Άλμα 2,1 δισ. στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2018

Άλμα 2,1 δισ. ευρώ ή 67%, σε σύγκριση με το 2017, έκανε πέρυσι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, παρά τη συνεχιζόμενη ανοδική πορεία των εξαγωγών και των ταξιδιωτικών εισπράξεων, σηματοδοτώντας την τάση αύξησης των εισαγωγών όσο η οικονομία σταδιακά ανακάμπτει. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), το 2018 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε έλλειμμα 5,276 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 3,159 δισ. ευρώ το 2017 και 3,050 δισ. ευρώ το 2016.

Όπως επισήμανε χθες το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή στην έκθεσή του για το 4ο τρίμηνο του 2018, «η επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι αναμενόμενη συνέπεια των θετικών ρυθμών μεγέθυνσης». Ο συντονιστής του Γραφείου Φραγκίσκος Κουτεντάκης σχολίασε σχετικά, παρουσιάζοντας την έκθεση ότι το ύψος του ελλείμματος αυτού δεν είναι μεν ανησυχητικό (στην αρχή της κρίσης, το 2009, ήταν περίπου 30 δισ. ευρώ), αλλά δείχνει μια τάση και χρειάζεται προσοχή, ιδίως εάν η επιβράδυνση της οικονομίας της ευρωζώνης επηρεάσει αρνητικά τη χώρα μας μέσω της μείωσης των εξαγωγών.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, η αύξηση του ελλείμματος στο περυσινό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών οφείλεται στην επιδείνωση των ισοζυγίων αγαθών και πρωτογενών εισοδημάτων, η οποία αντισταθμίστηκε μερικώς από τη βελτίωση κυρίως του ισοζυγίου υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων.

Η κεντρική τράπεζα επισημαίνει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών αυξήθηκε κατά 2,7 δισ. ευρώ, παρά τη συνεχιζόμενη ανοδική πορεία των εξαγωγών, καθώς επιταχύνθηκαν και οι εισαγωγές σε σχέση με το 2017 (σε τρέχουσες τιμές). Σε σταθερές τιμές, οι συνολικές εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 7,1% (οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 10,3%) και οι συνολικές εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 7,1% (οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 9,2%). Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 4,332 δισ. ευρώ πέρυσι. Έφθασαν τα 32,373 δισ. ευρώ το 2018, έναντι 28,041 δισ. ευρώ το 2017. Εάν εξαιρεθούν τα καύσιμα και τα πλοία, οι εξαγωγές ανήλθαν πέρυσι στα 22,225 δισ. ευρώ από 20,051 δισ. ευρώ το 2017 (αύξηση 2,174 δισ. ευρώ). Σημαντικά μεγαλύτερη ήταν η αύξηση των εισαγωγών, η οποία έφθασε τα 6,988 δισ. ευρώ, καθώς οι εισαγωγές αγαθών το 2018 διαμορφώθηκαν στα 54,862 δισ. ευρώ από 47,874 δισ. ευρώ το 2017. Οι εισαγωγές αγαθών, χωρίς τα καύσιμα και τα πλοία, έφθασαν τα 39,477 δισ. ευρώ πέρυσι, έναντι 36,127 δισ. ευρώ το 2017 (αύξηση 3,350 δισ. ευρώ).

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 1,309 δισ. ευρώ πέρυσι (στα 19,353 δισ. ευρώ από τα 18,044 δισ. ευρώ το 2017), λόγω της βελτίωσης πρωτίστως του ταξιδιωτικού ισοζυγίου και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών, ενώ το ισοζύγιο λοιπών υπηρεσιών επιδεινώθηκε. Η βελτίωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική, καθώς αυξήθηκαν κατά 1,483 δισ. ευρώ (στα 16,113 δισ. ευρώ το 2018 από τα 14,630 δισ. ευρώ το 2017). Οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις σημείωσαν άνοδο κατά 10,8% και 10,1% αντίστοιχα. Επίσης, άνοδο κατά 14,9% σημείωσαν και οι εισπράξεις από μεταφορές.

Τέλος, το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση με το 2017, κυρίως λόγω της αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων περιορίστηκε λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης.


Το ισοζύγιο του Δεκεμβρίου

Σε μηνιαίο επίπεδο, τον Δεκέμβριο του 2018 κατεγράφη έλλειμμα ύψους 1,514 δισ. ευρώ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το έλλειμμα αυτό ήταν αυξημένο κατά 41 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2017 (1,473 δισ. ευρώ). Κατά την ΤτΕ, η διεύρυνση του ελλείμματος οφείλεται στην επιδείνωση του ισοζυγίου αγαθών, ενώ τα ισοζύγια υπηρεσιών και πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων παρουσίασαν βελτίωση. Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών αυξήθηκε, πρωτίστως λόγω της επιδείνωσης του ισοζυγίου αγαθών χωρίς καύσιμα και δευτερευόντως λόγω της επιδείνωσης του ισοζυγίου καυσίμων.

Σε σταθερές τιμές τον τελευταίο μήνα του 2018 οι συνολικές εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 3,5% (οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρέμειναν αμετάβλητες) και οι συνολικές εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν οριακά (οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 3,4%).

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών παρουσίασε μικρή άνοδο, λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου μεταφορών, η οποία οφείλεται στην άνοδο των καθαρών εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές κατά 13,9% σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2017. Η βελτίωση του ισοζυγίου μεταφορών αντισταθμίστηκε μερικώς από την επιδείνωση αφενός του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών και αφετέρου του ταξιδιωτικού ισοζυγίου. Όσον αφορά το τελευταίο, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών και οι σχετικές εισπράξεις παρουσίασαν αύξηση κατά 16,8% και 40% αντίστοιχα, αλλά οι σχετικές πληρωμές αυξήθηκαν περισσότερο (κατά 53,2%).

Τέλος, η βελτίωση του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων οφείλεται στη μείωση των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.

Ισοζύγιο Κεφαλαίων

Σύμφωνα με την ΤτΕ, τον Δεκέμβριο της περυσινής χρονιάς το ισοζύγιο κεφαλαίων κατέγραψε έλλειμμα 34 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος τον αντίστοιχο μήνα του 2017, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης. Σε ετήσια βάση, το 2018 σημειώθηκε συρρίκνωση του πλεονάσματος σε σχέση με το 2017, λόγω της ταυτόχρονης μείωσης των καθαρών εισπράξεων της γενικής κυβέρνησης και της αύξησης των καθαρών πληρωμών των λοιπών τομέων.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων

Τον Δεκέμβριο του 2018, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) κατέγραψε έλλειμμα 1,6 δισ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 545 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο του Δεκεμβρίου του 2017. Για το 2018, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων παρουσίασε έλλειμμα 4,9 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 2,2 δισ. ευρώ το 2017.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Τον τελευταίο μήνα της περυσινής χρονιάς, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, σημειώθηκε αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατά 102 εκατ. ευρώ, με σημαντικότερη συναλλαγή τη συμμετοχή της Alpha Bank στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της AGI-CYPRE ERMIS LTD (Κύπρος). Οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού (άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα) σημείωσαν άνοδο κατά 287 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά τη συμμετοχή των εταιριών Snam S.p.A. (Ιταλία), Enagás Internacional S.L.U. (Ισπανία) και Fluxys S.A. (Βέλγιο) στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ελληνικής κοινοπραξίας SENFLUGA Energy Infrastructure Holdings S.A. με σκοπό τη μερική εξαγορά της ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε.).

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου σημειώθηκε αύξηση στις απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού κατά 719 εκατ. ευρώ, καθώς καταγράφηκε αύξηση (κατά 560 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα του εξωτερικού, ενώ οι τοποθετήσεις σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων μειώθηκαν (κατά 145 εκατ. ευρώ). Η μείωση των υποχρεώσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 166 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 186 εκατ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους. Η αύξηση των υποχρεώσεων έναντι του εξωτερικού αντανακλά κυρίως την αύξηση (κατά 2,8 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εσωτερικό.

Το 2018, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού – οι τελευταίες αντιπροσωπεύουν ξένες άμεσες επενδύσεις – κατέγραψαν αύξηση κατά 753 εκατ. ευρώ και 3,6 δισ. ευρώ αντίστοιχα.

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 1,5 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού, η οποία αντισταθμίστηκε σχεδόν κατά το ήμισυ από τη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 1,5 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται στη μείωση (κατά 3,3 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό και στη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων.

Η μείωση των υποχρεώσεων έναντι του εξωτερικού αντανακλά κυρίως τη μείωση (κατά 20,8 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET), η οποία αντισταθμίστηκε από την αύξηση (κατά 20,9 δισ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους.

Στο τέλος του 2018, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας σημείωσαν μικρή αύξηση σε σχέση με το επίπεδο που είχαν διαμορφωθεί στο τέλος του 2017 (6,6 δισ. ευρώ, έναντι 6,5 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω μεταβολών στην αποτίμησή τους.