Metaverse art: H Τέχνη κατακτά και τον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας

Στο άκουσμα της λέξης «Metaverse» δεν πρέπει μόνο να φανταζόμαστε τους ονειρικούς κόσμους στους οποίους βρισκόμαστε φορώντας τα ειδικά headsets μας για το ταξίδι στα τρισδιάστατα σύμπαντα της νέας Web2 πραγματικότητας, την οποία διαφήμιζε με τόση ένταση ο Μαρκ Ζούκερμπεγκ στοχεύοντας σε αυτό το πολυδιάστατο ψηφιακό περιβάλλον. Πρόκειται μάλλον για μια ολόκληρη κατάσταση πραγμάτων και διαφορετικών κόσμων που διαμορφώνει η blockchain τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας, δίνοντας τη δυνατότητα σε εμάς που ζούμε στον πραγματικό κόσμο να δημιουργούμε εικονικά σύμπαντα, να φτιάχνουμε τα δικά μας avatars, τα δικά μας παιχνίδια, ακόμα και τα δικά μας έργα τέχνης ή να ανακαλύπτουμε, μέσω των διαδραστικών εικονικών εμπειριών, τα έργα άλλων.

Το σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι η νέα ψηφιακή πραγματικότητα και οι εικονικοί κόσμοι όχι μόνο δεν απομακρύνουν τους καλλιτέχνες από τη δημιουργική πράξη, αλλά τους βοηθούν να διαμορφώσουν, μέσω του VR και άλλων ψηφιακών εργαλείων, τα δικά τους έργα και μέσα από την εμπειρία της εικονικής πραγματικότητας να καθιερώσουν την τέχνη του μέλλοντος. Ηδη στην Ελλάδα έχουμε παραδείγματα ψηφιακής τέχνης, την οποία προωθούν συγκεκριμένες γκαλερί και ιδρύματα, ενώ μπορούμε πια να μιλάμε για το πρώτο έργο ψηφιακής τέχνης που εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας, αυτό της Λουκίας Αλαβάνου με τον τίτλο «Ο Οιδίπους σε αναζήτηση του Κολωνού», σε παραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση.

Οι άλλες δημιουργίες

Αυτή, όμως, δεν είναι η μόνη Metaverse καλλιτεχνική δημιουργία σε παραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο δείχνει να είναι έντονα στραμμένο στην τρισδιάστατη πραγματικότητα: ήδη χαρήκαμε στην Αθήνα το εικαστικό έργο της Σουζάνε Κένεντι και των Μάρκους Σελγκ και Ρόντρικ Μπίρστεκερ, όπου μια σύγχρονη σκηνοθέτιδα έθεσε το παλιό αρχαιολογικό πρόταγμα «γνώθι σαυτόν», ενώνοντας ψηφιακά περιβάλλοντα με υπαρξιακές περιπλανήσεις.

Αντίστοιχες παραγωγές προωθεί η Στέγη μέσω του ONX στη Νέα Υόρκη, φέρνοντας όλο και περισσότερους καλλιτέχνες στον Metaverse κόσμο και επεκτείνοντας διαρκώς τις συνεργασίες με τέτοιου είδους καλλιτέχνες.

Την ψηφιακή διάσταση της δημιουργίας ενισχύει πλέον και η γκαλερί «The Blender» με ψηφιακά έργα καλλιτεχνών όπως των Above Olympus και του Jonathan St. Void. Για όλους όσοι δεν γνωρίζουν, όλο και περισσότεροι εικαστικοί στρέφονται προς την ψηφιακή πραγματικότητα για να δημιουργήσουν διαφορετικά, καινοφανή και ελεύθερα έργα τέχνης στραμμένα προς το μέλλον ή προς τον πιο μύχιο εαυτό, όπως συνέβη στην περίπτωση της εικαστικού Σουζάνε Κένεντι, με όπλο την τεχνολογία, καταφέρνοντας μέσω των blockchain να διαφυλάσσουν τόσο την αυτονομία όσο και την κυριότητα των πνευματικών τους δικαιωμάτων.

Επιπλέον, οι καλλιτέχνες με αυτόν τον τρόπο μπορούν όχι μόνο να κατοχυρώνουν το έργο τους, αλλά και να πληρώνονται μέσω των NFT συναλλαγών, δηλαδή μέσω των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων που δημιουργούνται στο Μetaverse. Το πρώτο περιουσιακό στοιχείο του Metaverse που πουλήθηκε ως NFT ήταν το «Mars House» της Κρίστα Κιμ, η οποία σημείωνε: «Πρόκειται για κοµβική αλλαγή, στην οποία οι καλλιτέχνες πρέπει να πρωτοστατήσουν. Και τι καλύτερο για τα θεµέλια του µέλλοντος από το να χτίσουµε ένα εικονικό σπίτι;».

Ψηφιακός κόσμος των Πιθήκων

Γι’ αυτό κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού η ίδια έφτιαξε ένα εικονικό σπίτι που έδινε σε εμάς ως θεατές τη δυνατότητα να παράγουμε τις δικές μας εικόνες και να ανακαλύψουμε μια άλλη εικαστική πραγματικότητα. Το έργο αγόρασε η Art on Internet αντί 288 Ether, που άξιζαν 512.000 δολάρια τον Μάρτιο του 2021 - όταν, δηλαδή, έγινε η συναλλαγή.

Ωστόσο, το έργο που έκανε πραγματικά θραύση στον χώρο της ψηφιακής τέχνης κατοχυρώνοντας για πάντα το νέο υπό διαμόρφωση χρηματιστήριο της νέας εικαστικής πραγματικότητας στον χώρο του Metaverse είναι o «Bαριεστημένος Πίθηκος -Bored Ape», ένα έργο που έγινε αμέσως πολύ δημοφιλές, ειδικά ανάμεσα στους σελέμπριτι, οι οποίοι θέλησαν να έχουν τη δική τους εκδοχή, την οποία χρησιμοποίησαν κατά το δοκούν, προσδίδοντας στον Πίθηκο δικά τους χαρακτηριστικά, όπως ο διάσημος τηλεπαρουσιαστής Τζίμι Φάλον αλλά και η Μαντόνα, η οποία ανακοίνωσε ότι μπήκε και αυτή στον ψηφιακό κόσμο των Πιθήκων.

Η Πάρις Χίλτον έσπευσε αστειευόμενη να το προσαρμόσει στον εαυτό της και άλλοι να το χρησιμοποιήσουν στον λογαριασμό τους στο Instagram ή στα εξώφυλλα των δίσκων τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η εταιρεία Bored Ape Yacht Club, που τα πουλούσε στο Web 2.0, να καταφέρει να εκτοξευτεί στο χρηματιστήριο της κατηγορίας των Metaverse κρυπτονομισμάτων (ας μην ξεχνάμε τα παιχνίδια που έκανε πρόσφατα με τα κρυπτονομίσματα ο Ελον Μασκ ανεβοκατεβάζοντας σε μια μέρα τη μετοχή τους) και πλέον να αποδεικνύεται μία από τις πιο κραταιές στην κατηγορία της.

Το meta χρηματιστήριο

Τι σημαίνει αυτό για το νέο ψηφιακό χρηματιστήριο της τέχνης και των κρυπτονομισμάτων; Πρακτικά ότι ενισχύονται οι συναλλαγές διαμορφώνοντας ένα ελεύθερο σύστημα οικονομίας σε έναν κόσμο χωρίς αρχές ή κανόνες, κάτι που σημαίνει ότι ναι μεν μπορεί κανείς να αγοράσει ό,τι θέλει χωρίς περιορισμούς, αλλά, από την άλλη, με αυτόν τον τρόπο διευκολύνει το λεγόμενο «ξέπλυμα», κάτι για το οποίο έχει κατηγορηθεί ο χώρος του Μetaverse, με το εικονικό του χρηματιστήριο να παρουσιάζει τεράστιες αυξομειώσεις.

Για την ακρίβεια, με τη χρήση κρυπτονομισμάτων οι ψηφιακές συναλλαγές μπορούν να πραγματοποιούνται χωρίς να συνδέονται με συγκεκριμένους λογαριασμούς, άρα χωρίς την προσκόμιση στοιχείων, την ίδια στιγμή που χάρη στο Blockchain μπορεί να κατοχυρωθεί, κατά κάποιο τρόπο, η κυριότητα του έργου στον αγοραστή με βάση την απόδειξη της συναλλαγής, που σημαίνει ότι τελικά η συναλλαγή συμφέρει και τα δύο μέρη.

Εφόσον λοιπόν τα αγαθά που αγοράζονται και πωλούνται -και ειδικά τα ψηφιακά έργα τέχνης- ελεύθερα αλλά μπορούν, κατά κάποιο τρόπο, να κατοχυρώνονται, σε ό,τι αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, μέσω των NFT, αυτό στρέφει ακόμα περισσότερους καλλιτέχνες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτό το νέο ψηφιακό σύμπαν που συνενώνει την τεχνολογία με την τέχνη και τελικά τον άνθρωπο με το μέλλον κανείς προφανώς δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος, πόσο μάλλον οι ίδιοι οι καλλιτέχνες οι οποίοι ανιχνεύουν έναν νέο τρόπο δημιουργίας και έκφρασης και -γιατί όχι;- οικονομικής εξασφάλισης σε δύσκολους καιρούς. Ενδεχομένως ανάμεσα στα blockchains και τα NFT να διαμορφώνεται η ζωγραφική του μέλλοντος, που θα δικαίωνε το διάσημο έργο του Ρενέ Μαγκρίτ «Αυτό δεν είναι μια πίπα!», αλλά με εντελώς διαφορετικό τρόπο.