Σκαθάρι – «φονιάς» αφανίζει τους φοίνικες

Moρφή επιδημίας ανάλογη με τον ιό της γρίπης προσλαμβάνει σε όλη την Ελλάδα το κόκκινο σκαθάρι φονιάς των φοινικόδεντρων (rhynchophorus ferrugineus). Μετά το καταστροφικό πέρασμα του εντόμου από το Ηράκλειο της Κρήτης και τη Ρόδο το εισαγόμενο σκαθάρι κάνει θραύση σε όλη την Ελλάδα, προσβάλλοντας τώρα και φυτώρια σε Φθιώτιδα και Ηλεία.

Το φαινόμενο που παρουσιάστηκε στη χώρα μας πριν από τρία χρόνια λόγω της ανεξέλεγκτης εισαγωγής για καλλωπιστικούς κυρίως λόγους φοινικοειδών από την Αίγυπτο, προκαλεί ρίγη ανησυχίας στους επιστήμονες.

Περίπου 6.000 φυτά έχουν νοσήσει χωρίς κανείς να γνωρίζει πόσα δέντρα της περιοχής έχουν προσβληθεί ενώ περισσότεροι από 1.000 φοίνικες έχουν αφανιστεί στα Μάλια αλλά και τη Χερσόνησο του νομού Ηρακλείου και 50  στην περιοχή Σίσι στο Νομό Λασιθίου.

Τα βλέμματα των επιστημόνων στρέφονται πλέον στο φοινικόδασος του Βάι το οποίο απειλείται άμεσα από το καταστροφικό σκαθάρι που εξαπλώνεται ραγδαία σε όλη την Κρήτη.

Το έντομο δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στο φοίνικα τύπου Κανάριου αλλά οι επιστήμονες διερευνούν τις επιπτώσεις που δημιουργεί και σε άλλα φοινικοειδή όπως είναι ο  Θεόφραστος που ενδημεί στο Βάι.

Στο Βάι οι επιστήμονες

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο παγκοσμίως φημισμένο Φοινικόδασος βρέθηκαν επιστήμονες από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο οι οποίοι εφαρμόζουν στο νομό Λασιθίου πρόγραμμα παγίδευσης του κόκκινου σκαθαριού για να εμποδίσουν την αλματώδη πορεία του.

Όπως τονίζει ο κ. Δημήτρης Κοντοδήμος εντομολόγος και ερευνητής του Ινστιτούτου, το πρόγραμμα παγίδευσης του εντόμου ξεκίνησε το Μάρτιο λόγω καθυστέρησης στην έγκριση του προγράμματος από τη Νομαρχία Λασιθίου με αποτέλεσμα το σκαθάρι να «τρυπώσει» σε δεκάδες φοίνικες και να τους καταστρέψει.

«Στόχος μας είναι πώς θα εμποδίσουμε την μεταφορά του στο Βάι» δηλώνει ο ερευνητής επιβεβαιώνοντας ότι το φονικό έντομο έχει πιάσει στον ύπνο την πολιτεία η οποία δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί το μέγεθος του κινδύνου.

Μέχρι στιγμής έχουν παγιδευτεί πάνω από 450 σκαθάρια στο Λασίθι όμως το πρόβλημα παραμένει άλυτο από τη στιγμή που τα έντομα πετούν σε αχτίνα ενός χιλιομέτρου και πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα από κάθε κορμό να αναπαράγονται περίπου 500 έντομα.

Οι επιστήμονες για να εμποδίσουν την εξάπλωση του σκαθαριού έχουν επιστρατεύσει ακόμη και μεθόδους υψηλής τεχνολογίας που βασίζονται σε συστήματα βιοακουστικής.

Σε κάθε φοίνικα τοποθετείται ένας αισθητήρας, ο  οποίος «αφουγκράζεται» με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών το εσωτερικό του κορμού για να εντοπίσει θορύβους που παραπέμπουν στην ζωή του σκαθαριού. Με αυτό τον τρόπο εντοπίζονται τα δέντρα που έχουν νοσήσει, τα οποία αυτομάτως πρέπει να καταστρέφονται.

Τεράστια η δαπάνη καταστροφής

Η δαπάνη της καταστροφής είναι τεράστια. Μόνο στο Ηράκλειο η εργολαβία τεμαχισμού και ενταφιασμού των μολυσμένων δέντρων κόστισε περί τα 10.000 ευρώ. Όπως λένε οι ειδικοί για να είναι  αποτελεσματική η μέθοδος θα πρέπει οι φοίνικες να τεμαχίζονται και να θάβονται βαθιά στο έδαφος.

Μέχρι σήμερα έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο αρρωστημένοι φοίνικες να θάβονται επιφανειακά ή να οδηγούνται σε χωματερές με αποτέλεσμα  τα σκαθάρια να μην καταστρέφονται και να ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια, μολύνοντας και άλλα δέντρα.

Το καταστροφικό σκαθάρι έχει εμφανιστεί και σε άλλες χώρες της Μεσογείου αλλά και στο Ισραήλ το οποίο μέχρι στιγμής έχει δαπανήσει σε προγράμματα πρόληψης 6 εκ. ευρώ. Στη χώρα μας το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αντιμετώπιση του προβλήματος εμφανίζεται  χαμένο στις αρμοδιότητες μεταξύ των υπηρεσιών του ενώ χάος επικρατεί και με τα κονδύλια για την χρηματοδότηση προγραμμάτων πρόληψης, τα οποία βγαίνουν με το σταγονόμετρο.