Η διόγκωση του δημοσίου χρέους, το οποίο θα αποπληρωθεί πλέον στο σύνολό του το 2070, δηλαδή σε μισό αιώνα από σήμερα, και το σάρωμα του 75% των ταμειακών διαθεσίμων των κρατικών φορέων, προκειμένου ο ενδοκυβερνητικός δανεισμός μέσω repos να φθάσει τα 24,5 δισ. ευρώ, ήταν η «προίκα» που επιστρατεύθηκε για να χτιστεί το «μαξιλάρι» διαθεσίμων.
Το αποκαλυπτικό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από το ετήσιο δελτίο του Υπουργείου Οικονομικών για το δημόσιο χρέος, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, και δείχνει ότι το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτινάχθηκε στα 358,95 δισ. ευρώ (181,1% του ΑΕΠ) στα τέλη του 2018, δηλαδή 30,24 δισ. ευρώ υψηλότερα σε σύγκριση με την εκπνοή του 2017.
Παράλληλα, συνάφθηκαν νέες πράξεις repos ύψους 9,59 δισ. ευρώ, οι οποίες συνέβαλαν καθοριστικά ώστε τα ταμειακά διαθέσιμα να αγγίξουν στο τέλος της περυσινής χρονιάς τα 26,82 δισ. ευρώ – αυξημένα κατά 25,87 δισ. ευρώ σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Τόσο τα ταμειακά διαθέσιμα όσο και ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός μέσω repos μειώθηκαν στη συνέχεια το 1ο τρίμηνο του 2019, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), αλλά παρέμειναν σε πολύ υψηλά επίπεδα: το μεν «μαξιλάρι» διαθεσίμων βρισκόταν μια ανάσα από τα 22,462 δισ. ευρώ στις 31/3/2019, ενώ το σύνολο των repos έφθανε τα 19,475 δισ. ευρώ.
Από την ανάλυση των στοιχείων του ετήσιου δελτίου συνάγεται ότι το άλμα των 30,24 δισ. ευρώ που σημείωσε το χρέος στο τέλος του 2018, σε σύγκριση με το τέλος του 2017, οφείλεται κυρίως:
Στην τελευταία δανειακή δόση του 3ου Μνημονίου, η οποία ανήλθε στα 15 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 9,5 δισ. ευρώ τοποθετήθηκαν στα ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας, τα οποία, όπως σημειώνεται στο δελτίο, «επαρκούν για την κάλυψη των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών των δύο τουλάχιστον επόμενων ετών ακόμα και υπό τις πλέον αντίξοες συνθήκες».
Στη σύναξη νέων repos ύψους 9,59 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το δελτίο, αξιοποιείται πλέον το 75% περίπου του συνόλου των ταμειακών διαθεσίμων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης «με πολύ αποτελεσματικό τρόπο, παρέχοντάς τους ανταγωνιστικές υψηλές αποδόσεις, επ’ ωφέλειά τους, διασφαλίζοντας αντίστοιχο όφελος ως προς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, με σωρευτικά θετικές επιπτώσεις για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους».
Στην έκδοση νέου 7ετούς ομολόγου, μέσω του οποίου το Ελληνικό Δημόσιο άντλησε 3 δισ. ευρώ από τις αγορές.
Έως το 2070 θα πληρώνεται το «μάρμαρο» της κρίσης
Κλείσιμο
Τα τελευταία στοιχεία του ΟΔΔΗΧ για το χρέος δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι επιπτώσεις της κρίσης θα βαραίνουν τις πλάτες όχι μόνο της σημερινής αλλά και των επόμενων γενιών, καθώς οι τελευταίες δόσεις από τα μνημονιακά δάνεια στήριξης της Ελλάδας θα αποπληρωθούν το 2070, δηλαδή 60 χρόνια μετά την υπογραφή του 1ου Μνημονίου.
Μάλιστα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και ο προκάτοχός του EFSF θα παρακολουθούν στενά τη δημοσιονομική πορεία της χώρας μας μέχρι τότε, καθώς η εποπτεία του Μηχανισμού λήγει μόνο όταν εξοφληθεί και το τελευταίο σεντ από τα δάνεια που έχει χορηγήσει (αντιθέτως, η μεταπρογραμματική εποπτεία της Κομισιόν λήγει όταν αποπληρωθεί το 75% του χρέους). Συνολικά ο ESM και ο EFSF κατέχουν σήμερα το 53,7% του ελληνικού χρέους και η χώρα μας καλείται να τους επιστρέψει έως το 2070 το αστρονομικό ποσό των 190,78 δισ. ευρώ.
Από το 2020 η Ελλάδα θα αρχίσει να αποπληρώνει τα διμερή δάνεια που έλαβε από την ευρωζώνη στο πλαίσιο του 1ου Μνημονίου, το 2023 θα ξεκινήσει η αποπληρωμή του EFSF για το δάνειο του 2ου Μνημονίου και το 2034 θα αρχίσει η εξόφληση του δανείου του 3ου Μνημονίου από τον ESM. Μετά τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκαν πριν από ένα χρόνο στο Eurogroup, οι ετήσιες υποχρεώσεις αποπληρωμής του χρέους συγκρατούνται κάτω από τα 10 δισ. ευρώ, με εξαίρεση το 2023 (11,743 δισ. ευρώ), το 2028 (11,545 δισ. ευρώ), το 2033 (11,186 δισ. ευρώ) και το 2037 (10,756 δισ. ευρώ).
Και 3 καλά νέα για το χρέος
Τουλάχιστον, το θετικό είναι ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και μια σειρά από μεθοδικές κινήσεις του ΟΔΔΗΧ για τον περιορισμό του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους έχουν επιτρέψει:
- Να αυξηθεί η μεσοσταθμική διάρκεια του χρέους στα 21,1 χρόνια φέτος από 18,2 χρόνια πέρυσι και μόλις 7,9 χρόνια το 2009.
- Να μειωθεί το μεσοσταθμικό επιτόκιο εξυπηρέτησης του χρέους στο 1,61% και να εκτιμάται ότι θα παραμείνει στα επίπεδα αυτά για σχεδόν 14 χρόνια ακόμη.
- Να μειωθεί στο 10,75% η συμμετοχή των υποχρεώσεων κυμαινόμενου επιτοκίου στο σύνολο του χαρτοφυλακίου δημοσίου χρέους, μειώνοντας αντίστοιχα και τον επιτοκιακό κίνδυνο.
Οι πληγές της πραγματικής οικονομίας
Στο ετήσιο δελτίο χρέους το υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζει ότι μετά την έξοδο από το 3ο Μνημόνιο «οι εναπομένουσες δυσχέρειες στο εσωτερικό περιβάλλον συγκεντρώνονται γύρω από τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας, τις πηγές και τις δυνατότητες χρηματοδότησής της», συμπληρώνοντας τα εξής: «Στην κατεύθυνση αντιμετώπισης των συναφών αδυναμιών κινείται η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Ελληνικού Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα και τα εργαλεία διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα (δευτερογενής αγορά δανείων, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, μηχανισμός εξωδικαστικού συμβιβασμού)».
Το πρόβλημα είναι, βεβαίως, πως στην πράξη ούτε η αποπληρωμή των κρατικών φεσιών προχωρά ούτε τα εργαλεία αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων έχουν αναπτυχθεί στον απαιτούμενο βαθμό, με ευθύνη της απερχόμενης κυβέρνησης.
