Panyaden International School: Κτίρια-θαύματα από λάσπη και μπαμπού

Το Τσιανγκ Μάι στην ενδοχώρα της Ταϊλάνδης είναι ένας μαγικός τόπος με άγρια βλάστηση, καταπράσινα βουνά, ζούγκλα και μια πόλη που κρατάει ζωντανές τις παραδοσιακές αξίες του πολιτισμού. Η πρωτεύουσα της επαρχίας αποτελεί πόλο έλξης των πνευματικών ανθρώπων και των καλλιτεχνών που αναζητούν καταφύγιο μακριά από την Μπανγκόκ των 11 εκατομμυρίων κατοίκων και τα διάσημα θέρετρα. Για τον ίδιο λόγο μετακόμισαν εδώ ο Μάρκους Ρόζελιμπ, ένας γιατρός από την Αυστρία, με την Ταϊλανδή σύζυγό του και τα παιδιά τους. Ωστόσο στην περιοχή δεν υπήρχε ένα σχολείο όπως το ονειρεύονταν, οπότε αποφάσισαν να κατασκευάσουν το δικό τους.

Το Panyaden International School χτίστηκε με χώμα και μπαμπού σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον και βραβεύτηκε σε διαγωνισμούς βιώσιμης αρχιτεκτονικής τόσο για τα δομικά υλικά του όσο και για τον καμπυλόγραμμο σχεδιασμό του. Το κλειστό γήπεδο που προστέθηκε το 2019 και η βιβλιοθήκη που εγκαινιάστηκε πρόσφατα είναι αληθινά θαύματα πλεγμένα με μπαμπού. Ο Μάρκους Ρόζελιμπ έχει αφήσει πλέον την Ιατρική και είναι αυτοδίδακτος αρχιτέκτονας που αναλαμβάνει πρότζεκτ σε όλο τον κόσμο.

Gala: Γιατί επιλέξατε το μπαμπού και το χώμα ως δομικά υλικά;
Μάρκους Ρόζελιμπ: Οταν μέναμε στην Μπανγκόκ, παραθερίζαμε σ’ ένα παραθαλάσσιο σπίτι κατασκευασμένο από συμβατικά υλικά, αλλά κάθε φορά που πηγαίναμε, αντί να ξεκουράζομαι, κατέληγα να κάνω επιδιορθώσεις στις φθορές του.
Αρχισα λοιπόν να ψάχνω για πιο λειτουργικά υλικά που θα μπορούσαν να αντέξουν καλύτερα τις τροπικές συνθήκες της υγρασίας σε σύγκριση με τα σίδερα και το μπετόν. Δεν είχα μελετήσει τίποτα σχετικά με τη βιώσιμη αρχιτεκτονική, έκανα την επιλογή με μοναδικά κριτήρια την αντοχή και την εναρμόνιση με το περιβάλλον.

G.: Πώς διασφαλίζετε ότι τα κτίριά σας πληρούν τα στάνταρ άνεσης, αντοχής και ασφάλειας;
Μ.Ρ.: Το μπαμπού και το χώμα έχουν την ικανότητα φυσικής ρύθμισης της θερμοκρασίας, παροχής μόνωσης και δημιουργίας ευχάριστου περιβάλλοντος όταν χρησιμοποιούνται με σύγχρονες τεχνικές. Είναι ανθεκτικά, με μεγάλη διάρκεια και, το πιο σημαντικό, μας συνδέουν με τη γη με τρόπο που δεν μπορούν τα βιομηχανικά υλικά. Ενα παράδειγμα είναι ο κλειστός χώρος άθλησης έκτασης 782 τ.μ. που χτίσαμε για το «πράσινο» σχολείο Panyaden. Ο καινοτόμος δομικός σχεδιασμός βασίζεται σε τραβέρσες μπαμπού με άνοιγμα άνω των 17 μέτρων χωρίς τη χρήση χαλύβδινων ενισχύσεων ή συνδέσεων.

G.: Πώς καταφέρατε τη στήριξη μιας τέτοιας οροφής χωρίς οπλισμένες κολώνες;
M.P.: Οι δεσμίδες μπαμπού κατασκευάστηκαν επιτόπου και ανυψώθηκαν στη θέση τους με τη βοήθεια γερανού. Για να εξασφαλίσουμε τη στατικότητα, εργάστηκαν συγχρόνως δύο ανεξάρτητοι μηχανικοί με σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας φορτίων, δυνάμεων διάτμησης κ.λπ., με στόχο την αντοχή στους ισχυρούς τοπικούς ανέμους, στους σεισμούς και σε όλες τις άλλες φυσικές δυνάμεις. Το μπαμπού επιλέχθηκε ανάλογα με την ωριμότητα της ηλικίας του και επεξεργάστηκε με φυσικά άλατα βόρακα για να αυξηθεί η αντοχή του. Καμία τοξική χημική ουσία δεν εμπλέκεται στη διαδικασία επεξεργασίας. Η διάρκεια ζωής της αίθουσας αθλητισμού αναμένεται να είναι τουλάχιστον 50 χρόνια με αρνητικό αποτύπωμα άνθρακα, καθώς το μπαμπού που χρησιμοποιήθηκε έχει απορροφήσει περισσότερο άνθρακα από αυτόν που εκλύθηκε κατά την επεξεργασία, τη μεταφορά και την κατασκευή του.

G.: Πώς αποφασίσατε να εντάξετε τις καμπύλες στα σχέδιά σας και πώς αλλάζουν αυτές την εμπειρία των ενοίκων;
Μ.Ρ.: Σε έναν κόσμο που περιορίζεται στις κάθετες γραμμές, το όραμά μου είναι μια χαρούμενη παράκαμψη. Πιστεύω ότι τα κτίρια πρέπει να προσφέρουν περισσότερα από μια απλή στέγαση. Πρέπει να προκαλούν συναισθήματα, να γεννούν χαρά και να δημιουργούν την αίσθηση του ανήκειν. Οι μορφές που δημιουργώ είναι κάτι περισσότερο από απλά σχήματα. Κάθε καμπύλη είναι σκόπιμη, δημιουργημένη για να αλιεύει χαμόγελα και να ενθαρρύνει μια βαθιά σύνδεση μεταξύ του χώρου και των κατοίκων του.

G.: Πώς αντιλαμβάνεστε τον όρο «βιωσιμότητα» στην Αρχιτεκτονική;
Μ.Ρ.: Η βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο τα υλικά αλλά και τον σχεδιασμό. Κακό ντιζάιν σημαίνει κακή λειτουργικότητα και δυσάρεστη εμπειρία. Χρησιμοποιούμε υλικά που δεν έχουν αποτύπωμα άνθρακα κατά τη διάρκεια της παραγωγής τους και κανένα αποτύπωμα άνθρακα όταν τελειώσει η ζωή τους και επιστρέψουν στη γη. Η βασική μας ιδέα ως Chiang Mai Life Architects είναι να φτιάξουμε χώρους που βελτιώνουν τη ζωή και προάγουν τη δημιουργικότητα, την παραγωγικότητα και, πάνω απ’ όλα, τη χαρά. Είναι ένας σχεδιασμός με ενσυναίσθηση που διασφαλίζει ότι κάθε δομή ενσωματώνεται αρμονικά στο περιβάλλον της με σεβασμό στη Μητέρα Φύση. Στόχος μας είναι να ζούμε σε όμορφους, βιώσιμους χώρους που ανυψώνουν το ανθρώπινο πνεύμα - κτίρια που ενώνουν, αγκαλιάζουν και εμπνέουν.

G.: Γιατί χτίζετε μόνο στην Ταϊλάνδη;
Μ.Ρ.: Αναλαμβάνω έργα σε όλο τον κόσμο, την κατασκευή όμως, μπορώ να την κάνω μόνο στην Ταϊλάνδη. Οι τεχνίτες μου είναι Βιρμανοί πρόσφυγες που δεν έχουν διαβατήριο κι έτσι δεν μπορούν να ταξιδέψουν. Στη χώρα τους έχουν εμφύλιο πόλεμο, ο Στρατός καίει τα χωριά και οι επιζώντες διαφεύγουν στην Ταϊλάνδη. Οταν περνάνε τα σύνορα, φιλοξενούνται σε δομές. Ηρθα σε επαφή μαζί τους, τους πήρα στη δουλειά μου, έχτισα ένα μικρό χωριό για να μένουν και πλέον έχουν φέρει εκεί και τις οικογένειές τους. Αυτοί αποτελούν το συνεργείο μου εδώ και δέκα χρόνια. Εχω από την αρχή κοντά μου τους ίδιους, τους έχω μάθει τη δουλειά και δεν φεύγει κανείς. Κάποιοι τεχνίτες μου είναι οι καλύτεροι στον κόσμο στο χτίσιμο με χώμα.

G.: Εσείς όμως, απ’ ό,τι βλέπω, μένετε σε ένα συνηθισμένο σπίτι από μπετόν.
Μ.Ρ.: Νομίζω επειδή ποτέ δεν μου περίσσεψε χρόνος ή χρήματα για να χτίσω κάτι δικό μου. Πρέπει να δουλεύω για να πληρώνονται όσοι εξαρτώνται από μένα.