Προ των πυλών η πλήρης άρση των capital controls

Στην τελική ευθεία για την πλήρη κατάργηση των capital controls βρίσκονται η κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι εμπορικές τράπεζες της χώρας. Οι σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται το αργότερο μέσα στον Σεπτέμβριο, όπως ανέφερε το ΘΕΜΑ από τις 28 Ιουλίου. Ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου θα είναι καθοριστικός για την οικονομία, καθώς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα εντατικοποιήσουν τις διαβουλεύσεις για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2020 και την 4η μεταμνημνημονιακή αξιολόγηση.

Το υπουργείο Οικονομικών, σε συνεννόηση με την κεντρική τράπεζα, έχει ετοιμάσει τις απαραίτητες διατάξεις για να αρθούν οι τελευταίοι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και τις έχει στείλει, όπως προβλέπεται, στο εξωτερικό, ώστε το ζήτημα να διευθετηθεί το συντομότερο δυνατό. Από την πλευρά της, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εισηγηθεί στην κυβέρνηση την πλήρη άρση των capital controls και έχει συντάξει μελέτη επιπτώσεων, από την οποία προκύπτει ότι δεν προβλέπεται κανένας κίνδυνος για την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος από το οριστικό τέλος στους κεφαλαιακούς περιορισμούς. Επίσης οι εμπορικές και οι συνεταιριστικές τράπεζες της χώρας έχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, εκφράσει εγγράφως τη συγκατάθεσή τους για την πλήρη απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων.

Η οριστική κατάργηση των capital controls και η έγκριση του σχεδίου για τη μείωση των κόκκινων δανείων μέσω εταιρίας ειδικού σκοπού (APS) θα σηματοδοτήσουν την αλλαγή σελίδας στον εγχώριο τραπεζικό τομέα. Το APS εκτιμάται ότι θα πάρει το «πράσινο φως» από τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG Comp) μέσα στο πρώτο δίμηνο του φθινοπώρου. Οι δύο αυτές εξελίξεις θα δώσουν επίσης ώθηση για την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης τους επόμενους μήνες, όπως προκύπτει από τις τελευταίες εκθέσεις των Moody's και Fitch.

Τα capital controls συμπλήρωσαν στο τέλος Ιουνίου τέσσερα χρόνια ζωής. Πρόκειται για ακριβώς τον διπλάσιο χρόνο σε σύγκριση με την Κύπρο, η οποία ήταν η πρώτη χώρα της ευρωζώνης που δοκιμάστηκε από περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, αλλά κατάφερε να επιστρέψει πλήρως στην κανονικότητα τον Απρίλιο του 2015, ένα χρόνο προτού ολοκληρώσει το δικό της Μνημόνιο. Η Ελλάδα είχε την αρνητική πρωτιά να βγει πριν από ένα χρόνο από το 3ο Μνημόνιο χωρίς να έχει απελευθερωθεί πλήρως η κίνηση κεφαλαίων. Οι περιορισμοί στις αναλήψεις μετρητών από τραπεζικούς λογαριασμούς και στις συναλλαγές στο εσωτερικό της χώρας ήρθησαν την 1η Οκτωβρίου 2018, όμως εξακολουθούν να υφίστανται περιορισμοί στη μεταφορά χρημάτων προς το εξωτερικό (αποστολή εμβασμάτων, πραγματοποίηση επενδύσεων, αγορές σε ξένα ηλεκτρονικά καταστήματα) από ιδιώτες και επιχειρήσεις.

Ο καυτός Σεπτέμβριος

Ο Σεπτέμβριος θα είναι μήνας-ορόσημο για την οικονομία όχι μόνο λόγω των παραπάνω εξελίξεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα αλλά και λόγω της επίσημης έναρξης των διαβουλεύσεων της κυβέρνησης με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την 4η μεταμνημονιακή αξιολόγηση και τον προϋπολογισμό του 2020.

Πρώτος σταθμός θα είναι το Euro Working Group της 5ης Σεπτεμβρίου, όπου ο νέος εκπρόσωπος της χώρας μας καθηγητής Μιχάλης Αργυρού θα κληθεί να παρουσιάσει στους συναδέλφους του από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ευρωζώνης την πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού, τον σχεδιασμό της κυβέρνησης στο οικονομικό πεδίο και την πρόοδο στα 15 εκκρεμή προαπαιτούμενα (ΔΕΗ, ΕΛΠΕ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ελληνικό, ληξιπρόθεσμες οφειλές Δημοσίου κ.λπ.) που κληροδότησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στη σημερινή κυβέρνηση.

Μία ημέρα νωρίτερα, στις 4 Σεπτεμβρίου, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) θα δημοσιοποιήσει την εκτίμησή της για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά το 2ο τρίμηνο του 2019. Η ανακοίνωση αυτή έχει μεγάλη βαρύτητα, ύστερα από τον απογοητευτικό ρυθμό ανάπτυξης 1,3% του 1ου τριμήνου.

Στις 7 Σεπτεμβρίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα δώσει το στίγμα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης από το βήμα της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) και στις 13 του μηνός ο Χρήστος Σταϊκούρας θα βρεθεί στο Ελσίνκι της Φινλανδίας, για να συμμετάσχει για πρώτη φορά στο Eurogroup ως υπουργός Οικονομικών.

Το μεγάλο στοίχημα του φθινοπωρινού φορολογικού νομοσχεδίου

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, τόσο η ελληνική πλευρά όσο και οι τεχνοκράτες των θεσμών θεωρούν πλέον ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ θα επιτευχθεί την τρέχουσα χρονιά. Με την έλευση των τεχνικών κλιμακίων των δανειστών στην Αθήνα στις 16 Σεπτεμβρίου και την άφιξη των επικεφαλής τους μία εβδομάδα αργότερα, στις 23 του μηνός, θα βρεθούν στο επίκεντρο η κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2020 και το μεγάλο φορολογικό νομοσχέδιο του φθινοπώρου.

Το οικονομικό επιτελείο δεν προτίθεται να βιαστεί για την οριστικοποίηση των διατάξεών του, καθώς επιδιώκει να υπάρξει συμφωνία με τους θεσμούς για το εύρος και το είδος των φοροελαφρύνσεων που θα περιλαμβάνει. Έτσι, το νομοσχέδιο μπορεί να φθάσει στη Βουλή τον Οκτώβριο (στις 7 του μηνός θα κατατεθεί το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2020) ή ακόμα και τον Νοέμβριο, όταν θα κατατεθεί το τελικό κείμενο του νέου κρατικού προϋπολογισμού.

Καθοριστικό ρόλο για τα όρια των φοροελαφρύνσεων εκτιμάται ότι θα παίξουν η διαπραγμάτευση για τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα και η εισπρακτική απόδοση της ρύθμισης των 120 δόσεων. Επί του παρόντος, η μοναδική φορο-ανάσα που έχει «κλειδώσει» είναι η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα επιχειρηματικά κέρδη του 2019 από το 28% στο 24%. Οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα των φυσικών προσώπων θα κριθούν τον Σεπτέμβριο.

Αρμόδιες πηγές διαβεβαιώνουν, πάντως, ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν θέσει ζήτημα μείωσης του αφορολογήτου ορίου (η προψηφισμένη από το 2017 μείωση ακυρώθηκε την περασμένη άνοιξη). Επίσης, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είχε υπογραμμίσει κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στη Βουλή ότι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης μπορεί να επιτευχθεί με την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, την υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση, την τήρηση ηλεκτρονικών βιβλίων, την ηλεκτρονικοποίηση δηλώσεων φορολογίας κεφαλαίου και την ενίσχυση και αποκομματικοποίηση ελεγκτικών μηχανισμών, όπως το ΣΔΟΕ. Ωσότου τεθούν σε πλήρη λειτουργία όλα τα ηλεκτρονικά εργαλεία, δεν αναμένεται πάντως να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός για σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης.