Ξεχωριστή υποβολή δήλωσης για συζύγους: Πότε συμφέρει και πότε όχι

Άνοιξε και επισήμως η ηλεκτρονική «αυλαία» για την ξεχωριστή υποβολή από φέτος των φορολογικών δηλώσεων των συζύγων, καθώς από χθες ήδη τέθηκε σε λειτουργία η ειδική εφαρμογή μέσω της οποίας κάθε έγγαμος φορολογούμενος μπορεί για πρώτη φορά στα χρονικά να επιλέξει αν θα υποβάλει ατομικά την δήλωσή του και όχι ως νοικοκυριό, όπως ίσχυε ως τώρα για όλους.

Η επιλογή των χωριστών δηλώσεων είναι προαιρετική και όχι αναγκαστική. Θα πρέπει να γίνεται αίτηση από έναν εκ των δύο συζύγων έως τις 28 Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης, στην διεύθυνση https://www.aade.gr/polites/eisodema/gnostopoiese-choristes-deloses .
Η αίτηση μπορεί να γίνει μονομερώς, χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση του άλλου συζύγου. Εάν το επιλέξει ο ένας εκ των συζύγων, ο άλλος σύζυγος ενημερώνεται από την ΑΑΔΕ με e-mail στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει στη διάθεσή της.

Ωστόσο η ΑΑΔΕ προειδοποιεί: H γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης δεν μπορεί να ανακληθεί μετά τις 28 Φεβρουαρίου. «Διορθώσεις» μπορούν να γίνουν αποκλειστικά μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, δεν είναι δυνατή η ανάκληση της δήλωσης και η υποβολή κοινής δήλωσης.

Διευκρινίζεται επίσης ότι η εφαρμογή αυτή δεν αφορά τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, ούτε φορολογούμενους σε διάσταση, πτώχευση και δικαστική συμπαράσταση.


Πότε συμφέρει και πότε όχι

Καθώς η δήλωση δεν ανακαλείται, μέχρι 28 Φεβρουαρίου θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να σταθμίσουν όλα τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους από την χωριστή υποβολή δήλωσης.

Το κίνητρο για πολλούς θα είναι ότι αν ο ένας σύζυγος καλείται να πληρώσει ή χρωστά στην εφορία, ο άλλος θα εισπράττει κανονικά την επιστροφή φόρου που τυχόν δικαιούται και δεν θα την χάνει λόγω συμψηφισμού. Επιπλέον θα επιλέξουν την ξεχωριστή δήλωση τα ζευγάρια σε διάσταση ή όσοι δεν τηρούν «κοινό ταμείο» και έχουν λόγους να κρατούν την μυστικότητα για το ύψος των εισοδημάτων, των καταθέσεών ή άλλων περιουσιακών τους στοιχείων.

Από την άλλη πάντως, όπως επισημαίνει ο φοροτεχνικός κύριος Ηλίας Χατζηγεωργίου, ανακύπτουν και πολλαπλοί κίνδυνοι που μπορεί να συνεπάγονται επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις για το νοικοκυριό.

Ιδιαίτερα θα πρέπει να τους απασχολεί μην πιαστούν στην παγίδα των τεκμηρίων, ειδικά στις περιπτώσεις όπου ένας ή μία σύζυγος είναι άνεργος ή έχει περιουσιακά στοιχεία που δεν καλύπτονται από τα εισοδήματά του/της.
Και αυτό γιατί σε περίπτωση ξεχωριστής δήλωσης:
- Το ελάχιστο τεκμήριο του κάθε συζύγου καθορίζεται ατομικά στα 3.000 ευρώ για τον καθέναν, ενώ για το ζευγάρι συνολικά αυξάνεται στις 6.000 ευρώ, αντί για 5.000 ευρώ που ισχύει για το έγγαμο ζευγάρι.
- Τα τεκμήρια θα καλύπτονται από το ατομικό εισόδημα του καθενός και όχι από το οικογενειακό εισόδημα που δηλώνουν αθροιστικά.

Το ίδιο ισχύει και για την ανάλωση κεφαλαίου, την οποία επικαλούνται για να αποφύγουν να πληρώσουν φόρο όσοι δηλώνουν μειωμένα εισοδήματα.

Μέσω των τεκμηρίων μπορεί να αυξηθεί κατά πολύ όχι μόνον ο φόρος αλλά και η εισφορά αλληλεγγύης (2,2%-10%).

Επίσης μπορεί να χαθούν ή να μειωθούν επιδόματα, αφού ως βάση υπολογισμού λαμβάνεται το φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα.

Στην ατομική επιχείρηση χάνεται το δικαίωμα μεταφοράς της ζημιάς, αν προκύψει διαφορά τεκμηρίων.

Και όχι μόνον αυτά! Άλλα ζητήματα που θέλουν προσοχή είναι επίσης, εφόσον οι έγγαμοι επιλέξουν χωριστή δήλωση, είναι:
- Η κάλυψη των δαπανών για το χτίσιμο του αφορολογήτου θα γίνεται ατομικά και όχι οικογενειακά. Μέχρι πέρυσι αρκούσε το νοικοκυριό να καλύψει το 10% ή 15% ή 20% των εισοδημάτων του με «πλαστικό χρήμα». Από φέτος η απαίτηση αυτή αναμένεται να αυξηθεί έως και 50% (ανάλογα με το εισόδημα) καθώς το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να ορίσει νέα κλίμακα δαπανών 15%, 20% και 25% ή 30%. Οι δαπάνες αυτές πρέπει να έχουν γίνει ήδη μέσα στο 2018, γιατί αυτά θα ληφθούν στην επικείμενη νέα εκκαθάριση φόρου το 2019. Πριν τις 28 Φεβρουαρίου πάντως θα πρέπει να έχει κατατεθεί και το σχετικό φορολογικό νομοσχέδιο που θα ξεκαθαρίζει τα δεδομένα.
- Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων δηλώνεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει τα υψηλότερα εισοδήματα και όχι αυτού που ασκεί την γονική μέριμνα. Μπορεί να δημιουργήσει ελεγκτικά ζητήματα στο μέλλον.


Κανένα κέρδος σε ποσόν φόρου

Με τον νέο τρόπο υποβολής δηλώσεων, ο κάθε σύζυγος θα λαμβάνει την επιστροφή φόρου που δικαιούται χωρίς να γίνεται συμψηφισμός με τυχόν οφειλές του άλλου συζύγου. Αυτή είναι και η βασική αλλαγή, αφού ο κάθε σύζυγος θα είναι υπόχρεος μόνο για το δικό του ποσό. Αν πρέπει να πληρώσει, θα έχει στη διάθεσή του τις τρεις διμηνιαίες δόσεις που προβλέπει ο νόμος, ενώ αν δικαιούται επιστροφή θα μπορεί να την εισπράξει (υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν ληξιπρόθεσμα χρέη), ανεξάρτητα αν το εκκαθαριστικό του/της συζύγου είναι χρεωστικό.

Από την άλλη, με το ατομικό εκκαθαριστικό σημείωμα του φόρου εισοδήματος δεν θα μειωθεί το ύψος του φόρου, αφού και σήμερα υπολογίζεται ξεχωριστά για τον κάθε σύζυγο ανάλογα με τα εισοδήματά του, τα τεκμήρια, τις δαπάνες με πλαστικό χρήμα, τους φόρους που έχουν παρακρατηθεί. Δηλαδή, ο καθένας έχει το αφορολόγητό του, ενώ η κλίμακα ενεργοποιείται για τα εισοδήματα του καθενός ξεχωριστά (προστίθενται μόνο τα εισοδήματα των παιδιών, κάτι που ούτως ή άλλως θα εξακολουθήσει να συμβαίνει).

Με την εφαρμογή του μέτρου, τα εκκαθαριστικά φόρου θα φτάσουν στα 8,8 εκατομμύρια, καθώς οι παντρεμένοι θα κάνουν δύο δηλώσεις και όχι μία από κοινού. Μέχρι σήμερα, ατομικά εκκαθαριστικά εκδίδονται για την οφειλή του ΕΝΦΙΑ. Στις περιπτώσεις των συζύγων, ακόμα και αν υπάρχουν κοινές ιδιοκτησίες, αν δηλαδή σε ένα ακίνητο ο κάθε σύζυγος έχει για παράδειγμα το 50% της κυριότητας, ο κάθε ιδιοκτήτης πληρώνει αυτό που του αναλογεί κι αυτός είναι ο λόγος που εκδίδονται πάνω από 6,5 εκατομμύρια εκκαθαριστικά.

Η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή γνωστοποίησης της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης θα παραμείνει διαθέσιμη και μετά την 28η Φεβρουαρίου 2019 . Θα κλείσει την τελευταία ημέρα για την υποβολή εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, αποκλειστικά και μόνον όμως για τους φορολογούμενους που συνάπτουν ή δηλώνουν γάμο μετά τις 28/2/2019.