Προϋπολογισμός: Τριπλάσιο από τον στόχο το πρωτογενές πλεόνασμα στο εννεάμηνο

Τριπλάσιο από τον στόχο και διπλάσιο σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα ήταν στο 9μηνο της φετινής χρονιάς το πρωτογενές πλεόνασμα, που έφθασε τα 4,479 δισ. ευρώ, ενισχύοντας τις προσδοκίες για κοινωνικό μέρισμα, το ύψος του οποίου θα «κλειδώσει» στα μέσα Νοεμβρίου.

Τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο υφυπουργός Δημοσιονομικής Πολιτικής Θόδωρος Σκυλακάκης για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου διευκόλυναν επίσης την κυβέρνηση να καλύψει τη διαφορά εκτιμήσεων που υπήρχε με τους θεσμούς για τον προϋπολογισμό του 2020, καθώς δείχνουν μεγάλη υπέρβαση ύψους 616 εκατ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα, επιβεβαιώνοντας το χθεσινό ρεπορτάζ του protothema.gr. Η υπεραπόδοση αυτή επηρεάζει θετικά τις προβλέψεις για την επόμενη χρονιά (carry-over effect).

«Περιμένουμε την επίσημη αντίδραση των θεσμών στο προσχέδιο προϋπολογισμού που αποστέλλεται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκτιμώ ότι δεν θα χρειαστεί άλλη επικοινωνία με τους θεσμούς για το θέμα», ανέφερε αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες δεν βλέπουν πλέον δημοσιονομικό κενό για το 2020.

Το προσχέδιο που θα φθάσει σήμερα στα χέρια της Κομισιόν περιλαμβάνει το σύνολο των φοροελαφρύνσεων και των υπόλοιπων θετικών μέτρων ύψους 1,2 δισ. ευρώ και τα δημοσιονομικά ισοδύναμα μέτρα, ενώ διατηρεί στο 2,8% την πρόβλεψη για ανάπτυξη το 2020. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, υπάρχουν μόνο μικρές αλλαγές σε επιμέρους ποσοτικοποιήσεις, με βάση νεότερα στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν μειωθεί η πρόβλεψη για έσοδα 642 εκατ. ευρώ από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και οι εξοικονομήσεις από τις οροφές δαπανών, ενώ έχουν αυξηθεί τα προβλεπόμενα έσοδα από τη ρύθμιση των 120 δόσεων, τα οποία ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Επιπλέον έχουν προστεθεί έσοδα από την αδειοδότηση του διαδικτυακού στοιχήματος και των διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών.

Ο προαναφερθείς αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών σημείωσε ότι στον φετινό προϋπολογισμό έχει εγγραφεί ποσό 134 εκατ. ευρώ για τα νομικά πρόσωπα, χωρίς όμως να αποκαλύψει ποια μορφή θα έχει το όφελος αυτό για τις επιχειρήσεις. Διευκρίνισε ακόμα ότι τα 200 εκατ. ευρώ για την πληρωμή Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) στη ΔΕΗ δεν έχουν ενσωματωθεί στο προσχέδιο ούτε στον φετινό προϋπολογισμό, καθώς η πληρωμή τους είναι βέβαιη, αλλά η χρονική κατανομή τους δεν έχει γίνει ακόμα.

Πιο αναλυτικά, τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για το 9μηνο του 2019 δείχνουν:

- Πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 4,479 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,467 δισ. ευρώ, καταγράφοντας υπέρβαση 3,012 δισ. ευρώ. Το αντίστοιχο περυσινό διάστημα το πρωτογενές πλεόνασμα είχε διαμορφωθεί στα 2,523 δισ. ευρώ.

- Αυξημένες επιστροφές φόρου κατά 344 εκατ. ευρώ και μειωμένες δαπάνες τόκων κατά 316 εκατ. ευρώ.

Σε επίπεδο μηνός, τον Σεπτέμβριο το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5,401 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 823 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, παρά την αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 193 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων έχει πρόσθετη βαρύτητα, εάν ληφθεί υπόψη ότι μεσολάβησαν οι μειώσεις ΦΠΑ και η μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22%. Η μείωση στα καθαρά έσοδα οφείλεται κυρίως στην πολύ μεγάλη υστέρηση στα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), τα οποία ανήλθαν στα 44 εκατ. ευρώ και ήταν μειωμένα κατά 840 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο. Όπως εξήγησε ο υφυπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, το φαινόμενο αυτό οφείλεται στα ελάχιστα αιτήματα πληρωμής που εστάλησαν λόγω των εκλογών στην Κομισιόν.

Το επίδομα θέρμανσης

Η υπέρβαση του στόχου του φετινού προϋπολογισμού θα αξιοποιηθεί από την κυβέρνηση για την αύξηση του κονδυλίου του επιδόματος θέρμανσης από τα 57,5 εκατ. ευρώ στα 67 εκατ. ευρώ και τη διανομή του 90% του ποσού εντός του τρέχοντος έτους. Η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) αναμένεται εντός των ημερών. Για το 2020 η κυβέρνηση θα επανεξετάσει το μοντέλο του επιδόματος θέρμανσης, γι’ αυτό η καταβολή του στους δικαιούχους ενδεχομένως να γίνει στις αρχές του 2021. Αυτός είναι και ο λόγος που ο προϋπολογισμός του 2020 δεν προβλέψει δαπάνη για επίδομα θέρμανσης.

Τα αναδρομικά των συνταξιούχων

Στάση αναμονής τηρεί το οικονομικό επιτελείο για τα αναδρομικά των συνταξιούχων, καθώς εκκρεμεί να καθαρογραφούν οι σχετικές αποφάσεις, ενώ ο ΕΦΚΑ έχει ασκήσει αναίρεση επί πρωτόδικης απόφασης για τα αναδρομικά της περιόδου Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016. Όπως υπογράμμισε ο αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, με βάση την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, θα πρέπει πρώτα να γίνουν αναλογιστικές μελέτες, στη συνέχεια οι σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις και μετά να ξεκινήσει η καταβολή των αναδρομικών. Έτσι, απομακρύνεται η πιθανότητα καταβολής χρημάτων εντός του 2019. Ο αξιωματούχος διευκρίνισε ότι σε κάθε περίπτωση μπορεί να αξιοποιηθεί για τον σκοπό αυτό το αποθεματικό του προϋπολογισμού, ύψους 1 δισ. ευρώ.

Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ

Αναλυτικά, η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών για τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 9μηνο έχει ως εξής:

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2019, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 114 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 3.437 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2019, για το αντίστοιχο διάστημα του 2019 και ελλείμματος 1.458 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 4.479 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1.467 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 2.523 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2018.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 38.531 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1.600 εκατ. ευρώ ή 4,3 % έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2019.

Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται κυρίως στα κάτωθι γεγονότα:

- Είσπραξη ποσού 1.119 εκατ. ευρώ που αφορά στο τίμημα (εκτός ΦΠΑ) της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, που είχε αρχικά εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθεί στο έτος 2018.

- Είσπραξη ποσού 644 εκατ. ευρώ από ANFAs τον Μάιο 2019 που δεν είχε προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό 2019.


Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 42.047 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.944 εκατ. ευρώ ή 4,8 % έναντι του στόχου.

Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3.517 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 344 εκατ. ευρώ από το στόχο (3.172 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.571 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 796 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο 2019 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5.401 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 823 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, παρά το γεγονός ότι τα έσοδα στην κατηγορία «Φόροι» εμφανίζονται αυξημένα κατά 193 εκατ. ευρώ (προσωρινά στοιχεία).

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.937 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηναίου στόχου κατά 798 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 44 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 840 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, επηρεαζόμενο από γραφειοκρατικές καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου και των επόμενων εβδομάδων.

Οι επιστροφές εσόδων του Σεπτεμβρίου 2019 ανήλθαν σε 537 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 25 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (511 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2019 ανήλθαν στα 38.644 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.723 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (40.367 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης αρνητικής απόκλισης είναι:

α) η μειωμένη δαπάνη τόκων, έναντι του στόχου κατά 306 εκατ. ευρώ,

β) η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 542 εκατ. ευρώ και

γ) οι μικρότερες έναντι του στόχου, πληρωμές οπλικών συστημάτων κατά 232 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν άμεσα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθότι σύμφωνα με την μεθοδολογία ESA το έλλειμμα επηρεάζεται από τις φυσικές παραλαβές.


Μειωτικά έναντι του στόχου λειτούργησε και η πίστωση ύψους 982 εκατ. ευρώ, που είχε προβλεφθεί προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής, κατά το έτος 2019, των εφάπαξ χρηματικών ποσών του νόμου 4575/2018 σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης των πληρωμών εντός του 2018 (στις πιστώσεις υπό κατανομή). Επισημαίνεται ότι οι πληρωμές που υλοποιήθηκαν έως και τον Σεπτέμβριο του 2019 και αφορούν σε υπουργικές αποφάσεις εκδοθείσες το 2018, ήταν ύψους 326 εκατ. ευρώ (εμφανίζονται στη στήλη της πραγματοποίησης στη γραμμή «Παροχές σε εργαζόμενους»). Αντίθετα, αυξητικά έναντι του στόχου λειτούργησε η μεταβίβαση στον ΕΦΚΑ 971 εκατ. ευρώ για την χορήγηση της 13ης σύνταξης.

Στις πιστώσεις υπό κατανομή συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι πιστώσεις του τακτικού αποθεματικού, οι οποίες κατά την διάρκεια του έτους μεταφέρονται σε άλλες μείζονες κατηγορίες για την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2019 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 κατά 965 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω:

α) των αυξημένων επιχορηγήσεων προς τους ΟΚΑ κατά 1.055 εκατ. ευρώ κυρίως για την χορήγηση της 13ης σύνταξης και την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων τα οποία πλέον εμφανίζονται στις «Μεταβιβάσεις», ενώ το 2018 ήταν στην κατηγορία «Κοινωνικές Παροχές»,

β) των αυξημένων πληρωμών για τόκους κατά 612 εκατ. ευρώ και

γ) των αυξημένων δαπανών ΠΔΕ κατά 676 εκατ. ευρώ.


Με αντίρροπο χαρακτήρα (μειωμένη δαπάνη σε σχέση με πέρυσι) κινήθηκαν οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων, κατά 827 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο 2019 το σύνολο των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3.926 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 758 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, κυρίως λόγω:

α) της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ κατά 162 εκατ. ευρώ,

β) των μειωμένων δαπανών για τόκους κατά 101 εκατ. ευρώ και

γ) των μειωμένων συνολικών μεταβιβάσεων σε φορείς εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης κατά 390 εκατ. ευρώ.