Yellowstone: Παλαιότερο κατά 33 εκατ. χρόνια - Ανακάλυψη που αλλάζει τα δεδομένα
04.02.202121:32
Ανακάλυψη που αλλάζει τα δεδομένα στην έρευνα της Γης - Τα νέα στοιχεία που οδήγησαν στην ανατροπή των εκτιμήσεων - Εκρήξεις υλικού κάθε μία ώρα τα τελευταία 800 χρόνια
Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ηφαίστεια στη Γη και συνθέτει ένα μοναδικό τοπίο, ένα «ζωντάνο» κατάλοιπο της προϊστορικής περιόδου. Το Yellowstone στην αμερικανική ήπειρο δεν αποτελεί απλώς μία τουριστική ατραξιόν. Είναι μία «ζωντανή βιβλιοθήκη» για το παρελθόν του πλανήτη μας και κάθε πληροφορία που προσφέρει, εκτιμάται ως εξαιρετικά σημαντική. Πολύ δε περισσότερο όταν η έρευνα διαπιστώνει ότι δεν χρονολογείται πριν από 17 εκατ. χρόνια, αλλά πριν από τουλάχιστον 50 εκατ. χρόνια, αρχαιότερο, δηλαδή, κατά τουλάχιστον 33 εκατ. χρόνια!
Η πηγή θερμότητας που τροφοδοτεί το ηφαιστειακό σύστημα του Εθνικού Πάρκου Yellowstone στις δυτικές ΗΠΑ χρονολογείται τουλάχιστον πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια, δήλωσαν με σαφήνεια οι επιστήμονες, μετά τη μεγάλη έρευνα και την πληθώρα νέων στοιχείων που συγκέντρωσαν.
Γνωστό ως hotspot Yellowstone, αυτό το τεράστιο ηφαιστειακό σύστημα είχε θεωρηθεί ότι δημιουργήθηκε πριν από περίπου 17 εκατομμύρια χρόνια. Η περιοχή μαγνητίζει εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο, από όλον τον κόσμο. Ιδιαίτερα, δε, τα διάσημα γεωθερμικά φαινόμενα στο Old Faithful geyser, το οποίο εκτοξεύει πίδακες με βραστό νερό κάθε 44-125 λεπτά, καθώς και την Yellowstone Caldera, το «κοιμισμένο super-ηφαίστειο».
Τα νέα στοιχεία που οδήγησαν στην ανατροπή των εκτιμήσεων
Ωστόσο, «ένας αυξανόμενος όγκος γεωλογικών στοιχείων» υποδηλώνει ότι το hotspot του Yellowstone δημιουργήθηκε πριν από τουλάχιστον 50 εκατομμύρια χρόνια και ίσως ακόμη περισσότερα, δηλώνουν ερευνητές στις ΗΠΑ. Οι γεωλόγοι ισχυρίζονται ότι υπάρχουν χημικά και φυσικά ίχνη του hotspot Yellowstone στα ωκεάνια νερά του Βορειοδυτικού Ειρηνικού, εκατοντάδες μίλια μακριά από το σημείο που ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει.
Είναι ήδη γνωστό ότι το hotspot Yellowstone έχει μετακινηθεί κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών λόγω των συνεχώς μεταβαλλόμενων τεκτονικών πλακών, αλλά τα ίχνη του είναι ακόμη πιο μακριά από ότι πίστευαν οι επιστήμονες.
«Πριν από περίπου 20 χρόνια, αυτή η ιστορία μπορεί να είχε απορριφθεί ως φαντασίωση», ανέφεραν οι ειδικοί της US Geological Survey (USGS). «Μέσα από χρόνια προσεκτικής συσσώρευσης δεδομένων και αποδεικτικών στοιχείων, ωστόσο, η υπόθεση έχει γίνει αρκετά ισχυρή - το hotspot του Yellowstone είναι ένα μακροχρόνιο φαινόμενο που χρονολογείται πριν από τουλάχιστον 50 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή η εξέλιξη στη σκέψη είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς η συνεχής συλλογή δεδομένων και η μελέτη είναι κρίσιμης σημασίας και μπορεί να αλλάξει την άποψή μας για τη γεωλογική ιστορία, αλλάζοντας ακόμη και την κατανόησή μας για κάτι τόσο σημαντικό όσο το σύστημα Yellowstone», προσθέτουν οι επιστήμονες.
Τι είναι το Yellowstone
Το Εθνικό Πάρκο Yellowstone εκτείνεται σε 8.991 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κυρίως στη βορειοδυτική γωνία του Ουαϊόμινγκ, αλλά και μέχρι τη Μοντάνα και το Αϊντάχο. Το πάρκο βρίσκεται πάνω από μια ανωμαλία που λιώνει μέσα στη Γη. «Αυτό το hotspot τροφοδοτείται από ένα ζεστό (αλλά όχι λιωμένο) υλικό που μπορεί να εκτείνεται τόσο βαθιά όσο το όριο μεταξύ του μανδύα και του πυρήνα του πλανήτη», εξηγούν οι ειδικοί του USGS.
«Καθώς το ζεστό υλικό ανεβαίνει έντονα, αποσυμπιέζεται και λιώνει κοντά στην επιφάνεια, δημιουργώντας μάγμα που τροφοδοτεί τους θαλάμους μάγματος κάτω από το Yellowstone και παρέχει τη θερμότητα που τροφοδοτεί τα πολλά θερμοσίφωνα και θερμές πηγές».
Εκρήξεις υλικού κάθε μία ώρα τα τελευταία 800 χρόνια
Ένα από αυτά είναι το διάσημο geyser του Old Faithful, του Εθνικού Πάρκου Yellowstone, το οποίο εκτοξεύει υλικά κάθε 44 έως 125 λεπτά στον αέρα, τα τελευταία 800 χρόνια.
Η εκτίναξη κατά μέσο όρο είναι στα 130 πόδια στον αέρα και στους 200° F η θερμική έλξη, κάτι που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για οποιαδήποτε ζωντανή ύπαρξη που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση όταν φυσάει. Οι ερευνητές εξηγούν ότι το hotspot Yellowstone είναι σταθερό σε σχέση με τις κινούμενες τεκτονικές πλάκες που αποτελούν την επιφάνεια της Γης.
Επειδή το hotspot Yellowstone είναι στατικό, αφήνει το σημάδι του σε διαφορετικές περιοχές - ουσιαστικά αφήνοντας ένα ίχνος ιστορικής δραστηριότητας καθώς κινείται η πλάκα της Βόρειας Αμερικής. Καθώς η πλάκα της Βόρειας Αμερικής κινείται προς τα νοτιοδυτικά πάνω από το hotspot, το κέντρο της ηφαιστειακής δραστηριότητας φαίνεται να μεταναστεύει στα βορειοανατολικά.
Δίκτυο Yellowstone εώς το Αϊντάχο
«Υπάρχει λοιπόν μία συνέχεια που εκτείνεται στα νοτιοδυτικά από το σημερινό Yellowstone, πέρα από την πεδιάδα του ποταμού φιδιού του νότιου Αϊντάχο», λένε οι ειδικοί του USGS. «Αυτά τα παλαιότερα ηφαιστειακά κέντρα είναι ουσιαστικά αρχαία Yellowstones και μερικά ήταν υπεύθυνα για ιδιαίτερα ισχυρές εκρήξεις», συμπληρώνουν.
Η αρχή του δικτύου είναι το ηφαιστειακό σύστημα McDermitt ηλικίας 17 εκατομμυρίων ετών και ακολουθεί το ηφαίστειο παρόμοιας εποχής στη βόρεια Νεβάδα και στο νότιο Όρεγκον.
Δεδομένου ότι δεν υπήρχαν εμφανή σημάδια παλαιότερων ηφαιστειακών συστημάτων στα νοτιοδυτικά του McDermitt, το μονοπάτι ουσιαστικά «πήγε κρύο» - το οποίο εξηγεί τη γενικά αποδεκτή εκτίμηση 17 εκατομμυρίων ετών για την προέλευση του hotspot Yellowstone.
Αυτό το «αυξανόμενο σύνολο αποδείξεων», ωστόσο, υποδηλώνει ότι το hotspot του Yellowstone ήταν ενεργό πριν από εκείνη την εποχή και είναι πολύ παλαιότερο από ότι πιστεύαμε προηγουμένως. Στην πραγματικότητα, ξεκίνησε πιθανώς μακριά από τη δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής.
Ηφαιστειακές εκρήξεις πριν από 55 εκατ. χρόνια
Διατηρημένα στα παράκτια βουνά του Όρεγκον και της Ουάσινγκτον (πολιτείες στα βορειοδυτικά των ΗΠΑ) αποτελεί ένδειξη μαζικών ηφαιστειακών εκρήξεων που σημειώθηκαν πριν από περίπου 50 εκατομμύρια έως 55 εκατομμύρια χρόνια.
Μεγάλος όγκος υλικών - λάβας - από αυτές τις εκρήξεις εκτοξεύτηκαν και συγκολλήθηκαν στις ακτές της Βόρειας Αμερικής με υποαγωγή, δηλαδή με τη μία πλάξα να συγκλίνει κάτω από την άλλη. Αυτό το φαινόμενο λέγεται «Siletzia terrane» και έχει χημικά και φυσικά χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα των ποταμών της Κολούμπια.
Το Columbal River Basalt που γειτονεύει με το Yellowstone σήμερα, πιστεύεται ότι αντιπροσώπευε την προέλευση του hotspot του Yellowstone. Αυτή η ομοιότητα δείχνει ότι οι δύο μεγάλες περιοχές που σχηματίστηκαν από τη ροή λάβας, σχετίζονται μεταξύ τους και ότι το έδαφος του Siletzia μπορεί να έχει σχηματιστεί λόγω «μιας πρώιμης έκδοσης του Yellowstone».
Αλλά αυτές οι εκρήξεις μειώθηκαν δραματικά πριν από 22 εκατομμύρια χρόνια και σταμάτησαν συνολικά περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια πριν, ξεκινώντας ένα κενό αρκετών εκατομμυρίων ετών. Αυτό πιθανότατα οφειλόταν σε μια «πλάκα από φλοιό ωκεανών που είχε προηγουμένως αφαιρεθεί» και το οποίο είχε παγιδευτεί κάτω από τη Βόρεια Αμερική, όπου το μάγμα εξακολουθούσε να δημιουργείται, αλλά να περιορίζεται πίσω από το φράγμα. «Αυτό το φράγμα εμπόδισε αποτελεσματικά το υλικό ροής από το σημείο πρόσβασης του Yellowstone στην επιφάνεια», λένε οι ειδικοί του USGS.
Πώς εξελίχθηκε το φαινόμενο πριν από εκατ. χρόνια
«Το συσσωρευμένο μάγμα τελικά διατρήθηκε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια, σπάζοντας την αρχαία πλάκα και είχε ως αποτέλεσμα τεράστιες τις εκρήξεις στην περιοχή Columbia River Basalt. «Στη συνέχεια ξεκίνησε η εξέλιξη των ηφαιστειακών καλντερών στο σημερινό Yellowstone», τονίζουν οι επιστήμονες.
Όπως αποδεικνύεται, η Γη διατηρεί ακόμα πολλά μυστικά, ικανά να αλλάξουν εντελώς την ιστορία και τα δεδομένα της έρευνας. Καθώς η κλιματική αλλαγή επισπεύδεται λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, η μελέτων των γεωλογικών φαινομένων καθίσταται κρίσιμη για το -άμεσο- μέλλον της ανθρωπότητας. Μία πιθανή σούπερ έκρηξη στο Yellowstone δεν θα προκαλέσει αλλαγή μόνο στο τοπικό περιβάλλον. Θα πρόκειται για μία έκρηξη παγκόσμιας διάστασης, με πιθανές και άμεσες συνέπειες στη διαμόρφωση του κλίματος, άρα και στην ανθρωπότητα.
Ο Victor E. Camp από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο και ο Ray E. Wells από το USGS έχουν αναλύσει περαιτέρω την έρευνα σε δημοσίευση στο GSA Today.