Project Typhoon: «Τυφώνας» σαρώνει τα σκουπίδια από τις ακτές

Η οικολογική γάγγραινα των απορριμμάτων στη θάλασσα, και ιδιαίτερα των πλαστικών, δεν είναι μια απειλή απόμακρη και αφηρημένη. Κατατρώει το θαλάσσιο περιβάλλον και καταστρέφει το υδάτινο οικοσύστημα, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο.

Οσο μεγάλη είναι όμως η απειλή από τα σκουπίδια και τα πλαστικά που απερίσκεπτα απορρίπτονται στη θάλασσα, άλλο τόσο χαμηλή είναι η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη και την αναχαίτιση του κακού. Οχι για όλους, όμως: το Ιδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη ανήκει στους πρωτοπόρους, στους ρομαντικούς ίσως, που δείχνουν τον δρόμο της άμεσης κοινωφελούς δράσης με την πρωτοβουλία τους. Το Ιδρυμα δεν δίστασε να ρίξει στον πόλεμο με τα θαλάσσια απορρίμματα το «Typhoon», ένα εξειδικευμένο πλοίο, μοναδικό σε ολόκληρη τη Μεσόγειο το οποίο αγοράστηκε από το Ιδρυμα Λασκαρίδη με αποκλειστικό στόχο τον καθαρισμό των δυσπρόσιτων ελληνικών ακτών που μετατρέπονται σε σκουπιδότοπους.

Η όλη πρωτοβουλία εντάσσεται στο «Project Typhoon» («Σχέδιο Τυφώνας»), μια εξόχως σημαντική και ιδιαίτερα φιλόδοξη πρωτοβουλία για το θαλάσσιο περιβάλλον. Το υπερσύγχρονο πλοίο «Typhoon» ήρθε στα ελληνικά ύδατα για να λειτουργήσει ως καταλύτης στην προστασία των θαλασσών από τη ρύπανση. Γενικότερα, το «Project Typhoon» εκπληρώνει το μεγάλο όραμα του εμπνευστή και ιδρυτή του Κοινωφελούς Ιδρύματος, του Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, ο οποίος έχει από χρόνια θέσει ως στόχο να συμβάλει καθοριστικά στον καθαρισμό των ελληνικών ακτών από τα παντός είδους απορρίμματα.

Είναι γνωστό ότι το Ιδρυμα Λασκαρίδη επιτελεί ήδη σημαντικό έργο στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος μέσω των δικών του προγραμμάτων και της υποστήριξης του έργου άλλων φορέων. Το «Project Typhoon» έρχεται να συμπληρώσει αυτό το έργο, με τη φιλοδοξία να αξιοποιήσει τις δυνατότητες αυτού του μοναδικού στη Μεσόγειο πλοίου. Είναι ένα σκάφος ιδανικό για να καθαρίσει τις απρόσιτες ακτές της χώρας μας, αυτές που δεν προσεγγίζονται από συμβατικά μέσα και προσπάθειες μικρής κλίμακας.

«Τyphoon, ο Εξολοθρευτής»

Το πλοίο «Typhoon» ναυπηγήθηκε στη Νορβηγία το 2004. Εχει μήκος 72 μέτρα και πλάτος 16 μέτρα, διαθέτει σύγχρονα συστήματα ναυτικής πλοήγησης και βασικό εξοπλισμό καταπολέμησης πετρελαϊκών ρυπάνσεων καθώς και πυροσβεστικά μέσα. Στη μεγάλη επιχειρησιακή πλατφόρμα του φιλοξενούνται 5 μεγάλα, κατάλληλα επανδρωμένα φουσκωτά που πραγματοποιούν «επιθετικές αποβάσεις» και καθαρίζουν ακτές οι οποίες είναι απροσπέλαστες με άλλο μέσο. Πάνω στο «Typhoon» υπάρχουν ακόμη 6 κάδοι απορριμμάτων μεγάλης χωρητικότητας, στους οποίους γίνεται η διαλογή των ανακυκλώσιμων ειδών.

Το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκίνησε στα τέλη Ιουλίου στην περιοχή της Λαυρεωτικής και στη νήσο Πάτροκλος. Η ομάδα δράσης, αποτελούμενη από στελέχη του Ιδρύματος και μόνιμο προσωπικό του σκάφους «Typhoon», συγκέντρωσε συνολικά 4 τόνους απορριμμάτων στις πρώτες 10 ημέρες λειτουργίας, μεγάλο μέρος των οποίων οδηγήθηκε προς ανακύκλωση. Ολα τα απορρίμματα καταγράφηκαν σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων την οποία τηρεί το Ιδρυμα σε συνεργασία με το Δίκτυο Συνεργασίας για το Θαλάσσιο Περιβάλλον. Ο στόχος είναι να προσμετρηθούν τα στοιχεία αυτά στα εθνικά δεδομένα για τη θαλάσσια ρύπανση, αλλά και να μελετηθούν από τους ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι συνεργάζονται με το Ιδρυμα.

Ειδικά στην ακατοίκητη νήσο Πάτροκλος η κατάσταση που αντιμετώπισαν τα μέλη της αποστολής ήταν πολύ χειρότερη από την αναμενόμενη, λόγω της πολυετούς λειτουργίας ιχθυοκαλλιεργειών -προφανώς ανεξέλεγκτων-, με αποτέλεσμα ο καθαρισμός να απαιτήσει περισσότερο από μία εβδομάδα αντί του προγραμματισμένου διημέρου.

Μετά τη Λαυρεωτική το «Typhoon» θα συνεχίσει τις δράσεις καθαρισμού στην περιοχή της Κέας, ξεκινώντας από τη Μακρόνησο -με την ευγενική άδεια του υπουργείου Πολιτισμού-, σε μια κίνηση τόσο συμβολική όσο και ουσιαστική για τον ιστορικό τόπο.

Στα τέλη Αυγούστου το «Typhoon» θα βάλει πλώρη για τον Σαρωνικό. Εκεί αναμένεται να πραγματοποιήσει ένα μοναδικό ερευνητικό ωκεανογραφικό πρόγραμμα μελέτης των απορριμμάτων στον βυθό της πιο επιβαρυμένης θαλάσσιας περιοχής στην Ελλάδα.

Θα αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες του «Typhoon», αλλά και της σύγχρονης τεχνολογίας, σε ένα κοινό εγχείρημα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό την επιστημονική διεύθυνση του καθηγητή Γιώργου Παπαθεοδώρου.

Στο πλαίσιο της ίδιας δράσης έχουν προγραμματιστεί οργανωμένοι καθαρισμοί σε απρόσιτες ακτές και βραχονησίδες, όπως την Κυρά. Μελετώντας ταυτόχρονα τα λεγόμενα «βενθικά» απορρίμματα (δηλαδή όσα έχουν καταλήξει στον θαλάσσιο πυθμένα) σε βάθος 200 μ. με χρήση κατευθυνόμενου υποβρύχιου οχήματος (ROV), τα επιπλέοντα απορρίμματα και τα απορρίμματα των απομονωμένων ακτών του δυτικού Σαρωνικού κόλπου, το πρόγραμμα θα αποτελέσει μια ολοκληρωμένη προσπάθεια κατανόησης και αντιμετώπισης του προβλήματος των θαλάσσιων απορριμμάτων στην περιοχή.

Στη συνέχεια, το «Typhoon» θα υποστηρίξει τα τρέχοντα προγράμματα του Ιδρύματος Λασκαρίδη και θα επεκταθεί σε παράκτιους και υποθαλάσσιους καθαρισμούς στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, τεκμηριώνοντας παράλληλα την υφιστάμενη κατάσταση πριν και μετά τη δράση του. Το «Project Typhoon» προβλέπει ότι το σκάφος θα επιχειρεί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου (όσο επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες), τόσο με ανεξάρτητα προγράμματα όσο και σε συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις, ερευνητικούς φορείς καθώς και με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας μας.

Ιδρυμα δραστήριο πλην αθόρυβο

Το Κοινωφελές Ιδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη ιδρύθηκε με κίνητρο την αγάπη για την Ελλάδα, τους ανθρώπους, τη θάλασσα και τον πολιτισμό της. Η δραστηριότητά του επικεντρώνεται κατά βάση σε τέσσερις τομείς:

-Την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της ρύπανσης σε ακτές και βυθούς.
-Την ενίσχυση της απασχόλησης και την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας.
-Την ενίσχυση κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτων ομάδων.
-Την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας σε όλο το εύρος της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Το Ιδρυμα σχεδιάζει δικά του προγράμματα, συνεργάζεται με άλλους φορείς σε κοινές δράσεις, ενώ υποστηρίζει δράσεις άλλων οργανισμών στα βασικά πεδία του ενδιαφέροντός του. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα που επιδιώκει προϋποθέτουν την ανταλλαγή απόψεων, τη σύνθεση καλών πρακτικών και την επίτευξη συνεργειών. Στόχος του είναι να λειτουργήσει ως καταλύτης σε ζωτικά ζητήματα για την Ελλάδα και μέσα από αποδοτικές συνεργασίες να επιφέρει μεγαλύτερες και ταχύτερες αλλαγές από εκείνες που θα μπορούσε να επιφέρει λειτουργώντας αφ’ εαυτού.

Βασικό πρόγραμμα του Ιδρύματος είναι το «Sea Change Greek Islands», το οποίο συμβάλλει στην αλλαγή της σχέσης μας με τη θάλασσα. Το πρόγραμμα παρεμβαίνει αποτελεσματικά στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος με μια δέσμη δράσεων σε 10 νησιά των Κυκλάδων (Σίκινος, Φολέγανδρος, Κίμωλος, Σέριφος, Ανάφη, Αμοργός, Σχοινούσα, Δονούσα, Κουφονήσια, Ηρακλειά) και παρακινεί το κοινό να κατανοήσει την αξία του περιβάλλοντος, να συμβάλει στη διατήρηση της ομορφιάς της παρθένας φύσης, αλλά και να συνεργαστεί για την προστασία του πιο σημαντικού μας περιουσιακού στοιχείου.

Συνδυάζοντας την επιστημονική γνώση, την εμπειρία από τον χώρο της εκπαίδευσης, τη δουλειά στο πεδίο, καθώς και τις καλές διεθνείς πρακτικές, το πρόγραμμα αναλαμβάνει δράση σε τομείς αιχμής για την προστασία της θάλασσας και την υποστήριξη των ανθρώπων της. Περιλαμβάνει καθαρισμούς ακτών και βυθών, δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών, εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, καθώς και πρόγραμμα Citizen Science για εφήβους.

Καθώς η ενεργός συμμετοχή των κατοίκων των νησιών και η δέσμευσή τους για την υποστήριξη των αξιών του προγράμματος αποτελούν προϋπόθεση για την επιτυχία και τη μακροπρόθεσμη αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς, όλες οι δράσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα και με τη συνεργασία των νησιωτικών δήμων.

Στον τομέα της επιχειρηματικότητας το Ιδρυμα στηρίζει, ως εμπνευστής και αποκλειστικός δωρητής, την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία The People’s Trust. Πρόκειται για μια ΜΚΟ η οποία ιδρύθηκε το 2016 με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας στην Ελλάδα μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Μέχρι σήμερα έχει υποστηρίξει περισσότερες από 220 νέες ή υφιστάμενες μικρές επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους παρέχοντας οικονομική αρωγή, δωρεάν εκπαίδευση σε θέματα που αφορούν την επιχειρηματικότητα, υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης, καθώς και ευκαιρίες διασύνδεσης και προβολής.

Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο ενίσχυσης και προώθησης της συνεργασίας, το Κοινωφελές Ιδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη δημιούργησε το 2018 το «Δίκτυο Συνεργασίας για το Θαλάσσιο Περιβάλλον», στο οποίο συμμετέχουν 29 μέλη προερχόμενα από την ερευνητική κοινότητα, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, τα κοινωφελή ιδρύματα, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και τον επιχειρηματικό κόσμο.

Ο κύριοι άξονες στους οποίους επικεντρώνεται η δράση του Δικτύου είναι:

-Η ανταλλαγή καλών πρακτικών μεταξύ των φορέων.
-Η ενίσχυση της έρευνας για την κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τις δυνατότητες βελτίωσής του.
-Η ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού για θέματα πρόληψης και προστασίας.
-Η συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικών σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.