Υπερπροστατευτικός γονιός: Πόσο επικίνδυνος είναι;

Ζωή Στραβοπόδη-Τζιάνο
Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Σύμβουλος

Ένας από τους βασικούς χαρακτηρισμούς που αποδίδουν στον εαυτό τους οι Έλληνες γονείς είναι αυτός του υπερπροστατευτικού γονέα. Τι σημαίνει όμως υπερπροστασία; Και τι κινδύνους κρύβει μια τέτοια συμπεριφορά; Ένας γονιός που «υπερπροστατεύει» το παιδί του, αυτό που στην πραγματικότητα κάνει, είναι να του παρέχει προστασία μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται. Φυσικά, οι περισσότεροι γονείς αντιλαμβάνονται την προστασία σαν κάτι θετικό και σκέφτονται ότι λίγη παραπάνω από το φυσιολογικό δεν πρόκειται να βλάψει τα παιδιά τους. Είναι όμως έτσι; 

Πριν αναλύσουμε πιο διεξοδικά τις συνέπειες της εν λόγω συμπεριφοράς θα ήθελα να κάνω σαφές ότι ως υπερπροστατευτικούς γονείς δεν ορίζω αυτούς που φροντίζουν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από καταστάσεις που μπορεί να επιφέρουν πραγματικούς κινδύνους αλλά τις περιπτώσεις αυτές των γονέων που ελέγχουν τα πάντα γύρω από τα παιδιά τους, από το αν ξύπνησαν στην ώρα τους και αν ντύθηκαν σωστά, αν έκαναν όλα τους τα μαθήματα, αν έφαγαν όλο τους το φαγητό, αν τσακώθηκαν με το φίλο τους στο σχολείο. Υπερπροστατευτικοί είναι οι γονείς αυτοί που δεν μπορούν να πουν ποτέ όχι στο παιδί τους, που τρέχουν να καλύψουν και την παραμικρή του ανάγκη, που δεν αντέχουν να το δουν στεναχωρημένο, απογοητευμένο ή στερημένο από τίποτα.

Η υπερπροστασία δεν έχει μια μόνο μορφή. Μπορεί κάποιος να είναι υπερπροστατευτικός με διάφορους τρόπους: Είτε μέσω υπερβολικών παροχών, είτε όντας υπερβολικά  ανεκτικός, ελεγκτικός ή παρεμβατικός, είτε μέσω περιορισμού της ελευθερίας που το παιδί τους δικαιούται σύμφωνα με την ηλικία και το αναπτυξιακό του στάδιο.

Το βασικό πρόβλημα με την υπερπροστασία είναι ότι μέσω αυτής οι γονείς διδάσκουν στο παιδί τους συστηματικά, αν και άθελά τους, να αισθάνεται αδύναμο και ευάλωτο. Το μήνυμα που μεταδίδουν αυτοί οι γονείς στα παιδιά τους είναι ότι ο κόσμος είναι τρομακτικός και επικίνδυνος και ότι το παιδί χρειάζεται ιδιαίτερη βοήθεια και προστασία.

Οι υπερπροστατευτικοί γονείς εμποδίζουν τα παιδιά τους όχι μόνο από το να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους αλλά και από το να μάθουν να προστατεύουν τον εαυτό τους μόνα τους.

Τα παιδιά αυτά πείθονται από πολύ μικρή ηλικία ότι δεν είναι ικανά και ότι για να επιβιώσουν χρειάζονται την υποστήριξη των άλλων. Και επειδή φοβούνται μήπως βάλουν σε κίνδυνο την υποστήριξη αυτή δυσκολεύονται να εκφράσουν το θυμό τους και ή τον εκδηλώνουν με τρόπο παθητικό ή τον στρέφουν προς τον εαυτό τους και γίνονται μελαγχολικά και αυτοκαταστροφικά.

Σε πολλές περιπτώσεις τα παραχαϊδεμένα αυτά παιδιά καταλήγουν στην ενήλικη ζωή τους να ψάχνουν για φροντιστές ή προστάτες, συχνά στο πρόσωπο κάποιου συντρόφου. Σε μερικές περιπτώσεις και αν δυσκολευτούν να βρουν υποκατάστατο του υπερβολικά δοτικού γονιού τους διατρέχουν τον κίνδυνο να μείνουν δεσμευμένα με τους γονείς τους σε όλη τους τη ζωή. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στη χώρα που ανθεί η υπερπροστασία ανθούν και οι τριαντάρηδες που ζουν ακόμα με τους γονείς τους.

Παρότι πολλοί γονείς υποστηρίζουν ότι είναι υπερπροστατευτικοί με τα παιδιά τους γιατί αυτά είναι πχ υπερευαίσθητα και το χρειάζονται η αλήθεια είναι ότι η υπερπροστασία δεν καλύπτει ανάγκες των παιδιών αλλά ανάγκες, φόβους ή προσωπικές ανασφάλειες των ίδιων των γονιών.

Συχνά είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουν οι γονείς τη δική τους συμβολή στο μεγάλωμα εξαρτημένων και ανώριμων παιδιών. Η αλήθεια είναι όμως ότι όσοι γονείς έχουν καταφέρει μέσα από προσωπική δουλειά να στρέψουν τον φακό στον εαυτό τους και στους λόγους για τους οποίους επιλέγουν να προσφέρουν στα παιδιά τους προστασία ή παροχές που δεν τους είναι απαραίτητες, έχουν με μεγάλη χαρά και ανακούφιση διαπιστώσει ότι τα παιδιά τους είναι πιο ώριμα, πιο άξια εμπιστοσύνης και πιο χαρισματικά από όσο ποτέ φαντάζονταν.

Εσάς ποιο θέμα σας απασχολεί; Τι βαραίνει την καθημερινότητά σας; Στείλτε e-mail στο: z.stravopodi@gmail.com