτη ρευστότητα. Η κυβέρνηση Τσίπρα -η οποία επανεξελέγη στις 20 Σεπτεμβρίου 2015 μετά από νέες εκλογές στα τέλη Αυγούστου- εξασφάλισε με επιτυχία την εκταμίευση δύο καθυστερημένων δόσεων κεφαλαίων διάσωσης.

Η αβεβαιότητα συνεχίζεται...

¦ Παρά την οικονομική αναταραχή, το ελληνικό ΑΕΠ δεν συρρικνώθηκε τόσο έντονα όσο υπολογιζόταν, καθώς ενισχύθηκε εν μέρει και από την έντονη τουριστική κίνηση.

¦ Το 2017 η Ελλάδα είδε βελτίωση του ΑΕΠ και της ανεργίας. Οι ημιτελείς οικονομικές μεταρρυθμίσεις, το μαζικό πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα σχετικά με την πολιτική κατεύθυνση της χώρας κρατούν την οικονομία πίσω.

Και το κεφάλαιο για την ελληνική οικονομία καταλήγει με μία επισήμανση για τις επιπτώσεις της υπερφορολόγησης. Οπως αναφέρεται, «η παραοικονομία στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 20%-25% του ΑΕΠ, καθώς περισσότεροι άνθρωποι έπαψαν να δηλώνουν το εισόδημά τους για να αποφύγουν την καταβολή φόρων, που σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν αυξηθεί στο 70% του ακαθάριστου εισοδήματος του φορολογουμένου».

Τα εθνικά ζητήματα και η τρομοκρατία

Η ενημέρωση που παρέχει δημόσια η CIA για την Ελλάδα περιλαμβάνει και ειδικά κεφάλαια για τα θέματα Αμυνας, Ασφάλειας και Τρομοκρατίας. Εκεί η Κρατική Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ επισημαίνει τα εξής σημεία:

1. Διακρατικά θέματα: Η καταχώρηση αυτή περιλαμβάνει διακρατικές διαφορές και πληροφορίες σχετικά με τα διεθνή χερσαία και θαλάσσια σύνορα. Στην έκθεση της CIA ξεχωρίζουν τρεις αναφορές (χωρίς να δίνονται όμως επιπλέον διευκρινίσεις):

«Η Ελλάδα και η Τουρκία συνεχίζουν τις συζητήσεις για την επίλυση των σύνθετων θαλάσσιων, αεροπορικών, εδαφικών και συνοριακών διαφορών τους στο Αιγαίο».

«Η Ελλάδα απορρίπτει τη χρήση του ονόματος Μακεδονία ή Δημοκρατία της Μακεδονίας».

«Η μαζική μετανάστευση άνεργων Αλβανών εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες χώρες, κυρίως για την Ελλάδα και την Ιταλία».

2. Πρόσφυγες και μετανάστες: Σημειώνεται η εκτίμηση για 1.115.337 αφίξεις προσφύγων και μεταναστών την περίοδο Ιανουάριος 2015-Δεκέμβριος 2018.

Η έκθεση περιλαμβάνει μόνο τις χώρες προέλευσης που αποτελούν πηγή προσφυγικών πληθυσμών άνω των 5.000 ατόμων. Αναφέρεται κατάλογος προσφύγων (ανά χώρα καταγωγής): 14.420 (Συρία), 11.440 (Αφγανιστάν), 8.161 (Ιράκ) - για το2016.

3 Ναρκωτικά: Αυτή η καταχώρηση παρέχει πληροφορίες για τις πέντε κατηγορίες παράνομων ναρκωτικών: ναρκωτικά, διεγερτικά, κατασταλτικά (ηρεμιστικά), παραισθησιογόνα και κάνναβη. Αυτές οι κατηγορίες περιλαμβάνουν πολλά φάρμακα που παράγονται νόμιμα και συνταγογραφούνται από γιατρούς, καθώς και εκείνα που παρανόμως παράγονται και πωλούνται εκτός των ιατρικών διαύλων.

Η Ελλάδα αναφέρεται ως πύλη προς την Ευρώπη για τους λαθρεμπόρους που διακινούν κάνναβη και ηρωίνη από τη Μέση Ανατολή και από τη Νοτιοδυτική Ασία προς τη Δύση. Αναφέρεται ότι ποσότητες κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική διακινούνται ή καταναλώνονται στην Ελλάδα. Επισημαίνεται επίσης ο κίνδυνος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που συνδέονται με την εμπορία ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα.

4 Τρομοκρατία: Η καταχώρηση αυτή παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις ορισθείσες από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ως «Οργανώσεις Τρομοκρατίας». Για την Ελλάδα γίνεται αναφορά στον «Επαναστατικό Αγώνα (Ε.Α.)». Αναφέρεται επίσης ότι στόχος της οργάνωσης είναι να ανατρέψει την επίδραση της παγκοσμιοποίησης και του διεθνούς καπιταλισμού στην ελληνική κοινωνία και τελικά να ανατρέψει την ελληνική κυβέρνηση.

Δρα αποκλειστικά εντός της Ελλάδας, κυρίως στην Αθήνα. Παραμένει εν πολλοίς ανενεργή τα τελευταία χρόνια, με εξαίρεση τις επιθέσεις σε αστυνομικούς που προσπαθούν να συλλάβουν μέλη της (Απρίλιος 2018).

Πηγή: newmoney.gr