Υπερπλεόνασμα - έκπληξη 1,56 δισ. ευρώ ως τον Οκτώβριο στον Κρατικό Προϋπολογισμό

Μια ευχάριστη έκπληξη αποκαλύπτουν τα οριστικά στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού: πέντε μέρες μετά την κατάθεση του νέου κρατικού προϋπολογισμού (Πέμπτη 21 Νοεμβρίου), τα τελικά στοιχεία διαψεύδουν ευχάριστα τις αρχικές εκτιμήσεις του Οικονομικού επιτελείου, αφού τα καθαρά έσοδα ήταν 95 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα από όσο προέβλεπε η εισηγητική έκθεση και το πρωτογενές πλεόνασμα 90 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο. Σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί πέρυσι τα καθαρά κρατικά έσοδα ήταν 1,65 δισ. περισσότερα ενώ το πλεόνασμα ξεπέρασε κατά 1,56 δισ. ευρώ τον αρχικό στόχο.

Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών για το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου «το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43.368 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 95 εκατ. ευρώ ή 0,2 % έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020».

Παρά την ανοδική δυναμική του πλεονάσματος (ακόμα και μετά τις ως τώρα μειώσεις ΕΝΦΙΑ ή άλλες παροχές) στο υπουργείο Οικονομικών μελετούν σχολαστικά την απόδοση των εσόδων, για να καθορίσουν το ύψος του Κοινωνικού Μερίσματος που θα διανεμηθεί. Μέσα στην εβδομάδα θα καθοριστεί ποιοι θα είναι οι τελικοί δικαιούχοι της έκτακτης παροχής, η οποία μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα τουλάχιστον –όπως όλα ως τότε έδειχναν- δεν θα ξεπερνούσε τα 200 ή 250 εκατ. ευρώ το πολύ, από τα 436 εκατ. ευρώ της εκτίμησης για το τελικό υπερ-πλεόνασμα.

Ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του (άνω των 100 εκατ. ευρώ) δεν θα διανεμηθεί ούτε ως «χρήμα στο χέρι» (όπως ανέφερε σε χθεσινή συνέντευξή του ο κ.Χρ. Σταϊκούρας στο OPEN) ούτε σε φοροελαφρύνσεις της τελευταίας στιγμής (από εισφορά αλληλεγγύης ή τέλος επιτηδεύματος όπως αναφέρουν κάποιες πληροφορίες). Θα κρατηθεί σαν «μαξιλαράκι ασφαλείας» σε περίπτωση που πέσουν έξω οι προβλέψεις για τα έσοδα για τον μήνα Δεκέμβριο.

Ανησυχία για τους φόρους

Πηγή ανησυχίας για την πορεία των εσόδων αποτελούν κυρίως η αδυναμία πληρωμών των φόρων των νοικοκυριών, αλλά και η υστέρηση εσόδων από τα καύσιμα.

Είναι ενδεικτικό ότι ενώ ο Ειδικό Φόρος Καυσίμων από πωλήσεις Ενεργειακών Προϊόντων μαρτυρά αύξηση πωλήσεων και όγκου (κατά 18 εκατ. ευρώ ή 0,5% στο δεκάμηνο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου), ο ΦΠΑ από πωλήσεις στα πετρελαιοειδή είναι μειωμένος 0,6% ή 10 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα όμως, υστέρηση κατά 30 εκατομμύρια έναντι του στόχου καταγράφηκε και στις πληρωμές φόρων εισοδήματος από φυσικά πρόσωπα.

Αναλυτικά ολόκληρη η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών έχει ως εξής:

Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού Οκτωβρίου 2019

Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2019, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 906 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 689 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, για το αντίστοιχο διάστημα του 2019 και ελλείμματος 460 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 5.739 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4.179 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 3.811 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2018.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43.368 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 95 εκατ. ευρώ ή 0,2 % έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020. Η αύξηση αυτή ανέρχεται σε 1.651 εκατ. ευρώ συγκρινόμενη με το στόχο για το 2019 που περιλαμβανόταν στην εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού του 2019, η οποία αποτέλεσε τη βάση σύγκρισης έως το προσωρινό δελτίο Οκτωβρίου 2019. Από το παρόν δελτίο και εφεξής, η απόκλιση θα προκύπτει μετά από σύγκριση με τα στοιχεία στοχοθεσίας, όπως αυτά περιλαμβάνονται στις εκτιμήσεις εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού 2020.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 47.301 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 95 εκατ. ευρώ ή 0,2 % έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2019 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:

α) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 18 εκατ. ευρώ ή 0,5%,

β) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 65 εκατ. ευρώ ή 4,2%,

γ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 10 εκατ. ευρώ ή 0,5%,

δ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρείες (ΝΠ) κατά 22 εκατ. ευρώ ή 0,7%,

ε) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 17 εκατ. ευρώ ή 1,6%,

στ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 78 εκατ. ευρώ ή 4, εκ των οποίων: Επιστροφές δαπανών κατά 43 εκατ. ευρώ ή 10,8%.



Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:



α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 10 εκατ. ευρώ ή 0,6%,

β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 26 εκατ. ευρώ ή 0,2%,

γ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 30 εκατ. ευρώ ή 0,3%,

δ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 13 εκατ. ευρώ ή 1,4%,

ε) Μεταβιβάσεις κατά 14 εκατ. ευρώ ή 0,5% ,

στ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 19 εκατ. ευρώ ή 1,2%.



Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3.934 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το στόχο.



Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.586 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το στόχο.



Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2019 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.842 εκατ. ευρώ αυξημένο κατά 95 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.



Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.259 εκατ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 95 εκατ. ευρώ.



Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 12 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το στόχο.



Οι επιστροφές εσόδων του Οκτωβρίου 2019 ανήλθαν σε 417 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το στόχο.



Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2019 ανήλθαν στα 42.462 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.499 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (43.962 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης αρνητικής απόκλισης είναι:

α) η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 811 εκατ. ευρώ,

β) οι μικρότερες έναντι του στόχου, πληρωμές οπλικών συστημάτων κατά 245 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν άμεσα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθότι σύμφωνα με την μεθοδολογία ESA το έλλειμμα επηρεάζεται από τις φυσικές παραλαβές και

γ) οι μειωμένες μεταβιβάσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης κατά 149 εκατ. ευρώ.



Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2019 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 κατά 938 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω:

α) των αυξημένων επιχορηγήσεων προς τους ΟΚΑ κατά 1.140 εκατ. ευρώ, κυρίως για τη χορήγηση της 13ης σύνταξης και την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων τα οποία πλέον εμφανίζονται στις «Μεταβιβάσεις», ενώ το 2018 ήταν στην κατηγορία «Κοινωνικές Παροχές»,

β) των αυξημένων πληρωμών για τόκους κατά 598 εκατ. ευρώ και

γ) των αυξημένων δαπανών ΠΔΕ κατά 500 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα (μειωμένη δαπάνη σε σχέση με πέρυσι) κινήθηκαν οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων, κατά 827 εκατ. ευρώ και οι αποδόσεις προς τους ΟΤΑ κατά 579 εκατ. ευρώ.



Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2019 το σύνολο των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3.818 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 521 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, κυρίως λόγω:

α) της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ κατά 268 εκατ. ευρώ και

β) των μειωμένων μεταβιβάσεων σε λοιπά νομικά πρόσωπα εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης κατά 149 εκατ. ευρώ.