Η «μαύρη» αλήθεια για τη μεσαία τάξη παρά τις αλχημείες Τσακαλώτου για «αύξηση εισοδημάτων»

Με δημιουργική ασάφεια και μέσω twitter στατιστικών στοιχείων «αγνώστου ταυτότητας», ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος επιχειρεί να εξελίξει την αποστροφή του πως «ζορίσαμε τη μεσαία τάξη», σε «σώθηκε η μεσαία τάξη μετά το 2015».

Επί μισό μήνα τώρα και καθώς πλησιάζουν εκλογές, αναρτά «δεδομένα» επιλεκτικά, για να δείξει ότι το εισόδημα της μεσαίας τάξης αυξήθηκε και δεν μειώθηκε στη διετία 2015-2016. Αποσιωπά όμως ότι με βάση τα ίδια ακριβώς στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επικαλείται, τα άτομα και νοικοκυριά που ήταν «μεσαία τάξη» πριν το 2015 τώρα ανήκουν στα φτωχά στρώματα, ενώ εκείνα που εμφανίζει σαν «μεσαία τάξη» ήταν πρώην πλούσιοι που φτώχυναν. Έτσι εμφανίζει τα μειωμένα εισοδήματα που είχαν οι «πρώην πλούσιοι», σαν να είναι οι ίδιοι «πρώην μεσαίοι» που πλούτισαν.

Παραβλέπει δε τα ίδια ή άλλα στοιχεία που δείχνουν ότι και έως το 2018 ακόμα, τα νοικοκυριά δεν κατάφεραν να καλύψουν τις απώλειες που υπέστησαν στο εισόδημά τους, από το 2015 και μετά.

Όπως ανέβασε στο tweet στις 9 Απριλίου και επανέλαβε την Μεγάλη Τρίτη ο κύριος Τσακαλώτος, «το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5.258 ευρώ. Τα έτη 2015-2016 αυξήθηκε κατά 146 ευρώ».

Του θυμίζω: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5.258€. Τα έτη 2015-16 αυξήθηκε κατά 146€. Το 2018 η αύξηση αναμένεται σαφώς μεγαλύτερη λόγω και της ανάπτυξης. 2/2

— Ευκλείδης Τσακαλώτος | Euclid Tsakalotos (@tsakalotos) April 23, 2019

Αν και δεν αποκαλύπτει ούτε σε τι ακριβώς οικογένεια αναφέρεται, ούτε ποια στατιστική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ επικαλείται, συνεργάτες του υπουργού που ερωτήθηκαν σχετικά με το πού υπάρχουν τέτοια στοιχεία, εξηγούσαν πως ο κύριος Τσακαλώτος στηρίζεται σε επεξεργασία στοιχείων που έκανε το υπουργείο, με βάση την «Έρευνα Εισοδηματος και συνθηκων διαβιωσης των νοικοκυριων – Οικονομική Ανισότητα» για το 2017 (και αφορά εισοδήματα 2016). Εντοπίζει έτσι το εισόδημα που είχε το 3ο υψηλότερο σε «μερίδιο» ισοδύναμου εισοδήματος και, στη συνέχεια, το πολλαπλασιάζει επί 2 για να κάνει αναγωγή σε τετραμελή οικογένεια, την οποία και υπονοεί στην ανάρτησή του.

Με τον τρόπο αυτό ο κύριος Τσακαλώτος θέλει προφανώς να υπογραμμίσει -δια της αναγωγής- ότι ενώ 4μελής οικογένεια που ανήκει στο 3ο υψηλότερο εισοδηματικά τεταρτημόριο του πληθυσμού (νοείται ως μεσαία τάξη) είχε εισόδημα 21.866 ευρώ το 2016 κατ’ανώτατο όριο (δηλαδή η πιο πλούσια μεταξύ των άλλων της ίδιας κατηγορίας), το εισόδημα της αυτό μειώθηκε την περίοδο την περίοδο 2011-2014, ενώ αυξήθηκε το 2016.

Και οι μεσαίοι… φτωχότεροι

Ο κύριος Τσακαλώτος προφανώς στηρίζεται σε βάσιμα στοιχεία, που αφορούν όμως ακραίες τιμές. Κυρίως όμως παραβλέπει ότι η σύγκριση δεν αφορά τα ίδια νοικοκυριά του παρελθόντος, αλλά η αύξηση του 3ου τεταρτημορίου προήλθε όχι από τον πλουτισμό της, αλλά επειδή φτώχυνε και το 4ο ανώτατο και πιο πλούσιο τεταρτημόριο.

Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι τόσο το πιο «πλούσιο» τεταρτημόριο μειώθηκε πληθυσμιακά και μετακινήθηκε προς τα κάτω, ενώ αντίθετα τα δύο φτωχότερα αυξήθηκαν και δεν μειώθηκαν (δηλαδή δεν πλούτισαν αλλά φτώχυναν και άλλα):

Aπό 26,6% του πληθυσμού το 2014, τα δύο πρώτα πιο φτωχά τεταρτημόρια αυξήθηκαν σε 27,3% του πληθυσμού το 2017. Προφανώς σε αυτούς προστέθηκαν και οι «μεσαίοι» από το 3ο τεταρτημόριο που έπεσαν στο 1ο και στο 2ο χαμηλότερο τεταρτημόριο.

Παραβλέπει επίσης και άλλες έρευνες και στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δείχνουν ότι μια άλλη εικόνα.

Στο site της ΕΛΣΤΑΤ, ακριβώς πάνω από εκεί όπου δημοσιεύθηκε πέρυσι η συγκεκριμένα έρευνά της για την «Οικονομική ανισότητα» που επικαλείται ο κύριος Τσακαλώτος, υπάρχει αναρτημένη μια άλλη η έρευνα για το «Εισόδημα και Συνθήκες Διαβίωσης των Νοικοκυριών – Κίνδυνος Φτώχειας (SILC)».

Ο «Κίνδυνος Φτώχειας» μετράει ότι μόνο τον ονομαστικό εισόδημα, που επικαλείται ο κύριος Τσακαλώτος, αλλά και το «διαθέσιμο εισόδημα», δηλαδή όχι «πόσα βγάζει» αλλά … «με πόσα τη βγάζει» ένα νοικοκυριό. Και με βάση αυτήν την έρευνα:

Το 2011 το µέσο ετήσιο διαθέσιµο εισόδηµα των νοικοκυριών της Xώρας ήταν 17.977 ευρώ.
Το 2012 μειώθηκε σε 16.170 ευρώ.
Το 2013 αυξήθηκε σε 17.270 ευρώ
Το 2014 το µέσο ετήσιο διαθέσιµο εισόδηµα των νοικοκυριών της Xώρας ήταν 17.182 ευρώ
Το 2015 το µέσο ετήσιο διαθέσιµο εισόδηµα των νοικοκυριών της Χώρας μειώθηκε σε 14.932 ευρώ
Το 2016 το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της Χώρας εκτιμήθηκε σε 15.106 ευρώ

Φορολογικά στοιχεία

Αλλά και ο ΟΟΣΑ ανατρέπει όσα θεωρούσε «δεδομένα» (στο twitter) ο Ευκλείδης Τσακαλώτος . Τα νεότερα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι το εισόδημα του Έλληνα εργαζόμενου επέστρεψε στα επίπεδα του 2013, χαμηλότερα δηλαδή και από εκεί που βρίσκονταν το 2014. Έτσι, ούτε και το 2018 κατάφεραν να καλύψουν τα νοικοκυριά τις απώλειες που υπέστησαν στο εισόδημά τους, από το 2015 και μετά.

Αυτό ισχύει τόσο σε ονομαστικούς όρους αποδοχών, όσο και στα «λεφτά στην τσέπη» που απομένουν στον εργαζόμενο μετά τους άμεσους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Έκθεση "Taxing wages 2019" που δημοσιοποίησε ο ΟΟΣΑ, ο μέσος εργαζόμενος στην Ελλάδα -χωρίς παιδιά για να μην προσμετρώνται τυχόν οικογενειακά επιδόματα που λαμβάνει επί του μισθού ή από το κράτος:

- Το 2018 είχε ετήσιες μικτές αποδοχές (μαζί με φόρους, εργατικές και εργοδοτικές εισφορές) 21.214 ευρώ. Το 2013 ελάμβανε 21.101 ευρώ κατά μέσον όρο, που εν συνεχεία αυξήθηκαν σε 21.322 ευρώ το 2014. Το 2015 όμως μειώθηκαν σε 20.833 και το 2016 ακόμα χαμηλότερα, σε 20.678 ευρώ, πριν αυξηθούν και πάλι σε 20.841 ευρώ το 2017, όσα έπαιρνε δηλαδή και το 2015.

 - «Στην τσέπη» το 2018 πληρώθηκε 15.671 ευρώ, μετά τις κρατήσεις φόρων και εισφορών. Τόσα περίπου ή και λίγο περισσότερα ελάμβανε το 2013 (15.792 ευρώ), αφού πρώτα είχαν μειωθεί από 17.864 ευρώ σε 17.103 στην πενταετία 2008-2012 . Το 2014 όμως αυξήθηκαν για πρώτη φορά σε 16.011 ευρώ. Ακολούθησε όμως νέα κατρακύλα, καθώς οι αποδοχές του μειώθηκαν σε 15.792 ευρώ και σε 15.363 ευρώ το 2016, για να σταθεροποιηθούν στα 15.434 ευρώ το 2017.

Μία ημέρα νωρίτερα πάντως από την δημοσιοποίηση των στοιχείων αυτών, ο υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε ανακοινώσει στοιχεία δικής του επεξεργασίας, αναρτώντας στο twitter -χωρίς να διευκρινίσει από ποια ακριβώς μελέτη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής αυτά εκπορεύονται:

«Τα δεδομένα: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5.258 ευρώ. Τα έτη 2015- 2016 αυξήθηκε κατά 146 ευρώ. Το 2018 η αύξηση αναμένεται σαφώς μεγαλύτερη λόγω και της ανάπτυξης. Με βάση αυτά τα δεδομένα, μήπως ο κ. Μητσοτάκης θα είχε την ευγενή καλοσύνη να μας πει πώς -στην απίθανη περίπτωση που βγει- θα αποζημιώσει τη μεσαία τάξη για τις απώλειες που είχε επί των κυβερνήσεων ΝΔ;».

Τα δεδομένα: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5258€. Τα έτη 2015-16 αυξήθηκε κατά 146€. Το 2018 η αύξηση αναμένεται σαφώς μεγαλύτερη λόγω και της ανάπτυξης. 1/2

— Ευκλείδης Τσακαλώτος | Euclid Tsakalotos (@tsakalotos) April 9, 2019

Συγκρίσεις

Χωρίς το υπουργείο Οικονομικών να έχει αποσαφηνίσει πλήρως την προέλευση των στοιχείων που επικαλείται –αν και ερωτήθηκε σχετικά- φαίνεται πιθανό να στηρίχτηκε σε στατιστική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ η οποία εστιάζει σε ένα μέσο ή ανώτερο τεταρτημόριο των εισοδημάτων (και που ο κύριος Τσακαλώτος όρισε ή συνέδεσε με την «μεσαία τάξη» στη δήλωσή του) με βάση τα ως τώρα διαθέσιμα στοιχεία μέχρι το 2017. Από πλευράς του ο ΟΟΣΑ, στην έκθεση "Taxing wages 2019", στηρίζεται σε εξαντλητική ανάλυση των φορολογικών δεδομένων στη χώρα μας, κάνοντας και μία λογιστική προβολή και για στο έτος 2018, παρότι πάντως δεν έχουν ακόμη υποβληθεί οι σχετικές φορολογικές δηλώσεις.

Για την περίοδο όμως που είναι συγκρίσιμα η ανάλυση του διεθνούς Οργανισμού και της ΕΛΣΤΑΤ, φαίνεται να προκύπτει το ακριβώς αντίθετο συμπέρσμα: ο κύριος Τσακαλώτος μιλά για μείωση 5.258 ευρώ στην πενταετία 2011-2014 (χωρίς να διευκρινίζει και εάν την υπολογίζει σωρευτικά ή μόνον σε απόλυτη σύγκριση μεταξύ του αρχικού και του τελευταίου έτους) ενώ, αντιθέτως, ο ΟΟΣΑ περιγράφει έτι περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων στην διετία 2015-2016 και, πάντως, όχι αύξηση κατά 146 ευρώ ανά έτος ή σωρευτικά στην διετία –όπως και αν το ενδεχομένως εννοούσε ο υπουργός.

Για την σύγκριση, με βάση τα αναλυτικά δεδομένα του ΟΟΣΑ, κάθε χρόνο στην τριετία 2015-2018 έχανε 100-500 ευρώ, από τις μικτές αποδοχές που πληρωνόταν ήδη το 2014. Έτσι φαίνεται να έχασε σωρευτικά 6.055 ευρώ στην 4ετία 2011-2014, ενώ στην επόμενη από το 2015 ως το 2018 έχασε και επιπλέον 1.750 ευρώ μικτά.

«Στην τσέπη» όμως οι διαφορές είναι μικρότερες: έχασε μεν 3.710 ευρώ σωρευτικά την περίοδο 2011-2014, αλλά από το 2015 μέχρι σήμερα έχασε και άλλα 1.785 ευρώ ακόμα ή, πάντως, δεν προκύπτει να έχουν ανέλθει ακόμα εκεί που ήταν το 2014, όταν είχε αρχίσει μετά από χρόνια πτώσης η πρώτη τάση ανάκαμψης.