Γιατί τα exit polls έχασαν τη Ρένα;

“Κάναμε λάθος στη Δούρου, όλες οι αποκκλίσεις από τους μικρότερους υποψηφίους πήγαν και προσμετρήθηκαν στη Δούρου...”. Με τα λόγια αυτά επέλεξε ο Ηλίας Νικολακόπουλος, συντονιστής των χθεσινοβραδινών exit polls, να σχολιάσει την αποτυχία των εκτιμήσεων ψήφου, έτσι όπως ανακοινώθηκαν δευτερόλεπτα αφότου έκλεισαν οι κάλπες του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Εστιάζοντας στη μεγάλη διαφορά που έδιναν τα exit polls στην Περιφέρεια Αττικής υπέρ της κυρίας Ρένας Δούρου, αλλά και στο Δήμο Αθηναίων υπέρ του υποψηφίου του ΣΥΡΙΖΑ Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο κ. Νικολακόπουλος παραδέχθηκε πως και στις δύο περιπτώσεις τα τελικά ποσοστά υπερεκτιμήθηκαν στην πρώτη πρόβλεψη, απέδωσε όμως το γεγονός αυτό στη στάση που τήρησαν οι εκλογείς.

Συγκεκριμένα δήλωσε πως όσοι ψήφιζαν κυβέρνηση δεν απαντούσαν στα exit polls, σε αντίθεση με τους “πρόθυμους ΣΥΡΙΖαίους” οι οποίοι διατράνωσαν την επιλογή τους όταν και όποτε ερωτήθηκαν από τους υπαλλήλους των εταιρειών μετρήσεων.

Ο κ. Νικολακόπουλος παραδέχθηκε επίσης πως δεν μπορεί να ελεγχθεί ούτε ο παράγων της παραπλανητικής απάντησης, τόνισε όμως πως στην περίπτωση των χθεσινοβραδινών exit polls η “αστοχία” περιορίστηκε στην περίπτωση της κυρίας Δούρου, αφού σε κάθε άλλη περίπτωση οι εκτιμήσεις των ποσοστών “έπεσαν μέσα”, όπως για παράδειγμα και στο ποσοστό του κυρίου Κουμουτσάκου ή σε αυτό του κυρίου Παναγιώταρου.

Επομένως “δεν είχαμε συστημικό λάθος”, παρά μια “υπερεκτίμηση της Δούρου”, συμπλήρωσε ο κ. Νικολακόπουλος.

Ερωτηθείς σχετικά με την αστοχία και των δημοσκοπήσεων που είχαν μεσολαβήσει τις προηγούμενες εβδομάδες ο κ. Νικολακόπουλος τόνισε πως “δημοσκοπήσεις δημοτικών εκλογών σε απόσταση από την ημέρα των εκλογών δεν μπορεί ποτέ να είναι απόλυτα ακριβείς. Μόνο την τάση μπορούν να δώσουν”.

Ως προς το πολιτικό μήνυμα που εξήχθη ο κ. Νικολακόπουλος το εστιάζει αφενός μεν στη “βίαιη ωρίμανση του ΣΥΡΙΖΑ, που αλλού προσγειώθηκε λίγο πάνω από τα ποσοστά του Μαϊου, αλλού ήταν κάτω από αυτά” και στην “επίδειξη δύναμης” - όπως δήλωσε χαρακτηριστικά – που έκανε η Χρυσή Αυγή. Μίλησε μάλιστα για μια “εντυπωσιακή εμφάνιση ακόμα και σε μέρη που δε τον περιμέναμε” και έφερε ως παράδειγμα το πρώτο κύμα του exit poll στο οποίο ο Κασιδιάρης ήταν στο 25%...

Τέλος, ερωτηθείς για το κατά πόσον θα επαναληφθεί exit poll στις εκλογές της επόμενης Κυριακής, ο κ. Νικολακόπουλος δήλωσε πως την προσεχή Κυριακή θα υπάρξει ένα exit poll για την Περιφέρεια Αττικής στο δεύτερο γύρο και φυσικά exit poll για τις Ευρωεκλογές

Σε κάθε περίπτωση η εικόνα που περιέγραψε ο κ. Νικοκαλόπουλος αποτυπώθηκε χαρακτηριστικά χθες βράδυ. Με την επίσημη δήλωση του ΣΥΡΙΖΑ που εκδόθηκε λίγα λεπτά μετά από το κλείσιμο της κάλπης και η οποία έκανε λόγο για «σαφή ήττα της κυβέρνησης», μια δήλωση που τελικώς δίνει το μέτρο της διαφοράς ανάμεσα στην εικόνα των exit poll και της πραγματικότητας. Διότι όταν τα αποτελέσματα των πρώτων σφυγμομετρήσεων στα εκλογικά κέντρα παρουσιάζαν πχ την κα Δούρου στο 29% και τον κ. Σγουρό στο 22,5%, οι πανηγυρισμοί από την παράταξη της πρώτης φαίνονταν απολύτως δικαιολογημένοι. Ωστόσο, τα ποσοστά αυτά δεν ήταν παρά μια κατά προσέγγιση εκτίμηση των δημοσκόπων, η οποία κοινοποιήθηκε μέσω ΜΜΕ στις 19:00 της Κυριακής.

Περίπου 12 ώρες αργότερα και ενώ η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της καταμέτρησης πλησιάζει στο 100%, οι πανηγυρισμοί για τους υποτιθέμενους θριάμβους έχουν περιοριστεί σε μια μετεκλογική φιλολογία περί «τάσεων» και «μηνυμάτων». Στο παράδειγμα που προαναφέρθηκε, οι 6,5 μονάδες του προβαδίσματος που κατ' αρχήν φαινόταν να απολαμβάνει η κα Δούρου, όπως αποδείχθηκε τελικά δεν ήταν παρά ένα ισχνό 1,6%, εφόσον τα αποτελέσματα στην Περιφέρεια Αττικής καταλήγουν στο 23,71% για την υποψήφια του ΣΥΡΙΖΑ και στο 22,13% για τον αντίπαλό της.

Αντίστοιχες αποκλίσεις παρατηρήθηκαν ανάμεσα στα exit poll και τα πραγματικά τελικά αποτελέσματα στο δήμο Αθηναίων και -ιδιαίτερα- τον Πειραιά, επιβεβαιώνοντας για άλλη μία φορά όσους αντιμετωπίζουν με επιφυλάξεις και σκεπτικισμό τις εκλογικές σφυγμομετρήσεις. Η φερεγγυότητα των μετρήσεων τυπικά δεν αμφισβητείται εφόσον σε αυτήν στηρίζεται η φήμη των εταιριών που αναλαμβάνουν να τις διενεργήσουν για λογαριασμό των τηλεοπτικών σταθμών. Όμως, η αξιοπιστία των απαντήσεων που δίνουν όσοι ερωτώνται βγαίνοντας από τα εκλογικά κέντρα δεν είναι δεδομένη, προφανώς επειδή υπερισχύει η τάση του κοινού να διατηρήσει μυστική την ψήφο του - ακόμη και εάν έτσι παραπλανά τους δημοσκόπους στα exit poll. Και μέσω αυτών οποιονδήποτε τείνει να εξάγει βεβιασμένα συμπεράσματα.