Τα στοιχήματα για το νέο Σχέδιο Ανάπτυξης της οικονομίας

Να θέσει τις βάσεις για το αναπτυξιακό άλμα που χρειάζεται η χώρα και να επιβεβαιώσει την τήρηση των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων της Ελλάδας, ώστε να κερδίσει πόντους στις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου, επιδιώκει η κυβέρνηση από σήμερα έως τα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας. Το όχημα για να πετύχει τον πρώτο στόχο είναι το προσχέδιο του νέου Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, το οποίο παρουσιάζεται σήμερα, και το εφαλτήριο για τον δεύτερο στόχο είναι η επιτυχής, όπως προεξοφλούν κυβερνητικά στελέχη, ολοκλήρωση της 5ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης με τη δημοσιοποίηση της σχετικής έκθεσης στις 26 Φεβρουαρίου.

Το νέο αναπτυξιακό σχέδιο εκπονείται από επιτροπή διακεκριμένων οικονομολόγων με επικεφαλής τον Νομπελίστα καθηγητή Χριστόφορο Πισσαρίδη και αναπληρωτή του τον Γενικό Διευθυντή του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) καθηγητή Νίκο Βέττα. Η επιτροπή θα παρουσιάσει σήμερα στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής την προκαταρκτική έκθεσή της, που εντοπίζει τους κύριους άξονες στους οποίους πρέπει να στηρίζεται η ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας και τις βασικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις σε σχέση με την υφιστάμενη πορεία και το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης. Θα ακολουθήσει περί τα μέσα Απριλίου ένα ενδιάμεσο σχέδιο με όλους τους άξονες και τις κεντρικές κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδίου, το οποίο αναμένεται να λάβει την τελική του μορφή τον Οκτώβριο.

Στο πεδίο των διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει κλείσει σχεδόν όλα τα ανοιχτά ζητήματα της 5ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης και προσβλέπει σε μια θετική έκθεση την ερχόμενη εβδομάδα. «Είμαστε σχεδόν εκεί», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες κυβερνητική πηγή. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είχε την ευκαιρία να εισπράξει το καλό αυτό κλίμα κατά τις επαφές του με Ευρωπαίους ομολόγους του και αξιωματούχους των θεσμών στο περιθώριο της χθεσινής συνεδρίασης του Eurogroup στις Βρυξέλλες. Μέχρι τις αρχές της προσεχούς εβδομάδας θεωρείται βέβαιο ότι θα έχουν κλείσει και οι τελευταίες εκκρεμότητες.

Το επόμενο βήμα θα είναι η συζήτηση της 5ης έκθεσης μεταμνημονιακής αξιολόγησης στο Euro Working Group (EWG) της 5ης Μαρτίου, με στόχο να ανοίξει ο δρόμος για να κερδίσει σταδιακά η Ελλάδα πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο. Η αρχή προς αυτή την κατεύθυνση ενδεχομένως να γίνει από το Eurogroup της 16ης Μαρτίου, όπου εκτιμάται ότι θα μπορούσε να εγκριθεί η εξαίρεση δαπανών ύψους τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ από τον μεταμνημονιακό τρόπο υπολογισμού του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Το μεγάλο στοίχημα της αξιοποίησης των επιστροφών κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (ANFAs και SMPs) για επενδύσεις προβλέπεται να κριθεί στο Eurogroup της 11ης Ιουνίου. Ο Επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι προεξόφλησε την περασμένη εβδομάδα ότι, υπό την προϋπόθεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης και της 6ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα δώσουν το «πράσινο φως» για την αλλαγή χρήσης των ANFAs και SMPs. Αντιθέτως, δεν φαίνεται να προχωράει, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, το αίτημα σχετικά με τη δυνατότητα μεταφοράς υπερπλεονασμάτων από το ένα έτος στο επόμενο (smoothing mechanism). Όσον αφορά στην κεντρική επιδίωξη της μείωσης των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021, κυβερνητικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι δεν θα πρέπει να αναμένουμε αποφάσεις πριν από τα μέσα του προσεχούς Οκτωβρίου.

Το νέο πτωχευτικό και οι συνεχιζόμενες χαμηλές πτήσεις στην πλατφόρμα για την Α΄ κατοικία

Στην επόμενη, 6η μεταμνημονιακή αξιολόγηση, που αποτελεί το «κλειδί» για την επενδυτική αξιοποίηση των κερδών των ελληνικών ομολόγων, το υπ’ αριθμόν ένα θέμα δεν θα είναι άλλο από τον νέο πτωχευτικό κώδικα για τους ιδιώτες. Η κυβέρνηση στοχεύει να καταθέσει στη Βουλή στις αρχές Απριλίου τις διατάξεις για την εναρμόνιση του ελληνικού Δικαίου με την Κοινοτική Οδηγία 1023 του 2019 για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών. Με αυτές θα εισαχθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα διαδικασία πτώχευσης για απλούς ιδιώτες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, εφόσον το ζητήσουν είτε οι ίδιοι είτε οι δανειστές τους. Η διαδικασία αυτή θα επιτρέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας των οφειλετών.

Μετά τη ρευστοποίηση και εφόσον απομένουν ανεξόφλητα ποσά από το δάνειο, ο δανειολήπτης θα πληρώνει ένα ποσό από το εισόδημά του, το οποίο θα είναι διαθέσιμο πέραν των εύλογων δαπανών διαβίωσης και τούτο μόνο για τρία χρόνια. Εφόσον ανήκει στην κατηγορία των ευάλωτων προσώπων ή νοικοκυριών, θα είναι επιλέξιμος για στεγαστικό επίδομα, ώστε να καλύψει τις στεγαστικές του ανάγκες. Μετά τη λήξη της περιόδου των τριών ετών θα επανεξετάζεται η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη και, εφόσον αυτή δεν έχει αλλάξει, θα απαλλάσσεται από το μέρος του χρέους που ενδεχομένως έχει μείνει ανεξόφλητο τη στιγμή εκείνη.

Δεδομένου ότι από την 1η Μαΐου λήγει οριστικά η προστασία της Α΄ κατοικίας από πλειστηριασμούς, η κυβέρνηση δεν παύει να καλεί τους οφειλέτες να ενταχθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την Α΄ κατοικία. Το μήνυμα αυτό επανέλαβε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. Παρά τη δημοσιότητα που έχει πάρει το θέμα ιδίως τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η ανταπόκριση που καταγράφεται στην πλατφόρμα εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη. Τα τελευταία στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) δείχνουν ότι μέχρι την περασμένη Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου:

- Από τους περίπου 130.000 δυνητικά επιλέξιμους χρήστες, μόλις 67.686, δηλαδή περίπου οι μισοί, είχαν μπει στην πλατφόρμα (2.293 επιπλέον, σε σύγκριση με μια εβδομάδα νωρίτερα) και από αυτούς μόνο οι 44.924 είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης, συναινώντας στην άρση του φορολογικού και του τραπεζικού απορρήτου τους. Ο αριθμός των οφειλετών που έδωσαν τη συναίνεση για την άρση του απορρήτου τους αυξήθηκε μόνο κατά 1.526 άτομα το διάστημα 7-14 Φεβρουαρίου. Πάντως, κάποιοι οφειλέτες ενδέχεται να έχουν ήδη ρυθμίσει τα χρέη τους απευθείας με τις τράπεζες ή να έχουν ενταχθεί σε άλλο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών (π.χ. Νόμος 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά).

- Στον αντίποδα, 22.762 χρήστες (767 επιπλέον σε σχέση με μια εβδομάδα νωρίτερα) δεν συναίνεσαν ακόμα στην άρση του απορρήτου. Ακόμα και μεταξύ εκείνων που έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για την άρση του απορρήτου, η συντριπτική πλειοψηφία (42.706 από τους 44.924) δεν έχει υποβάλει μέχρι στιγμής την αίτησή της.

- Οι προτάσεις ρύθμισης που έχουν δοθεί από τις τράπεζες ανέρχονται σε 836 (από 731 μια εβδομάδα νωρίτερα). Αυτό σημαίνει ότι εκκρεμούν να επεξεργαστούν 1.382 υποθέσεις από τις τράπεζες (ο Νόμος ρητά προβλέπει διάρκεια 1 μήνα για την επεξεργασία της αίτησης και την ετοιμασία της σχετικής σύμβασης δανείου).

- Έχουν ήδη αποδεχθεί 380 προτάσεις ρύθμισης οι δανειολήπτες (από 315 μια εβδομάδα νωρίτερα) και εκκρεμεί η αποδοχή των 456 υπολοίπων. Όπως σημειώνει η ΕΓΔΙΧ, αφότου ο πολίτης λάβει τη σύμβαση από την τράπεζα, έχει 1 μήνα για να την εξετάσει και είτε να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Αν την απορρίψει, τότε τερματίζεται η διαδικασία. Αν την αποδεχθεί, τότε προχωρά παρακάτω στην επιδότηση.

- Έχει ήδη εγκριθεί η Κρατική επιδότηση σε 240 πολίτες (31 επιπλέον σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα). Αφού αποδεχθεί την ανωτέρω σύμβαση, μετά ο πολίτης αιτείται κρατική επιδότηση του δανείου του. Η ΕΓΔΙΧ εγκρίνει την επιδότηση, μέσα σε 1 μήνα, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια του Νόμου. Εκκρεμεί ο έλεγχος επιλεξιμότητας και η έγκριση 140 υποθέσεων.