Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων η Σαντορίνη

Στο «μικροσκόπιο»  σεισμολόγων, γεωλόγων και ηφαιστειολόγων βρίσκεται τους τελευταίους μήνες  το νησί της Σαντορίνης. Η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή του  υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπου  προβληματίζει τους επιστήμονες  οι οποίοι μελετούν όλα τα στοιχεία και δεδομένα που έχουν.  

Ήδη στην περιοχή  τις προηγούμενες εβδομάδες βρέθηκαν Ιταλοί ηφαιστειολόγοι οι οποίοι ερεύνησαν  τη δραστηριότητα του ηφαιστείου ενώ αυτή την περίοδο στο νησί της Καλντέρας βρίσκεται το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης του ηφαιστείου.  

Σύμφωνα με σεισμολόγους υπάρχουν ενδείξεις για κάποιες  ανωμαλίες χωρίς όμως αυτό να είναι  ανησυχητικό. Οι σεισμοί που γίνονται είναι της τάξης των 2 με 3 Ρίχτερ, μεγέθη πολύ συνηθισμένα για την  Ελλάδα. Αλλά και οι τοπικοί φορείς δεν δείχνουν κάποια ιδιαίτερη ανησυχία καθώς πολύ συχνά έχουν σεισμούς τέτοιου μεγέθους.  

Το υποθαλάσσιο  ηφαίστειο του Κολούμπου βρίσκεται  περίπου 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά  της Σαντορίνης.

Έχει ελλειπτικό σχήμα, υψώνεται 300 m από το βυθό και στο κέντρο του και στο κέντρο του υπάρχει μία καλδέρα διαμέτρου 3 km και βάθους 500 m. Εκτός από το κεντρικό ηφαίστειο υπάρχουν άλλοι 12 περίπου μικρότεροι κώνοι.

Η έκρηξη του 1650

Το ηφαίστειο του  Κολούμπου έδωσε το Σεπτέμβριο του 1650 τη μοναδική ιστορική έκρηξη έξω από το χώρο της καλδέρας της Σαντορίνης.  

Προηγήθηκε έντονη σεισμική δραστηριότητα. Σταδιακά η  ήπια έξοδος μάγματος οικοδόμησε ένα  υποθαλάσσιο ηφαίστειο διαμέτρου 30 km και ύψους 300 m, του οποίου η κορυφή μόλις ξεπρόβαλε από την επιφάνεια της θάλασσας. Ακολούθησε μία τεράστια και βίαιη έκρηξη, η οποία εκτίναξε περίπου 2 km3 τέφρας σε ύψος χιλιάδων μέτρων. Η ελαφρόπετρα που επέπλεε έκανε τη γύρω θάλασσα να μοιάζει με στεριά. Η στάχτη ταξίδεψε ανατολικά μέχρι τη Μικρά Ασία. Το κεντρικό τμήμα του ηφαιστείου κατακρημνίστηκε στον άδειο μαγματικό θάλαμο και σχηματίστηκε μία υποθαλάσσια καλδέρα διαμέτρου 3 km και βάθους 500 m. Η μικρή νησίδα που είχε μείνει πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας διαβρώθηκε γρήγορα από τα κύματα. Σήμερα, το ψηλότερο σημείο του ηφαιστείου βρίσκεται 18 m κάτω από τη θάλασσα.

Η δημιουργία της  καλδέρας προκάλεσε τεράστια τσουνάμι ύψους 10 m που σάρωσαν τις ακτές της Σαντορίνης και του Αιγαίου. Εκείνο όμως που προκάλεσε ανθρώπινες απώλειες ήταν τα ηφαιστειακά αέρια.  

Τεράστιες ποσότητες  υδροθείου απελευθερώθηκαν και  προξένησαν το θάνατο 70 κατοίκων της  Θήρας και πάνω 1000 ζώα. Οι κάτοικοι της Σαντορίνης για να ξορκίσουν το κακό έχτισαν κοντά στο ακρωτήριο του Κολούμπου την εκκλησία της "Παναγιάς του Καλού". Η έκρηξη του Κολούμπου είναι η μεγαλύτερη έκρηξη που εκδηλώθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο την τελευταία χιλιετία.

Το 2006 μία αποστολή του NOAA Ocean Explorer (National Oceanic and Atmospheric Administration) αποκάλυψε ότι στον πυθμένα του καλδερικού κρατήρα υπάρχει ένα σημαντικό υδροθερμικό πεδίο.  

Από τους υδροθερμικούς  πόρους εξέρχονται υπέρθερμα υδροθερμικά ρευστά με μετρηθείσες θερμοκρασίες έως και 224 oC. Τα ρευστά αυτά έχουν αποθέσει πολυμεταλλικά σουλφίδια και θειικά άλατα και έχουν οικοδομήσει καμινάδες ύψους έως και 4 m. Επιπλέον, οι υδροθερμικοί πόροι είναι καλυμμένοι με ένα παχύ στρώμα από βακτηρίδια.

Σημειώνεται, τέλος, ότι για τη δραστηριότητα που  παρατηρείται, πρόκειται τις επόμενες ημέρες να πραγματοποιηθεί στη Σαντορίνη  ημερίδα με τη συμμετοχή ειδικών  επιστημόνων για την ενημέρωση  της κοινής γνώμης.