Επιστήμονες ανακάλυψαν τον «μαθουσάλα» των άστρων

Απανωτές ανακοινώσεις για σημαντικές ανακαλύψεις έγιναν στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρίας. Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκε ότι ανακαλύφθηκαν ο μεγαλύτερος σπειροειδής γαλαξίας, το αρχαιότερο και μακρινότερο άστρο, καθώς και η μεγαλύτερη δομή στο σύμπαν, αποτελούμενη από μια τεράστια ομάδα κβάζαρ. Ακόμα, σύμφωνα, με νέες εκτιμήσεις, η μάζα του δικού μας γαλαξία, φαίνεται πως είναι πολύ μικρότερη από ό,τι πίστευαν μέχρι τώρα οι αστρονόμοι.

Η ανακάλυψη του μεγαλύτερου σπειροειδούς γαλαξία, σύμφωνα με το ΒΒC, έγινε με τη βοήθεια του υπέρυθρου διαστημικού τηλεσκοπίου Galex (Galaxy Evolution Explorer) της NASA από βραζιλιάνους, χιλιανούς και αμερικανούς ερευνητές με επικεφαλής τον Ραφαέλ Εουφράζιο του Καθολικού Πανεπιστημίου της Αμερικής.

Ο γαλαξίας NGC 6872, σε απόσταση περίπου 212 εκατ. φωτός από τη Γη, στην κατεύθυνση του νότιου αστερισμού του Ταώ, είναι σχεδόν πενταπλάσιος από τον δικό μας, καθώς έχει διάμετρο πάνω από 522.000 έτη φωτός. Ο εν λόγω γαλαξίας ήταν γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι ήταν από τους μεγαλύτερους που έχουν ποτέ βρεθεί, αλλά οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν ότι στην πραγματικότητα είναι ο μεγαλύτερος.

 Ο «μαθουσάλας» των άστρων

Εξάλλου, αμερικανοί αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Χάουαρντ Μποντ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, σύμφωνα με το "Nature", ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν τον «μαθουσάλα» των άστρων, ένα άστρο ηλικίας τουλάχιστον 13,2 δισεκατομμυρίων ετών, το οποίο σχηματίστηκε λίγο μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ).

Το άστρο (με την ονομασία HD 140283) βρίσκεται στη σχετικά κοντινή απόσταση των 186 ετών φωτός από τη Γη και μελετάται από τους αστρονόμους εδώ και αιώνα, αλλά μόλις τώρα υπολόγισαν σωστά την ηλικία του. Αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά μόνο από υδρογόνο και ήλιο (δεν έχει βαρύτερα μέταλλα), μια σαφής ένδειξη για το πόσο πρώιμο είναι.

Ακόμα, μια διεθνής ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής τον Ρότζερ Κλάους του βρετανικού πανεπιστημίου του Κεντρικού Λανκασάιρ, ανακάλυψε τη μεγαλύτερη γνωστή δομή στο σύμπαν. Πρόκειται για μια γιγάντια ομάδα κβάζαρ (ενεργών γαλαξιακών πυρήνων), τόσο μεγάλη που ένα διαστημόπλοιο με την ταχύτητα του φωτός θα χρειαζόταν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια για να τη διασχίσει. Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Monthly Notices" της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας της Βρετανίας.

Τα κβάζαρ είναι πυρήνες γαλαξιών από τις πρώτες μέρες του σύμπαντος, τα οποία περιοδικά εκδηλώνουν περιόδους τρομερά έντονης ενεργειακής ισχύος και φωτεινότητας, με αποτέλεσμα να γίνονται ορατά σε τεράστιες αποστάσεις. Οι περίοδοι αυτοί διαρκούν δέκα έως 100 εκατ. έτη. Από το 1982, έχει γίνει γνωστό ότι τα κβάζαρ τείνουν να σχηματίζουν ομάδες ή δομές εντυπωσιακά μεγάλου μεγέθους.

Η ομάδα κβάζαρ που μόλις ανακαλύφθηκε, έχει μήκος περίπου 1.200 μεγαπαρσέκ ή 1.200 εκατ. παρσέκ (κάθε παρσέκ είναι 3,3 έτη φωτός), δηλαδή περίπου 4 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Όπως είπε ο Κλάους, είναι τόσο μεγάλο το μέγεθος αυτό, που ουσιαστικά ανατρέπει τις έως τώρα αντιλήψεις των επιστημόνων ότι στο σύμπαν δεν είναι δυνατό να υπάρχει κάποια δομή μεγαλύτερη από 370 μεγαπαρσέκ. Στην ουσία, μάλιστα, απειλείται η ίδια η «Κοσμολογική Αρχή» του Αϊνστάιν ότι το σύμπαν σε μεγάλες κλίμακες είναι το ίδιο από όπου κι αν το παρατηρήσει κανείς.

Τέλος, νέες μετρήσεις, με επικεφαλής την αστρονόμο Άλις Ντίσον, σύμφωνα με το "Science", δείχνουν ότι ο δικός μας γαλαξίας δεν έχει ούτε τη μισή μάζα από αυτή που θεωρούσαν έως τώρα οι επιστήμονες. Η εκτίμηση της γαλαξιακής μάζας ήταν ανέκαθεν δύσκολη υπόθεση, επειδή το μεγαλύτερο μέρος της αφορά την μυστηριώδη και αόρατη σκοτεινή ύλη.

Το 2009, μια ομάδα, με επικεφαλής τον Μαρκ Ράιντ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ - Σμιθσόνιαν, είχε υπολογίσει ότι ο γαλαξίας μας έχει μάζα μερικά τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μας. Η νέα εκτίμηση όμως είναι ότι η μάζα του γαλαξία μας είναι μόνο 500 έως 1.000 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου, δηλαδή κατά πολύ μικρότερη.