Συγχώρεση: Πώς να μετατρέψετε τον πόνο της προδοσίας σε μια διεργασία αυτογνωσίας

Ζωή Στραβοπόδη-Τζιάνο
Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Σύμβουλος



Οι σχέσεις συχνά μας επιφυλάσσουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Η προδοσία, η αδικία, το ψέμα και η εξαπάτηση αποτελούν όλα ενέργειες που προερχόμενες από κάποιον που αγαπάμε και εμπιστευόμαστε μπορεί να γκρεμίσουν τον κόσμο μας. Η ερωτική απιστία νομίζω ότι αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες προδοσίες μέσα σε μια σχέση, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι υπάρχουν περιορισμοί στον τρόπο που μπορεί κάποιος αγαπημένος να μας προδώσει.

Ερχόμενοι αντιμέτωποι με ένα τέτοιου είδους πλήγμα, οι περισσότεροι ανάμεσά μας μετά το πρωταρχικό σοκ, τον πόνο και την απελπισία, κατακλύζονται από συναισθήματα θυμού, μίσους και εκδίκησης που τους είναι πολύ δύσκολο να αποχωριστούν για πολύ καιρό, πολλές φορές ακόμα και για χρόνια. Στην περίπτωση όμως που κάποιος αποφασίσει να συνεχίσει τη σχέση του με αυτόν που τον πλήγωσε, η καθήλωση σε μια κατάσταση χρόνιου θυμού όχι μόνο δηλητηριάζει τη σχέση αλλά καταλήγει να ταλαιπωρεί περισσότερο αυτόν που βιώνει τα δυσάρεστα αυτά συναισθήματα παρά αυτόν που του τα προκάλεσε. Η λύτρωση σε αυτές τις περιπτώσεις φαίνεται ότι μπορεί να έρθει μόνο μέσα από την συγχώρεση. Από ότι φαίνεται όμως, η συγχώρεση είναι μια έννοια πολύ παρεξηγημένη.

Πολλοί θεωρούν ότι συγχωρώ σημαίνει ξεχνάω, ότι δίνω «άφεση αμαρτιών» ή ότι δικαιολογώ αυτό που μου έκαναν. Ακόμα περισσότερο, κάποιοι εξισώνουν την συγχώρεση με την έλλειψη αξιοπρέπειας από την πλευρά του «θύματος» ή θεωρούν ότι συγχωρώντας προσυπογράφουν βέβαιες μελλοντικές προδοσίες. Κι όμως. Η συγχώρεση δεν έχει να κάνει με τον άλλον αλλά αποκλειστικά με τον εαυτό μας. Αποτελεί μια διεργασία αυτογνωσίας και απαιτεί ενσυναίσθηση, σύνεση, ειλικρίνεια και πάνω από όλα καλή διάθεση και σεβασμό προς τον εαυτό μας. Πριν συγχωρήσουμε επιβάλλεται να κατανοήσουμε όχι μόνο τα κίνητρα και τον τρόπο σκέψης αυτού που μας πλήγωσε αλλά να εξετάσουμε και το τρόπο που οι ίδιοι πιθανώς συμβάλλαμε στην προδοσία μας.

Ενδεχομένως βέβαια, κάποιοι, κατανοώντας τα οφέλη της συγχώρεσης, να διακατέχονται από μια έντονη επιθυμία να απαλλαγούν από το φορτίο των αρνητικών συναισθημάτων τους ώστε να σταματήσουν να είναι δέσμιοι του θυμού τους και να προχωρήσουν μπροστά αλλά να μην ξέρουν πώς να το κάνουν. «Δεν μπορώ να ξεχάσω», ακούω πολλούς να λένε, «είναι αδύνατον». Άλλοι θυμούνται και ανατρέχουν σε προδοσίες που μπορεί να συνέβησαν ακόμα και μια εικοσαετία πίσω. Σε αυτές τις περιπτώσεις μάλιστα, η επιμονή αυτή μπορεί να εξοργίζει τόσο τον μετανοημένο θύτη-δέκτη της «κακίας» μας και το περιβάλλον μας, όσο και τον εαυτό μας που δεν μπορούμε «να το ξεπεράσουμε».

Πώς μπορούμε λοιπόν να συγχωρήσουμε άπαξ και αποφασίσουμε ότι κάτι τέτοιο είναι προς το συμφέρον μας; Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό σε όποιον παλεύει με κάτι τέτοιο είναι ότι η συγχώρεση χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια και ότι σαν διαδικασία, μοιάζει πολύ με την απώλεια. Η πρώτη μας αντίδραση όταν μαθαίνουμε ότι κάποιος που αγαπάμε μας εξαπάτησε είναι το σοκ και η δυσπιστία, συναισθήματα που μας προστατεύουν για ένα μικρό διάστημα από την απόλυτη απελπισία. Όσο η διαδικασία προχωράει, μετακινούμαστε από την άρνηση στον θυμό και από εκεί στη θλίψη μέχρι να καταφέρουμε (αν δεν καθηλωθούμε κάπου στο δρόμο) να φτάσουμε στην αποδοχή. Όπως ακριβώς και η απώλεια είναι μια διαδικασία που μας αλλάζει με τρόπους που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί, έτσι και η συγχώρεση είναι μια διαδικασία που μπορεί να μας ωριμάσει, να μας απελευθερώσει, να μας κάνει να επαναπροσδιορίσουμε θέσεις και απόψεις που μας «στένευαν», μεταμορφώνοντάς μας σε πιο δυνατά, υπεύθυνα και δημιουργικά άτομα. Κατανοώντας τη δική μας - όσο και των άλλων - ανθρώπινη πλευρά, είμαστε όλοι σε θέση να λυτρωθούμε από τα αρνητικά συναισθήματα που μας ταλαιπωρούν. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας θα πρέπει να είμαστε καλοί και ευγενικοί με τον εαυτό μας. Όπως όλα τα πράγματα που χρειάζονται δύναμη και επιμονή, έτσι και η συγχώρεση παίρνει χρόνο και κάποιες μέρες είναι δυσκολότερες από άλλες.