Πρώτη κατοικία: Αυστηρότερος ο νόμος και με ημερομηνία λήξης

Μειωμένο όριο προστασίας, που διαμορφώνεται στις 175.000 ευρώ, προβλέπει για τα επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη πρώτης κατοικίας η τροπολογία για το διάδοχο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη, η οποία κατατέθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης στη Βουλή, ύστερα από πολύωρη τηλεδιάσκεψη μεταξύ κυβέρνησης και ευρωπαϊκών θεσμών. Για τις υπόλοιπες κατηγορίες δανείων με υποθήκη πρώτης κατοικίας η προστασία θα παρέχεται σε ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 250.000 ευρώ.

Μειωμένα είναι επίσης, σε σύγκριση με την αρχική πρόταση κυβέρνησης-τραπεζών, τα περιουσιακά κριτήρια ένταξης στο νέο πλαίσιο προστασίας, με το πλαφόν για τις καταθέσεις να διαμορφώνεται στα 15.000 ευρώ. Επίσης, εάν το σύνολο των οφειλών ξεπερνά τα 20.000 ευρώ, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας (πέραν της Α΄ κατοικίας) και των μεταφορικών μέσων δεν πρέπει να ξεπερνά τα 80.000 ευρώ. 

Ειδικότερα, η τροπολογία προβλέπει ότι δυνατότητα ένταξης στο νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας θα παρέχεται εάν:

- Το οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος φυσικού προσώπου, κατά το τελευταίο έτος, για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, δεν υπερβαίνει τα 12.500 ευρώ. Το ποσό προσαυξάνεται κατά 8.500 ευρώ για το σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι τα τρία εξαρτώμενα μέλη.
- Το σύνολο των οφειλών υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ, η ακίνητη περιουσία του αιτούντα, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας του αιτούντα, καθώς και τα μεταφορικά μέσα του αιτούντα και του συζύγου του, έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τα 80.000 ευρώ.
- Οι καταθέσεις, τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα και τα πολύτιμα μέταλλα, σε νομίσματα ή ράβδους, του αιτούντα και του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τα 15.000 ευρώ κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.
- Το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου, στο οποίο συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι τόκοι και, αν υπάρχουν, έξοδα εκτέλεσης κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ ανά πιστωτή. Αν η οφειλή έχει συνομολογηθεί σε άλλο, πλην ευρώ, νόμισμα, τότε για τον καθορισμό του μέγιστου ορίου των 130.000 ευρώ λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία αλλοδαπού νομίσματος και ευρώ κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.

Προϋπόθεση για να ισχύσουν τα παραπάνω είναι ο οφειλέτης να έχει χρέη τα οποία βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2018.

Το παρασκήνιο

H τροπολογία έφτασε τελικά στη Βουλή τέσσερις ημέρες αργότερα απ' ό,τι είχε αρχικά προαναγγείλει η κυβέρνηση, καθώς η «βόμβα» της περασμένης Τετάρτης περί μονομερούς ενέργειας τελικά απενεργοποιήθηκε και το κείμενο που οδεύει προς κατάθεση είναι αποτέλεσμα πολύωρης σημερινής τηλεδιάσκεψης ανάμεσα σε κυβερνητικά στελέχη και εκπροσώπους των ευρωπαϊκών θεσμών, στην οποία υπήρξαν αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική πλευρά αποδέχθηκε δραστικές μειώσεις στα περιουσιακά κριτήρια (η αρχική πρόταση προέβλεπε όριο καταθέσεων 65.000 ευρώ, που περιορίστηκε στα 15.000 ευρώ, και συνολική αξία 260.000 ευρώ για τα υπόλοιπα ακίνητα, το οποίο περιορίστηκε στα 80.000 ευρώ μαζί με τα μεταφορικά μέσα για τις οφειλές άνω των 20.000 ευρώ) και στο όριο προστασίας των επιχειρηματικών δανείων με υποθήκη πρώτης κατοικίας (η αρχική πρόταση προέβλεπε ενιαίο όριο ύψους 250.000 ευρώ για όλες τις κατηγορίες δανείων), αλλά κατάφερε να συμπεριληφθεί και αυτή η κατηγορία δανείων στη νέα ομπρέλα προστασίας. Ωστόσο, οι προϋποθέσεις ένταξης των επιχειρηματικών δανείων δεν αποκλείεται να γίνουν αυστηρότερες στην πορεία, είτε μέσω νομοτεχνικών βελτιώσεων στην τροπολογία, είτε μέσω πρόσθετων δικλείδων ασφαλείας οι οποίες θα προβλέπονται σε υπουργικές αποφάσεις.

Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών θα συνεχιστούν τις επόμενες ημέρες τόσο για τα επαγγελματικά δάνεια όσο και για τα ακόλουθα ζητήματα που εξακολουθούν να προβληματίζουν τους τεχνοκράτες των θεσμών:

- Τις υπουργικές αποφάσεις που θα εξειδικεύουν την εφαρμογή του νέου πλαισίου

- Τις διαδικασίες δικαστικής προστασίας που προβλέπει ο νόμος Κατσέλη και οι οποίες παραμένουν σε ισχύ

- Τα προβλήματα που πιθανόν να ανακύψουν στο μεταβατικό διάστημα έως την πλήρη λειτουργία του νέου συστήματος και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του.


Μηχανισμός επιδότησης της δόσης


Επίσης προβλέπεται και μηχανισμός επιδότησης δόσης που θα προσδιοριστεί με υπουργική απόφαση που θα ακολουθήσει.

Σύμφωνα με την αιτιολογική εκθεση τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου πλαισίου είναι τα εξής:

Α) Στο νέο πλαίσιο μπορούν να ενταχθούν φυσικά πρόσωπα ανεξαρτήτως της πτωχευτικής ή μη ικανότητάς τους, εφόσον πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (παρ. 1 του άρθρου 1).

Β) Οι δικαιούχοι υπαγωγής ρυθμίζουν μόνο οφειλές προς πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και οφειλές προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων από στεγαστικό δάνειο, για τις οποίες έχει εγγραφεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία τους (παρ. 2 και 3 του άρθρου 1). Για τις υπόλοιπες οφειλές λαμβάνεται μέριμνα, ώστε αφενός να μην κινδυνεύει η κύρια κατοικία από κατάσχεση γι’ αυτές, αφετέρου να λαμβάνουν οι υπόλοιποι πιστωτές ό,τι θα λάμβαναν σε περίπτωση πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας (παρ. 3 του άρθρου 12).

Γ) Η διαδικασία ρύθμισης διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας (άρθρο 4).

Δ) Οι υπαγόμενοι στο νέο πλαίσιο καταβάλλουν μέχρι το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας τους με χαμηλό επιτόκιο και σε χρονική περίοδο, που μπορεί να φτάνει μέχρι και τα 25 έτη (άρθρο 8).

Ε) Το Δημόσιο συνεισφέρει στις καταβολές, σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες του υπαγόμενου προσώπου (άρθρο 9).
ΣΤ) Αν δεν επιτευχθεί συναινετική ρύθμιση, τότε ο οφειλέτης δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του με απόφαση δικαστηρίου (άρθρο 10).

Βασικά χαρακτηριστικά του νέου πλαισίου, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, είναι τα εξής:

· Για πρώτη φορά στο νέο πλαίσιο εντάσσονται επιχειρηματικά δάνεια που έχουν υποθήκη την πρώτη κατοικία του οφειλέτη.

· Στο νέο πλαίσιο προβλέπεται για πρώτη φορά η συνεισφορά (επιδότηση) του Δημοσίου για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης (έως 25 χρόνια) στις καταβαλλόμενες δόσεις, η οποία θα προσδιορισθεί με ΚΥΑ το επόμενο διάστημα.

· Οι δικαιούχοι υπαγωγής ρυθμίζουν τις οφειλές τους προς τράπεζες και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων από στεγαστικό δάνειο, για τις οποίες έχει εγγραφεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία τους.

· Η διαδικασία ρύθμισης διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

· Οι υπαγόμενοι στο νέο πλαίσιο θα πληρώνουν το 120% της εμπορικής αξίας της προστατευόμενης κατοικίας, με διάρκεια 25 ετών - επιτόκιο euribor τριμήνου +2%

· Αν δεν επιτευχθεί συναινετική ρύθμιση, τότε ο οφειλέτης δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του με απόφαση δικαστηρίου

· Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας προβλέπεται ότι δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 175.000 ευρώ, αν στις οφειλές που ρυθμίζονται περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια, και σε κάθε άλλη περίπτωση (στεγαστικά, επισκευαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες, όλα με υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία) τις 250.000 ευρώ.

· Ο οφειλέτης θα πρέπει να διαθέτει λοιπή οικογενειακή περιουσία έως 80.000,00 και επιπλέον καταθέσεις έως 15000 ευρώ

· Τα όρια του οικογενειακού εισοδήματος διαμορφώθηκαν κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να αντιστοιχούν στις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, που περιλαμβάνουν τις βασικές δαπάνες για τη διαβίωση του νοικοκυριού και επιπλέον δαπάνες εστίασης, όπως αυτές καθορίστηκαν από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, προσαυξημένες κατά 70%.

· Σε κάθε περίπτωση το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών, δεν θα πρέπει να είναι ανώτερο από 130.000 ευρώ ανά πιστωτή.

Δείτε εδώ την Ρύθμιση

Δείτε εδώ την αιτιολογική έκθεση